Witte voetjes, opgepast! Alles over het MDR1-defect

'White feet? Do not treat!' Dit advies is al aardig ingeburgerd bij dierenartsen en kynologen in Engelstalige landen, maar is in Nederland en België nog te weinig bekend. Het betekent zoveel als : 'Witte voeten? Niet behandelen!', en hiermee worden dan honden bedoeld die als gevolg van het zogeheten MDR1-defect overgevoelig voor bepaalde medicijnen kunnen zijn. Ik leg u uit hoe dit zit.

De bloed-hersen barrière

Tussen de weefsels in het lichaam worden tal van stoffen getransporteerd en uitgewisseld. De allerbelangrijkste weefsels of organen zijn door Moeder Natuur goed beschermd. Zo liggen de hersenen onder een benige schedel, wordt het ruggenmerg beschermd door de wervelkolom en is het hart omgeven door borstkas. Maar organen kunnen niet alleen voor invloeden van buitenaf, maar ook op vloeistofniveau worden afgeschermd.

Zo wordt het centrale zenuwstelsel beschermd door de zogenoemde bloed-hersenbarrière. Dit systeem, dat stoffen van het bloed naar het hersenvocht door laat gaan , zorgt ervoor dat 'verkeerde' stoffen direct worden teruggepompt naar het bloed en zodoende niet het belangrijke zenuwweefsel kunnen bereiken. Als deze 'pomp' niet goed werkt, worden stoffen toch doorgelaten richting het centtrale zenuwstelsel, met mogelijk levensbedreigende gevolgen.

Het MDR1-defect

Een van de erfelijke eigenschappen die een belangrijke rol speelt bij bovenstaand proces, is het MDR1-gen, oftewel het Multi Drug Resistant 1-gen. Als dit gen niet goed is gecodeerd, ontstaat er een afwijking in het pompmechanisme. Deze aandoening is ook bekend bij bijvoorbeeld de mens en de muis. Als bij de hond dit defect aanwezig is, worden vele stoffen per abuis doorgelaten richting het zenuwstelsel.

Het gevolg daarvan is dat uw hond mogelijk totaal verkeerd kan reageren op standaardmiddelen die de dierenarts gebruikt. Getroffen dieren kunnen de volgende klinische symptomen laten zien: dronkemansgang, algehele zwakte in de poten, verlies van oriëntatie, speekselvloed, bewusteloosheid, spiertrillingen en pupilverwijding, in het ergste geval gevolgd door de dood.

Risicorassen

Sommige rassen, met name onder de Collie-achtigen, blijken extra gevoelig voor deze erfelijke afwijking, het MDR1-defect. In Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland heeft een groot onderzoek plaatsgevonden, waarbij 750 honden zijn getest. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat maar liefst driekwart van de geteste Schotse Herdershonden, zo'n 50 procent van de geteste Shetland Sheepdogs en circa 30 procent van de geteste Australian Shepherds met deze erfelijke afwijking waren behept. Inderdaad: hondenrassen met daargaans witte voetjes!

In Nederland zijn in ieder geval klinische gevallen met Schotse Herders bekend. Ook bij verwante rassen als de Border Collie, Bearded Collie en Old English Sheepdog (Bobtail) komt de aandoening voor. Het defecte gen is ook gevonden bij de Duitse Herder, de Zwitserse Witte Herder en kruisingen met Colliebloed. Vergelijkbaar onderzoek in de Verenigde Staten leidde nog tot andere getroffen, maar hier zo goed als onbekende rassen: de Englisch Shepherd, de langharige Whippet, de McNab en de Silken Windhound.

De betekenis voor uw hond

Als u een hond heeft van één van bovengenoemde rassen, is er een kans dat uw hond drager van of lijder aan deze aandoening is. Ook andere rassen zouden het probleem kunnen herbergen. De overgevoeligheid voor bepaalde (genees)middelen treedt alleen op bij dieren die homozygoot zijn voor het recessief verervende gen (lijders), dat betekent dat beide ouders van deze dieren op zijn minst drager van het defect zijn. Is het dier heterozygoot (drager van het gen), dan zijn bijwerkingen op basis van het MDR1-defect onwaarschijnlijk, maar niet voor honderd procent uit te sluiten.

Sommige moderne (ontwormings)middelen zijn al getest op gevoelige honden. Andere middelen baseren hun gegevens op onderzoek bij andere diersoorten (muizen). Uw dierenarts kan u hier ongetwijfeld over informeren. Om ongelukken te voorkomen, maar ook om alle honden van een risicoras die de aandoening niet hebben goede mediiµciijnen niet onnodig te onthouden, is het aan te bevelen om door middel van eenmalig boedonderzoek vast te laten stellen of uw hond misschien drager of lijder is.

Dan staat onomstotelijk vast of uw hond risico loopt bij het gebruik van bepaalde medicijnen. De uitslag van het onderzoek kan in het dierenpaspoort worden opgenomen, eventueel met een kopie van de uitslag en /of Engelstalige toelichting, zodat ook een behandeling in het buitenland veilig verloopt.