Ovaalronde krab - zeldzaamheid aan de Nederlandse kust

Op het strand van de Nederlandse kust worden regelmatig krabben aangetroffen. Grote krabben en kleine krabbetjes en over het algemeen is dat een Noordzeekrab en nog vaker een strandkrab. Soms ligt er een exotisch exemplaar tussen het aanspoelsel op het vloedmerk en zo’n krab is dan meteen nationaal nieuws. In het begin van 2017 staan de kranten bol van de vondst van een ovaalronde krab, een zeldzaamheid op de stranden van Nederland. Rugschilden en dode exemplaren met poten worden gevonden op Ameland, Terschelling en Texel en mariene biologen staan vooralsnog voor een raadsel hoe deze exemplaren op de stranden van de Waddeneilanden terechtkomen. Men vermoedt dat door het warmer worden van het water de soort opschuift naar het noorden, zoals dat bij meer soorten gezien wordt.

De krab met het ovaalronde schild

Ovaalronde krab
Stormen en strandvondsten
Herkennen van een ovaalronde krab
Leefgebied Atlantische Oceaan
Nederlandse kust
Strandaanspoelsel Monitoring Project - SMP

Ovaalronde krab

De ovaalronde krab of Atelecyclus undecimdentatus is een krab met een ovaalrond rugschild die op de zeebodem leeft in wateren met een diepte van ongeveer 30 meter. Deze krabben komen in België en Nederland nauwelijks voor. Ze leven in de kustgebieden van de Atlantische Ocean en worden langs het Kanaal en in de Middellandse Zee aangetroffen. Ze horen eigenlijk niet thuis in de noordelijke wateren.

Aanspoelen op de kust
Sinds het begin van de éénentwintigste eeuw spoelt er regelmatig een aan op de Belgische en Nederlandse kust.

Stormen en strandvondsten

Stormen brengen beweging in het water en na een storm zijn er altijd bijzondere vondsten op het strand te doen. De zee geeft na een periode van veel beweging in het water schatten prijs en op de stranden van de Waddeneilanden en langs de Hollandse, Zeeuwse en Belgische kust worden dan verschillende soorten krabben aangetroffen: fluwelen zwemkrabben, helmkrabben, nagelkrabjes, hoekige krabben en het gangengravende kreeftje Callianassa, bijvoorbeeld. Deze soorten komen allemaal in de Noordzee voor, maar niet dicht onder de kust. Je ziet ze daarom niet vaak op het strand, behalve na stormen.

Stormslachtoffers
Tussen deze ‘stormslachtoffers’ is ook - heel soms - de ovaalronde krab te vinden.

Bron: Hylkje Voulon

Herkennen van een ovaalronde krab

De ovaalronde krab is een zeekrab die iets groter is dan de cirkelronde krab. De ovaalronde krab is te herkennen aan een aantal kenmerken.

Het rugschild is ongeveer 64 bij 49 mm groot, in een ovaalronde vorm en door vage groeven in regionen verdeeld;
de kleur is rozebruin met wit, soms meer paarsbruin;
het schild is gekorreld;
de zijranden van het schild heeft tien tot elf stekels die kleine afgeronde karteltjes aan de randen hebben;
tussen de ogen heeft hij drie tanden, waarbij de middelste groter en spitser is dan de andere twee;
de schaarpoten zijn breed kort en hebben een structuur met korreltjes;
de schaarpunten zijn donker, bruin tot zwart;
de buik, scharen en poten zijn behaard;
het achterlijf is bij zowel bij mannetjes als vrouwtjes lang en smal, met dit verschil dat de meerdere segmenten bij de mannetjes met elkaar vergroeid zijn;
de antennen zijn niet zo lang en de ovaalronde krab kan ze onder zijn schild verbergen;
van de pootjes die de mondopening bedekken (maxillipeden) zijn van het derde paar het laatste segment (merus) en het voorlaatste segment (ischius) ongeveer even lang. Hierin onderscheidt hij zich van de cirkelronde krab.

Leefgebied Atlantische Oceaan

De ovaalronde krab leeft uit de kust op grind- en zandbodems, normaal gesproken niet in de Noordzee. Hij graaft zich deels in en eet kleine kreeftachtigen. De krab zelf staat op zijn beurt op het menu van kabeljauwen, inktvissen en roggen. Deze krabbensoort leeft in oostelijke Atlantische Oceaan, van het Kanaal tot Senegal, en in de Middellandse Zee. Het Kanaal bij Bretagne was zijn noordelijkste leefgebied. Daar lijkt verandering in te zijn gekomen.

Nederlandse kust

Sinds 2006 wordt er met enige regelmaat een ovaalronde krab op de stranden van de Nederlandse kust gevonden. Dit kan betekenen dat de soort zijn leefgebied naar het noorden aan het opschuiven is. Helemaal zeker zijn de krabbenexperts hier nog niet over. In 2017 zijn opmerkelijk veel meldingen gedaan van strandvondsten van een ovaalronde krab, geheel of alleen zijn rugschild. Van 2015 tot 2017 kwamen bij de natuurcentra meldingen binnen van Ameland, Hoek van Holland, Katwijk-Noordwijk, Scheveningen, Terschelling en Texel.

Strandaanspoelsel Monitoring Project - SMP

Stichting Anemoon heeft een Strandaanspoelsel Monitoring Project (SMP), waarbij vrijwilligers systematisch delen van het strand naspeuren op strandaanspoelsels. Regelmatig treffen zij een bijzonder of zeldzaam exemplaar aan, zoals op 10 januari 2017 toen een ovaalronde krab op het strand van Ameland gevonden werd. Hylkje Voulon trof tussen paal 15.400 en 16.400 het dode dier aan en schakelde de Amelander strandinventariseerders in. Samen met krabbendeskundigen kwamen ze tot de conclusie dat het hier een Atelecyclus undecimdentatus, ovaalronde krab, betreft, een zeldzaamheid voor het strand van Ameland.