Bij, hommel, wesp, hoornaar, zweefvlieg: uiterlijk en steken

Iedereen die regelmatig buiten komt, herkent het wel. Een zwart-geel-gestreept insect vliegt langs. Je weet niet precies wat het is, en gaat voor de zekerheid maar ergens anders zitten. Maar is dat wel nodig? Als het een bij of een hommel is, was het niet nodig geweest. Deze dieren steken niet snel. Voor wespen en hoornaars is voorzichtigheid gepast. Zweefvliegen, die vaak langskomen, doen helemaal niets. Ze zijn niet eens in staat om te steken. In dit artikel alles over het uiterlijk, gedrag en de steken van bijen, hommels, wespen, hoornaars en steekvliegen.

• Bijen
• Hommels
• Wespen
• Hoornaar
• Zweefvlieg
• Steken voorkomen

Bijen

Bijen zijn de vriendelijke diertjes die honing voor ons maken. Er zijn honderden soorten bijen in Nederland.

Uiterlijk

De meeste bijensoorten zijn geel met zwart. Ze hebben een verdunning tussen hun middenlichaam en hun achterlichaam. Bijen hebben een licht behaard lichaam.

Gedrag

Bijen zijn over het algemeen zeer rustig. Soms komen ze in grote groepen voor, maar meestal vliegen ze alleen. Sommige bijensoorten zijn sociaal en leven in groepen. Andere bijensoorten leven solitair. Zwermende bijen kunnen in sommige situaties gevaarlijk zijn, maar de soorten die in Nederland voorkomen zijn zo goed als nooit gevaarlijk, mits ze met rust gelaten worden.

Kan het steken?

Soms. Veel bijensoorten kunnen steken. Er bestaan ook bijensoorten die niet kunnen steken. Bijen kunnen maar één keer steken.

Wanneer steken ze?

Het uiteinde van de angel van de bij heeft een weerhaak. Deze blijft in de huid zitten. De bij vliegt vervolgens weg, maar laat een deel van zijn achterlijf achter. Dit zorgt ervoor dat de angel de maximale hoeveelheid gif uitstoot, maar ook dat de bij sterft. Daarom zal een bij niet snel steken, hij gaat immers zeker dood na afloop. Verder zijn bijen erg rustige dieren en voelen ze zich niet snel bedreigd. Een bij kan dus steken, maar doet dit niet snel.

Hommels

De hommel is taxonomisch gezien ook een bij. Ze hebben veel gemeen met andere bijen, maar er zijn ook wat verschillen.

Uiterlijk

Hommels zien er uit als dikke, behaarde bijen. Hommels zijn zwart met geel of oranje, en soms een wit achterlijf. Er zijn verschillende soorten hommels in Nederland en België, maar over het algemeen zijn ze te herkennen als ‘knuffelbijen’.

Gedrag

Hommels zijn zeer vriendelijk. Ze laten zich zelfs aaien. De hommel is bijna alleen te zien op en in de directe omgeving van bloemen.

Kan het steken?

Ja. Hommels kunnen steken.

Wanneer steken ze?

Hommels steken alleen als ze extreem bedreigd worden. Dit gebeurt als je ze in de hand vangt of ze op een andere manier geen uitweg biedt.

Wespen

Wespen zijn de dieren waar iedere picknicker een hekel aan heeft. Ze staan bekend als agressieve dieren, en niet onterecht.

Uiterlijk

Wespen zijn geel met zwart. Ze zijn slank, en niet behaard.

Gedrag

Wespen leven in groepen en kunnen zeer agressief zijn. Ze zullen de groep beschermen. Wespen bouwen hun nesten in bomen of tegen huizen aan (of in huizen, als ze de kans hebben). Ze gebruiken gekauwd hout en speeksel om hun nest te bouwen. Een nest wordt doorgaans één jaar gebruikt. Wespen eten kleine insecten en rupsen, maar ze hebben ook graag zoetigheid. Ze zullen op limonade, bier en overrijp fruit afkomen.

Kan het steken?

Ja. Wespen kunnen steken.

Wanneer steken ze?

Wespen beschermen zichzelf en hun nest tegen elk mogelijk gevaar. Wespen kunnen meerdere malen steken en zullen dit ook doen om hun nest te beschermen. Als je door wespen gestoken wordt, kun je het beste zorgen dat je zo snel mogelijk afstand maakt tussen jezelf en het nest. Dit voorkomt dat meer wespen gaan steken. Maak geen snelle bewegingen, hierdoor kunnen er meer steken.

Hoornaar

De hoornaar is in feite een grote wespensoort. In uiterlijk en gedrag hebben ze dan ook veel gemeen met wespen. De hoornaar is een stuk minder algemeen in Nederland en België dan andere wespen en bijen, maar ze zijn ook niet zeldzaam.

Uiterlijk

De hoornaar is geel met zwart en rode tinten. De hoornaar is een stuk groter dan de wesp, met gemiddeld drie centimeter. De hoornaar heeft korte haartjes en een lange angel.

Gedrag

Hoornaars bouwen nesten en verdedigen deze. Hierin kunnen ze erg fel zijn. Hoornaars leven in nesten. Een kolonie leeft maar één seizoen, maar een nest kan het volgende jaar door een nieuwe kolonie worden overgenomen. Nesten bevinden zich meestal in boomholten, maar kunnen ook ondergronds zijn, of in struiken of onder dakpannen.

Kan het steken?

Ja. Hoornaars kunnen steken. Ze hebben een lange angel en steken kunnen ontzettend veel pijn doen.

Wanneer steken ze?

Hoornaars steken als je op minder dan vijf meter afstand van het nest komt. Ze kunnen meerdere malen steken en massaal aanvallen.

Zweefvlieg

Zweefvliegen lijken op bijen, wespen, hoornaars en hommels. Ze komen veelvuldig voor, en komen vaak een kijkje nemen bij een picknick.

Uiterlijk

De zweefvlieg is slank, niet-behaard en zwart met geel met een platte buik.

Gedrag

Zweefvliegen zijn heel rustig. Ze vliegen vaak in de buurt van mensen. Ze wapperen snel met hun vleugels, terwijl ze op dezelfde plek blijven. Ze komen in grote groepen voor op bloemen.

Kan het steken?

Nee. Zweefvliegen kunnen niet steken.

Wanneer steken ze?

Zweefvliegen steken nooit.

Steken voorkomen

Als er een dier langs vliegt heb je niet altijd tijd om uit te zoeken wat het is. Blijft het enige tijd op één plek? Dan is het een zweefvlieg en doet hij niets. Is het dik en behaard? Dan is het waarschijnlijk een hommel en geen gevaar. Maar op een afstand weet je dit niet altijd. Je kunt het beste rustig weglopen. Wespen steken snel bij onverwachte bewegingen. Zie je een nest? Kom dan niet te dichtbij. Als een van deze insecten en nest direct in of om je huis bouwt, kun je het beste professionele bestrijders oproepen.