Van waar ontstaat de sterke hechting tussen mens en hond?

Voor veel liefhebbende hondeneigenaars zijn onze honden belangrijk in ons leven. Waarom we van honden houden en de reden waarom we een hond in huis nemen is voor iedereen verschillend. Maar de meeste hondenbaasjes zullen zich vroeg of laat gaan hechten aan hun honden. Deze band kan in sommige gevallen heel sterk worden. Voor sommige mensen is hun hond zelfs het belangrijkste in hun leven. Een hond is niet altijd zomaar een hond, het is ook een deel van het gezin, een goede vriend of zelfs een hulpverlener die altijd voor je klaarstaat. Honden geven ons hun onvoorwaardelijke liefde en er zijn verschillende redenen waarom mensen van hun hond houden en waarom ze zich er zo sterk aan gaan hechten dat het verlies van hun hond zelfs kan leiden tot een depressie.

• Korte geschiedenis
• Wat is er nodig voor een wederzijdse hechte band?
• De relatie mens en hond
• Gelijkenissen tussen mens en hond
• Positieve invloeden van een hond
• Antropomorfisme helpt om de band sterker te maken
• Betekenis en functie van de hond
• Conclusie

Korte geschiedenis

Honden worden al gedomesticeerd sinds de agrarische revolutie tussen 1000 vC en 500 vC. De betekenis en functie van honden hebben sindsdien een enorme evolutie gekend. Vroeger gebruikten mensen honden als een productieve werktuig. Ze werden ingezet voor diverse activiteiten en behoorden eerder tot nuttige dieren op werkvlak. Zo werden ze onder andere afgericht als waakhonden, veedrijvers, voor de jacht, als trekdieren enz., terwijl we nu meestal honden in huis nemen omwille van emotionele waarden. De menselijke interactie met honden is tegenwoordig zo geëvolueerd dat honden in het algemeen een positieve invloed hebben op het algemeen welzijn van mensen. Honden worden tegenwoordig ook vaker als mens behandeld.

Wat is er nodig voor een wederzijdse hechte band?

Een hechte band ontstaat niet zomaar. Er moeten een aantal zaken aanwezig zijn opdat een hechte gevoelsband zou ontstaan. Een goede band opbouwen kost tijd en energie. Het spreekt voor zich dat er geen band kan ontstaan als er geen tijd met elkaar wordt doorgebracht. De verstandhouding is gebaseerd op liefde en/of affectie en vertrouwen. Een hechte relatie kan alleen ontstaan als er vertrouwen is. Vertrouwen is daarmee een voorwaarde en een resultaat van een hechte band. Binnen deze band is er eveneens ruimte nodig waarin veiligheid kan ervaren worden. Op die manier weet je dat je je kwetsbaar durft op te stellen zonder dat de ander een oordeel heeft. Je moet ook in staat zijn vertrouwen te geven. Vertrouwen en zelfvertrouwen zijn belangrijke aspecten binnen een hechte relatie. Daarnaast moet er ook aandacht en zuiver respect zijn voor elkaar. Een hechte band houdt ook in dat je een zekere verantwoordelijkheidsgevoel draagt in je gedrag tegenover zowel jezelf als tegenover de ander. Tenslotte is communicatie een belangrijke factor. Er kan geen band ontstaan als er geen interactie en communicatie is. Zowel elkaar begrijpen en aanvoelen als meeleven met de ander, waarbij empathie een belangrijke voorwaarde is, spelen een grote rol in het al dan niet ontstaan van een hechte band.

De relatie mens en hond

De relatie tussen mens en hond is een speciale unieke relatie. Mensen en honden leven al 15.000 jaar samen en geen dier op de wereld staat zo dicht bij de mens als honden. De geschiedenis toont aan dat de hond steeds dichter en dichter bij de mens is komen te staan waardoor de mens honden ook steeds beter zijn gaan begrijpen. Maar honden zijn ook de intelligentste huisdieren waardoor zij ook heel veel aandacht hebben besteed aan ons menselijk gedrag en gevoelens. Honden zijn in staat onze stemming aan te voelen en beroep te doen op onze menselijke gevoelens. Zij zijn ook in staat hun gedrag aan te passen aan onze stemming en honden kunnen qua emoties voelen wat hun baasjes voelen. Dat is mogelijk omdat honden enerzijds menselijke feromonen herkennen maar anderzijds ook omdat diverse onderzoeken aangetoond hebben dat honden op verschillende aspecten gelijkenissen vertonen met de mens.

Gelijkenissen tussen mens en hond

Het ontstaan van een sterke band is gemakkelijker als mens en hond mekaar beter begrijpen en aanvoelen. Diverse onderzoeken hebben aangetoond dat de hond verrassende gelijkenissen vertoont met de mens.

