Kapoentjes of lieveheersbeestjes

Veel mensen vinden ze leuk; kapoentjes of lieveheersbeestjes. Het symbool voor geluk! De meeste mensen denken dat het aantal stippen op het schild de leeftijd van de kever aangeeft en de kleine biologische helpers uit de tuin kennen heel wat verschillende namen. De vliegende kevertjes die voor ons op luizenjacht gaan, zijn geliefd vanwege hun uiterlijk en hun functie!

Lieveheersbeestje of kapoentje

Het lieveheersbeestje is een insect en is koudbloedig. Het diertje kent vele namen. Enkele namen zijn piempampoentjes, vliegmusjes, pieternellen, draaihennetjes en lievevrouwbeestje. Maar de meeste mensen kennen het lieveheersbeestje als kapoentje. In Nederland komen er ongeveer zestig verschillende soorten lieveheersbeestjes voor.

Lieveheersbeestjes kennen een volledige metamorfose, de larve ziet er compleet anders dan het volwassen dier uit. De larve is vaak langwerpig en donker gekleurd. Het uitwendige skelet groeit niet mee en hij moet vervellen om te kunnen groeien. Na enkele vervellingen vormt de larve een pop. In de pop vormt zich dan een lieveheersbeestje. Wanneer het lieveheersbeestje uit de pop kruipt is het nog heel kwetsbaar doordat de schilden nog zacht zijn en omdat hij nog niet kan vliegen. Op de vleugels staan ook nog geen stippels.

Lieveheersbeestjes eten ongeveer honderd luizen per dag en worden door die bezigheid door tuinliefhebbers dan ook erg welkom geheten. Bladluizen zijn niet altijd voorradig, dus lieveheersbeestjes hebben ook schimmels, bladhaantjes, mijten en trips op het menu staan. De prooi wordt vastgehouden met de sterke voorpoten en met hun sterke kaken vermalen. De meeste lieveheersbeestjes worden ongeveer één jaar oud, het aantal stippen op hun schild zegt dus niets over hun leeftijd. Aan het de kleur van het schild en het aantal stippen kun je wel het soort lieveheersbeestje herkennen.

Snelheidsduivel

Wanneer een lieveheersbeestje geen bladluizen kan vinden en ook geen ander voedsel op een plant aanwezig is vliegt hij naar een andere stek. Bij een gunstige wind kan een lieveheersbeestje wel elfhonderd meter hoog vliegen met een snelheid van zestig kilometer per uur.

Overwinteren

Lieveheersbeestjes overwinteren door een winterslaap te houden. Ze kruipen met honderden en soms zelfs duizenden bij elkaar op een beschutte plek. Ze nemen de temperatuur van de omgeving aan, omdat ze koudbloedig zijn. Hun stofwisseling staat door de kou op een zeer laag pitje. Wanneer het in maart wat warmer wordt en de zon in kracht toeneemt warmen ze op waardoor ze in beweging kunnen komen.

Biologische bestrijding

Lieveheersbeestjes zien heel slecht en lopen vaak heen en weer over een plant om letterlijk tegen een bladluis aan te lopen. Bladluizen leven vaak niet alleen en wanneer het lieveheersbeestje een luis gevonden heeft is zijn verdere maaltijd vaak niet ver weg.
Bedrijven verkopen lieveheersbeestlarven in zakjes om zo luizenplagen te voorkomen. De larven komen uit en kruipen uit het zakje. Op weg naar volwassenheid eten ze honderden luizen op. Eenmaal verpopt kunnen ze vertrekken of wanneer er genoeg eten in de buurt is, wanneer er nog genoeg luizen zijn, blijven ze in de buurt.

Aziatisch lieveheersbeestje

In de vorige eeuw, in de negentiger jaren, werden er ook wel lieveheersbeestjes uit Azië als luizenbestrijder ingezet. Dat was achteraf niet zo'n goed idee. Het beestje at namelijk ook rupsen en vlindereitjes en nam ook een hapje van de inheemse lieveheersbeestjes, waardoor deze bedreigd werden. De Aziatische kever is te herkennen aan een klein deukje in het dekschild op het achterlijf.

Prooi

Naast dat het lieveheersbeestje een jager is, wordt er op hem zelf ook gejaagd. Zij vallen vaak ten prooi aan vogels. Als verdediging kan het lieveheersbeestje zijn poten en kop onder zijn schild trekken en zich tussen de planten laten vallen. Wanneer de aanvaller hem toch te pakken krijgt kan hij uit zijn kniegewrichten een soort gelige stinkende, bittere vloeistof uitscheiden. Deze vloeistof is voor veel dieren giftig.