Luchtvervuiling in Nederland

In het nieuws en gewoon in het dagelijks leven hoor je in Nederland vaak iets over luchtvervuiling. Als je om je heen kijkt kan je met het blote oog geen vervuiling zien in de lucht, maar toch is niet overal de lucht even schoon. Er zijn een aantal stoffen die onzichtbaar zijn maar toch in de lucht zitten, die kunnen zorgen voor gezondheidsrisico's.

Wat maakt de lucht vies?

Als je de lucht ziet lijkt deze op het eerste gezicht niet vies. Soms, vooral in grote steden, zie je een soort 'waas' in de lucht boven de stad hangen; dit is smog. Smog ontstaat op een plek waar heel veel uitlaatgassen van auto's of uitstoot van fabrieken is. Maar ook op plekken waar je geen smog ziet, zit er veel meer in de lucht dan dat je op het eerste gezicht zou denken. Alles wat uit auto's, fabrieken en dergelijke komt en waar geen afvoermanier voor is, dat gaat de lucht in.

In Nederland wordt de kwaliteit van de lucht nog niet zo heel lang gemeten, namelijk pas sinds de jaren 70. Voor deze tijd was men zich nog niet bewust van luchtvervuiling en welke effecten dit kan hebben. Niet alle stoffen in de lucht zijn natuurlijk schadelijk, het gaat vooral om zwaveldioxide, grove stofdeeltjes, stikstofdioxide, fijn stof en benzeen. De luchtkwaliteit wordt bepaald door de verhouding van alle verschillende deeltjes in de lucht.

Schadelijke stoffen

Zwaveldioxide

Als er zwaveldioxide in de lucht zit zorgt dit ervoor dat de lucht verzuurt, vooral als het gaat om natuurgebieden. Als natuurgebieden verzuren kunnen planten hier niet meer groeien en de planten die er al staan kunnen geen gezonde voedingsstoffen meer uit de grond halen. Ook voor dieren worden de planten in verzuurde natuurgebieden niet meer aantrekkelijk om te eten. Vroeger werden de huizen met kolen verwarmd en stootten fabrieken enorme hoeveelheden zwaveldioxide uit, tegenwoordig is dat niet meer zo en zwaveldioxide is dan ook een veel minder groot probleem dan vroeger.

Fijn stof

Fijn stof zit overal in de lucht, maar het is onzichtbaar om te zien, toch adem je dit de hele dag door in, de hoeveelheid afhankelijk van waar je bent. Fijn stof bestaat uit allerlei deeltjes van verschillende grootten. Per grootte van de deeltjes verschilt het wat voor en hoe erge gezondheidseffecten deze deeltjes veroorzaken. Roet is ook een vorm van fijn stof en deze vorm is het meest schadelijk voor de gezondheid, verkeer is de grootste veroorzaker van roet in de lucht.

Stikstofdioxide

Als er veel stikstofdioxide in de lucht zit is dit schadelijk voor de luchtwegen en longen, deze raken hierdoor bevuild. Stikstofdioxide wordt vooral uitgestoten door het verkeer. Bij langdurige blootstelling aan stikstofdioxide kun je een verminderde longfunctie krijgen en er is meer kans op astma of astma-aanvallen.

Benzeen

Benzeen is in 2014 nauwelijks nog een probleem. In het begin van de industriële revolutie zat er een heel hoog benzeengehalte in benzine en ook fabrieken stootten hier een hoog gehalte van uit. Benzeen is erg giftig en kankerverwekkend, zodra dit bekend werd is het gebruik van benzeenuitstotende technische apparaten sterk gedaald.

Hoe wordt bepaald hoe schoon de lucht is?

Op 350.000 locaties in Nederland wordt de lucht jaarlijks gemeten en gefilterd. De gemeten lucht wordt gecontroleerd op de concentratie van stikstof en fijn stof. Er is een Europese norm vastgesteld waaraan de luchtkwaliteit moet voldoend, gemiddeld ligt de luchtkwaliteit van Nederland hier onder. Op plaatsen met heel veel verkeer en industriële bouw wordt deze norm in Nederland op een aantal plaatsen nog wel overschreden. In 2014 mag dit nog, maar in 2015 moet overal in Europa verplicht aan de norm worden voldaan. In alle grote Europese steden is dit moeilijk, volgens de berekeningen zal in 2015 in bijna alle grote Europese steden op drukke industriële plekken de norm nog overschreden worden.

Wat betekent luchtvervuiling voor je gezondheid?

Luchtvervuiling is nummer 2 op de lijst van vermijdbare doodsoorzaken in Nederland (!). Mensen leven ongeveer 1 jaar minder als ze langdurig zijn blootgesteld aan fijne stofdeeltjes uit de lucht. Hoe schadelijk de luchtvervuiling is voor je gezondheid hangt af van de samenstelling en de grootte van de fijne stofdeeltjes.