Honden voelen liefde en hechten zich op dezelfde manier als mensen

In een asiel in Arkansas hebben onderzoekers via bloedstalen het oxytocine-niveau gemeten bij de deelnemende mensen en honden voor en na een spelmoment van vijftien minuten. Daaruit bleek dat er heel hoge oxytocine waardes werden gemeten. Wanneer een hond beroep doet op onze menselijke gevoelens maakt ons lichaam oxytocine aan. Dit wordt ook weleens het gelukshormoon of knuffelhormoon genoemd. Dit is een hormoon dat vrijkomt bij positief onderling contact. Uit het onderzoek bleek dat de oxytocine niet enkel bij de deelnemende mensen werden waargenomen maar ook bij de honden. Daaruit blijkt dat honden zich waarschijnlijk op dezelfde manier hechten en liefde voelen, net zoals mensen dat doen.

Wederzijdse affectie

Een ander onderzoek aan de universiteit van Atlanta kwam tot een gelijkaardig besluit. Alleen de onderzoeksmethode verschilde van het onderzoek in Arkansas. In Atlanta werd er gebruik gemaakt van hersenscans nadat de honden werden geleerd om de nodige tijd stil te zitten onder de scanner. Zij ontdekten aan de hand van scans dat het hersendeel dat wordt geassocieerd met positieve gevoelens hetzelfde is bij mensen en honden. Ook hieruit werd geconcludeerd dat honden wel degelijk liefde en affectie gevoelens kennen.We zouden kunnen besluiten dat honden dus echt wel van hun baasjes houden.

Honden verwerken sociale informatie op dezelfde manier als de mens

Om een goede band te creëren is het ook nuttig om mekaar goed te begrijpen. Ervaring toont aan dat honden goed reageren op verschillende menselijke stem intonaties en er heel gevoelig voor zijn. Maar een Hongaars onderzoek ging nog een stap verder en toonde aan dat honden op dezelfde manier als mensen reageren op emoties overgebracht door de stem. Ze stelden vast dat er een vergelijkbare regio in de hersenen werd geactiveerd bij zowel de honden als de deelnemers bij het horen van menselijke stemmen. Namelijke de temporale kwab of het meest voorste gedeelte van de hersenen vertoonden activiteit. Dit is een opmerkelijke ontdekking want ook bij mensen reageren deze gebieden van de hersenen sterker op menselijke geluiden dan andere geluiden. Ook bij emotioneel geladen geluiden zoals huilen of lachen reageren de hersenen van de hond op dezelfde manier als bij de mens. Uit de onderzoeken met de MRI hersenscan kon dus worden verondersteld dat honden gelijkaardige mechanismen gebruiken om sociale informatie te verwerken. Dit zou ook een mogelijke verklaring zijn waarom vocale communicatie zo goed werkt tussen mens en hond.

Inlevingsvermogen

Een verkennende studie die gevoerd werd in het Goldsmith College van de Universiteit van Londen, hebben aangetoond dat honden gevoelig reageren op menselijke emotionele signalen. Vooral als de persoon in een noodtoestand verkeerd. Dit kan zowel lichamelijk als psychisch en onafhankelijk of de hond de persoon al dan niet kent. Hieruit bleek dat de meeste honden de personen gingen troosten wanneer deze huilde. Dat deden ze op hun eigen manier, door het wrijven van hun neusjes en het likken van deze verdrietige persoon. Volgens de gedragspychologen Custance en Mayer bewees deze studie dat honden over een empathisch vermogen beschikken en zich wel degelijk gedeeltelijk in de gevoelens van de mens kunnen inleven.

Een andere studie die werd gevoerd om het empathisch vermogen van honden te onderzoeken, hebben aangetoond dat geeuwen aanstekelijk werkt bij honden. De honden hadden de neiging ook te geeuwen als een persoon waarmee hij een nauwe band had, plots ook begon te geeuwen en de hond dit had gezien.

