Huisvesting cavia's: kooien en hokken

Cavia's zijn leuke plompe dieren met heerlijke bijgeluiden. Maar de huisvesting van deze dieren, daar wil het nogal eens aan schorten. Vaak blijkt het behoorlijk lastig te zijn om de kooien van deze dieren zo ideaal mogelijk te maken of heeft men geen goed idee waarvan een cavia nou echt gelukkig van wordt. Hierom hier een aantal basistips. Hoewel ik eigenlijk niet heel uitgebreid in wil gaan in dit artikel op het algemeen houden van cavia's, zijn er wel een paar dingen belangrijk om te kunnen uitleggen waarom cavia's nou een bepaald soort huisvesting fijner vinden dan andere soorten.

Basis van de cavia

Ten eerste zijn cavia's groepsdieren, zowel de mannetjes (beren), gecastreerde mannetjes (borgen) als de vrouwtjes (zeugen). Dit betekend dat een cavia alleen zelden echt gelukkig is, ook al heeft het dier nog zo'n mooi hok. Zelfs als ze vrij weinig interacties aan gaan met de anderen is er eigenlijk altijd wel iets. En daar genieten de cavia's van. Beren kunnen, mits op de juiste manier gekoppeld, ook met minimaal 2 vaak bij elkaar. Het is wel zo dat je maar 1 beer/borg bij één of meerdere zeugen kan houden, anders gaan de heren, gecastreerd of niet, wel vechten, vaak tot de dood. Er is namelijk over het algemeen niet voldoende ruimte om de twee mannen elkaar echt niet meer tegen te laten komen.

Ten tweede zijn cavia's reisdieren, cavia's graven niet en maken ook niet ergens anders een hol. Ze gaan vaak onder dingen zitten maar zijn daar niet heel selectief in. Ook zijn ze door dit gedrag niet zindelijk. Immers blijven ze niet op dezelfde plek en als het gras vervuild is verkassen ze gewoon. Dit maakt ook dat jonge cavia's (biggetjes) nestvlieders zijn, ze worden met haar en al geboren en eten vanaf dag 1 al een beetje met hun moeder mee. Wel hebben ze deze nog enige tijd (3-4 weken) nodig omdat moedermelk ook nodig is.

Ten derde zijn cavia's gronddieren, ze klimmen niet. Als ze er met hun voorpootjes ergens tegenaan niet bijkunnen dan houdt het voor ze op. 20 cm omhoog voor een plateau is voor een hoop dieren al een hele klus, hoewel ze tot zo'n 35 cm vaak wel komen als ze persé willen. De ondermaat dus voor een plateau maximaal aanhouden en de bovenmaat voor een niet afgedekte ren minimaal aanhouden.

Basis cavia's houden

Cavia's kan je binnen of buiten houden, hoewel het gebruikelijker is om ze binnen te houden omdat cavia's maar matig winterhard zijn. Ze kunnen er, mits het niet te lang en te hard vriest, wel tegen om in een buitenhok te zitten, maar ze verliezen vaak wel gewicht en dit betekend dat ze er toch niet heel goed tegen kunnen. Dan moet je het buitenhok toch zo goed mogelijk isoleren, zowel van buiten (met hoezen) als van binnen (veel extra hooi). Over het algemeen zal dit verhaal dus gaan over binnenkooien, omdat hiervan de meeste informatie door te voeren is op buitenhokken, al moet er dan wel voor extra beschutting gezorgd worden (dus 3½e zijde bedekt met plastic c.q. hout).

Verschillende kooitypen

Er zijn verschillende kooitypen, waarbij allen weer hun eigen voor- en nadelen hebben. Als prijs wordt een hok genomen uit het budgetsegment van ongeveer 0.5m2. Dus de minimale maat voor 2 cavia's.

• het buitenhok (hierboven besproken)
• de binnenkooi met plastic kap
• de binnenkooi met tralie kap
• de flat
• de open ren

Binnenkooi met plastic kap

De binnenkooi met plastic kap wordt ook wel een dunakooi of anti-rommelhok genoemd. Dit doordat alleen aan de bovenkant gaas zit en niet aan de zijkant. Het is dus makkelijk om je kamer schoon te houden met zo'n hok. Het hok is ook niet zo gevoelig voor tocht, waardoor dit eerder geschikt is voor een wat tochtig huis (al moet er altijd voorzichtig mee gehandeld worden). Maar het hok moet wel vaker verschoond worden doordat de dampen zeer slecht uit het hok kunnen. Het gaat dus voor de cavia eerder stinken. Ook is het lastiger om er huisjes aan de zijkant vast te maken, eventuele huisjes gaan dus gemakkelijk door het hok zwerven. De kooien zijn vaak ook wat aan de krappe kant of vrij prijzig. (80 euro)