Baasje-hond relatie lijkt weleens ouder-kind relatie

Veel baasjes spreken over hun honden zoals ouders vol liefde over hun kinderen praten. Als we gaan kijken naar de onderzoeken die gevoerd werden, wordt het wel begrijpelijker dat veel hondenliefhebbers geneigd zijn om dit te doen. Een experiment aan de Weense Universiteit voor Dierengeneeskunde in juni 2013, heeft aangetoond dat de zogenaamde 'secure base effect' of veilige basis dat leeft tussen kleine kinderen en ouders, ook leeft bij honden en hun baasjes. Het is dan ook mogelijk om even intens van je hond te houden als van je (kinderen of) hypothetische kinderen. Honden zouden zich zodanig aangepast hebben aan de mens, dat hij zijn baasje ook is gaan zien als zijn vervangende ouder. " Een van de dingen die ons echt verrast hebben is dat volwassen honden zich gedragen tegenover hun verzorger als menselijke kinderen tegenover hun verzorger", aldus Horn. In een ander onderzoek die hierbij aansluit, hebben de wetenschappers Professor Berns en zijn collega's aan de hand van scanneronderzoeken aangetoond dat de hond ook positieve gevoelens als liefde, intimiteit en aanraking, net als mensenkinderen dat doen kunnen ervaren. Ze vertoonden gelijkaardige hersenactiviteiten in het gebied 'nucleus caudatus' tussen de hersenstam en de cortex. Dit onderzoek bewijst dat honden uitgerust zijn met een soortgelijke gevoeligheid qua emoties, liefde en bevestiging zoals wij terugvinden bij kinderen. Dit duidt er nogmaals op dat honden levende wezens zijn met gevoelens net als mensen. Professor Berns besluit dus "dat we ze niet langer als bezit, maar meer als een gezinslid moeten behandelen". Honden denken op dat gebied dus als kinderen.

Positieve invloeden van een hond

Invloeden op de sociale omgeving

Naast al deze gelijkenis aspecten tussen mens en hond zien we ook dat het hebben van een goeie relatie met een hond ook bevorderlijk werkt voor het algemeen welzijn van zijn baasjes. De Amerikaanse ontwikkelingspycholoog Megan Mieller toonde in een studie een positieve rol van honden in ons leven. Uit de resultaten van de studie bleek namelijk dat jong volwassenen die een sterke band hadden met hun huisdieren zich meer verbonden voelen met hun omgeving en hun partner. Er zou een positief verband zijn met bepaalde karaktereigenschappen zoals zelfzekerheid, verzorgde persoonlijkheid, empatischer zijn, minder depressieve symptomen enz. Niet het hebben van een hond is belangrijk maar vooral de kwaliteit van de relatie met het dier speelt een belangrijke rol.

Invloeden op de lichamelijke gezondheid

Het inzetten van honden als 'therapeutisch medium' is verschillende malen positief gebleken op zowel lichamelijk als psychische gezondheid. Daarnaast blijkt uit verschillende verhalen dat de hond ook effectief zin aan het leven geeft voor wie dacht geen toekomstperspectief meer te hebben. Daarnaast laten diverse onderzoeken die gevoerd werden in verzorgingstehuizen zien dat het inzetten van een therapiehond bij patiënten tot gevolg heeft dat patiënten beter gaan reageren op verschillende medische en sociale vlakken. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat honden de lichamelijke gezondheid verbeterd op verschillende manieren, namelijk:

• de bloeddruk en cholesterolgehalte verlaagt
• stresseffecten op hart-en bloedvaten tegen gaan (dit zou sterker zijn dan de aanwezigheid van een goede vriend of partner)
• de bloeddruk bij stressgebeurtenissen lager blijft, de hond aaien kalmeert zowel het dier als de persoon zelf.
• 10 maanden na aanschaf van een hond kleine gezondheidsklachten verminderen
• opgroeien met een hond verkleint meestal de kans op allergie
• een hond dwingt meestal tot lichamelijke beweging
• huisdieren verminderen het risico op kanker

Invloeden op de psychische gezondheid

Een groot deel van de hondeneigenaars beschouwt zijn hond als een 'persoon', een goede vriend of speciale vriend of een lid van het gezin. Uit het feit dat veel baasjes veel geld over hebben voor hun hond, blijkt het belang van honden voor mensen. Veel mensen praten zelfs tegen hun honden of vertrouwen hen hun geheimen toe. Leven met een hond kan veel voldoeningen bieden. Daarnaast heeft de relatie met een hond positieve invloeden op veel aspecten van het leven, namelijk:

• de hond verdrijft de eenzaamheid en geeft een geruststellende aanwezigheid, een hond geeft altijd het gevoel van een aanwezigheid en kan een leegte vullen zoals bijvoorbeeld het verlies van een levenspartner
• de hond zorgt ook voor een vriendschappelijke aanwezigheid, hij geeft gezelschap en affectie maar is ook een goede speelkameraad in tijden van ontspanning.
• hij aanvaardt de eigenaar zoals hij is, oordeelt niet, de hond is een goede vertrouweling.
• het dier geeft een vorm van lichamelijk contact, uit een onderzoek van TNS NIPO blijkt dat 45% van de singles het bed delen met zijn hond omdat ze beter slapen als ze hun hond in de buurt hebben. De hond geeft een gevoel van veiligheid en/of bescherming.
• de interactie met de hond maakt dat je je belangrijk en geliefd voelt en hij geeft je een gevoel van eigenwaarde
• de hond is een grote sociale steun, 45% geeft aan troost te vinden bij de knuffels van hun huisdieren. De hond deelt gevoelens en ervaringen en zal altijd zijn onvoorwaardelijke trouw en liefde geven.
• hij kan een houvast of een stimulans zijn, zowel baasje als hond voelen zich verantwoordelijk voor elkaar

Antropomorfisme helpt om de band sterker te maken

Antropomorfisme betekent het toeschrijven van menselijke eigenschappen aan niet-menselijke entiteiten zoals onder andere, de neiging om menselijke gevoelens toe te schrijven aan honden, zoals gevoelens van blijdschap, verdriet, jaloezie, depressie, empathie enz.

Door middel van antropomorfisme kunnen we onze honden en hun gevoelens beter begrijpen en uitleggen in onze taal, ook al betekent dat niet dat een hond gevoelens op identiek dezelfde wijze als wij ervaren. Ondanks het feit dat hond gelijkenissen vertonen met mensen blijft het nog steeds een dier en geen mens. Maar door gebruik te maken van antropomorfisme kunnen we ons een voorstelling maken van wat we menen dat onze honden in bepaalde situaties meemaken, denken of voelen.
Omdat we onze honden voortdurend vermenselijken speelt dit een belangrijke rol in de hechte band die tussen baasje en hond ontstaat. Dit kan zelfs zo vergaand zijn dat we het dier zelf gaan beschouwen als mens en vergeten dat het een dier is. Dit leidt ertoe dat de band steeds hechter gaat worden na verloop van tijd. De gradatie van antropomorfiseren verschilt natuurlijk van persoon tot persoon. Vooral tussen kinderen en volwassenen zit er een groot verschil. Volgens sommige wetenschappers zit het in ons instinct om onze eigen waarden en normen te gaan projecteren op het dier. Het is dus niet zo gek dat de meeste dierenliefhebbers neigen om dit te doen. Op zich kan dat geen kwaad zolang het dier in zijn eigen waardigheid blijft bestaan.

Betekenis en functie van de hond

De band die ontstaat is ook afhankelijk van de betekenis die het baasje geeft aan de hond, maar ook de functie en de plaats die de hond inneemt binnen het gezin of het leven van mensen, kan een belangrijke rol spelen in hoe hecht de band uiteindelijk wordt. Voor ieder hondenbezitter kan zijn hond een andere betekenis krijgen en dit kan heel persoonlijk zijn. Zo kan een hond beschouwd worden als:

• een kind, we denken hierbij aan mensen die geen kinderen hebben
• een beste vriend, we denken hierbij aan kinderen
• een steun en toeverlaat, we denken aan eenzame oudere mensen of alleenstaanden
• een betrouwbare werkhulp, we denken aan speurhonden, politiehonden, enz.
• een trouwe hulpverlener, we denken aan blindengeleidehonden

Het kan ook best zijn dat één hond dat allemaal in één is. De band zal natuurlijk hechter zijn bij een hond die een grotere betekenis vervult voor zijn baasje dan bij een hond die bijvoorbeeld louter aangenomen geweest is om een parking te bewaken en waarvoor verder gewoon aan zijn basisbehoeften wordt voorzien.

Conclusie

Honden kunnen je leven verrijken. Deze sterke hechtingsband is gebaseerd op zowel gelijkenissen als vershillen want uiteindelijk blijft het een relatie tussen mens en dier. Maar doordat de hond zoveel gelijkenissen vertoont met de mens, kunnen we stellen dat ze mekaar in zekere mate in de ander herkennen en mekaar aanvoelen. Hieruit volgt dat hoe beter je je hond begrijpt en aanvoelt, hoe sterker de band wordt. De hond wordt meestal gezien als trouwe levenscompagnon. Hiervoor is ook vertrouwen nodig. Hoe sterker het wederzijds vertrouwen, hoe sterker de band die ontstaat tussen baasje en hond. Daarnaast is de hond er in momenten van blijdschap en geluk maar hij kan evengoed een steun en troost zijn op ongelukkige dagen. Het feit dat je hond er onvoorwaardelijk voor je is en je accepteert zoals je bent, maakt deze band uniek. Daarbij komt nog dat hoe meer aandacht en tijd baasje en hond aan mekaar besteden, hoe hechter de band zal zijn. Deze gedeelde tijd brengt veel herinneringen en ervaringen met zich mee die ook hier de hechtheid sterker zal maken. Tenslotte hoe meer betekenis de hond heeft voor iemand, hoe sterker de hechting zal zijn maar omgekeerd geldt ook, hoe sterker de band, hoe meer betekenis de hond zal krijgen.Rekening houdend met al deze aspecten zouden we kunnen stellen dat het verlies van een hond voor sommige mensen kan gelijkgesteld worden aan het verlies van een gezinslid of een goede vriend.