Binnenkooi met tralie kap

Een binnenkooi met tralie kap wordt ook wel een traliekooi genoemd en hierbij zit er aan de zijkanten ook tralie. Deze zijkanten zijn vaak (maar niet altijd) ook om te vouwen waardoor je meerdere hokken tegen elkaar kan zetten. Een voordeel is dat deze kooien er zijn in veel verschillende kleuren en maten en het begint ook bij vrij lage prijzen (28 euro), er is gemakkelijk aan te komen, het zijn de standaard kooien. Iets extra's aan te bevestigen of iets aan het dier te geven is in deze kooi ook erg makkelijk, ook kan het dier vaak zelf uit het hok komen als het deurtje open staat, bijvoorbeeld om ze door het huis te laten lopen of een (tijdelijke) ren erbij te geven. Het nadeel is van deze kooi is wel dat als ze flink aan het rennen en popcornen (uit hun dak gaan) zijn er wel eens wat bodembedekking en keuteltjes uit vallen. Ook kan een cavia aan het tralie gaan knagen, voor aandacht of omdat het dier een knaagbehoefte heeft en deze niet kan vervullen omdat er geen hooi voorradig is.

Flat

Een flat is een, vaak houten, caviahok dat bestaat uit meerdere verdiepingen die soms wel, soms niet met elkaar in verbinding staat. Vaak hebben ze of half plastic als voorschot of hebben ze gaas c.q. tralie als deurtje aan de voorkant. Meestal heeft een flat geen lades en zal je ze dus met een stoffer en blik moeten leegscheppen. Dit is goed te doen mits het regelmatig gebeurd al is het wel meer werk dan een hok boven de container leegkieperen. Het grote voordeel is dat het veel mooier staat en je vaak beter zicht op de cavia's hebt. Vaak zijn deze hokken een sierraad in de kamer. Daar is de prijs echter wel naar. Een hok van 3 verdiepingen kost zo'n 210 euro. Dit is omgerekend zo'n 70 euro per hok. Als dit hok goed geverfd is gaat het wel langer mee dan de plastic onderbakken.

Open ren

Een open ren wordt vaak aan een kleine traliekooi gekoppeld maar zelfs dat hoeft niet, hoewel hiermee wel het verschonen en tijdelijk opsluiten (bijv. omdat er een hond op bezoek is) gemakkelijker gaat. Deze manier van cavia's houden is het goedkoopst, maar wel het meeste werk qua schoonmaken. Onder de ren leg je namelijk iets van een fleecekleed of kranten en indien het op vloerbedekking is, daar weer een plastic zak onder, zodat het niet in de vloerbedekking trekt. Een basisren (60x60cm 8 panelen) begint bij zo'n 20 euro, Als terugtrekplek kan je ook een reiskooi gebruiken, deze begint bij zo'n 8 euro. Een super handige oplossing als je vrij veel ruimte heb, maar het er eigenlijk wel leuk uit moet zien en niet te veel moet kosten. Doordat cavia's geen klimmers zijn en ook geen beukers hoeven de hekjes maar matig stevig te staan en kunnen ze dus loodrecht tegen een muur gezet worden zonder problemen.

De minimale maat

• 1 cavia: 80 x 50 cm = 0.4m2 (sowieso niet aan te raden i.v.m. groepsdieren)
• 2 cavia's: 100 x 50 cm = 0.5m2
• 3 cavia's: 120 x 50 cm = 0.6m2
• 4 cavia's: 140 x 50 cm = 0.7m2
• 5 cavia's of meer: 0.2m2 + 0.1m2*cavia (dus met 10 cavia's: 0.2 + 0.1*10 = 1.2m2)

De aanbevolen maat

• 2 cavia's: 120 x 60 cm = 0.72m2
• 3 cavia's: 150 x 60 cm = 0.90m2
• 4 cavia's of meer: 0.4m2 + 0.2m2*cavia (dus met 10 cavia's: 0.4 + 0.2*10 = 2.4m2)

Huisjes, afdakjes en plateau's

Cavia's zijn reisdieren en hebben hierdoor geen vast schuilplaats maar wel een ontzettende behoefte aan schuilplaatsen. Een cavia zal nooit uit zichzelf een groot open terrein op gaan, hier is hij veel te zichbaar voor roofdieren. Maar hoe creëer je een goede situatie in de kooi? Dit hangt een beetje van de cavia's af en een beetje van de kooi. Simpele oplossingen zijn handdoeken over een deel van de kooi, kant en klare huisjes, planken die precies de maat van maximaal je halve kooi hebben en reiskooitjes. Ook een flinke berg hooi voldoet. Uitgebreider ga ik hier op in bij Huisjes, afdakjes en plateau's voor cavia's.

Bodembedekking

Er zijn voor cavia's verschillende mogelijkheden, maar één ding kan in ieder geval niet. Stro! Stro is namelijk te scherp voor zowel de pootjes als de oogjes van cavia's en kunnen daardoor ernstige beschadigingen veroorzaken. Gehakseld stro (dunne stukjes van ong. een cm) zit op het randje en hangt een beetje van de gevoeligheid van de cavia af. Een gevoelige cavia kan ook beter niet op vlas of houtsnippers (3/6/9mm) gezet worden. De mogelijkheden zijn:

• zaagsel
• vlas
• hennepvezel
• gehakseld stro
• houtsnippers
• ecobed
• houtkorrels/strokorrels
• eventuele andere zachte, goed absorbeerde bedekking

Hooi is geen bodembedekking maar voedsel.