Aquaponics, gecombineerd vissen en groenten kweken

Met aquaponics kunnen groenten verbouwd worden door aquacultuur en hydrocultuur te combineren. Zoals de naam al duidelijk doet vermoeden neemt water een belangrijke rol in vervulling. Het kweken van vissen (aquacultuur) zorgt voor afvalstoffen, deze kunnen gebruikt worden om groenten te verbouwen. Hydro staat voor het kweken van planten in water. Met aquaponics is het mogelijk om een systeem te maken dat met minimaal onderhoud kan functioneren.

Wat is aquaponics?

Aquaponics is een systeem waarbij het opgroeien van vissen wordt gecombineerd met het opgroeien van planten. Het doel is om een omgeving te creëren die het gehele jaar door produceert, in de vorm van groenten en vissen. Niet alleen simpelweg het opgroeien van groenteplanten, maar dit daarnaast ook nog eens sneller doen dan onder normale omstandigheden. Aquaponics is een goede oplossingsinrichting naar het creëren van een systeem dat zelfvoorzienend is. Het systeem combineert de afvalstoffen van vissen om zo planten (sneller) te laten groeien. Daarnaast is er minder water benodigd, het is niet meer nodig om regenwater op te vangen en waterbuffers op te bouwen of om kraanwater te gebruiken.

Zelfvoorzienend ecosysteem

Het doel is om een ecosysteem te creëren dat zichzelf in een stabiel evenwicht kan houden. De vissen in het systeem dienen gevoerd te worden om te groeien, waarbij afvalstoffen ontstaan in het water. De volgende stap is om deze afvalstoffen uit het water te zuiveren, waarvoor beweging en doorstroming essentieel is om zowel de planten als de vissen te laten groeien en leven. Het water wordt verpompt vanuit de tank waarin de vissen zich bevinden naar de planten. Dit zorgt er niet alleen voor dat de afvalstoffen naar de planten toe getransporteerd worden, maar ook voor voldoende zuurstofopname van het water wat essentieel is voor de vissen.

In de bak waarin de planten zich bevinden, wordt in veel gevallen gebruik gemaakt van een substraatachtige laag waarin de planten gepoot kunnen worden. Vaak wordt hierbij gebruik gemaakt van hydrokorrels. Deze laag zorgt verder ook voor het ontstaan van aanhechtingsoppervlak voor bacteriën. Een biologisch filter ontstaat welke afvalstoffen omzet. Via de wortels consumeren de planten de nutriënten en wordt het water gezuiverd.

Binnen- of buitensysteem

Aquaponics kan zowel in een binnen- als buitensysteem worden toegepast. Onder professionele omstandigheden wordt voornamelijk gebruikt van (broei)kassen. Het voordeel hiervan is dat er een gecontroleerde omgeving ontstaat, met zo min mogelijk invloed van buiten. Zo kan onder andere de temperatuur optimaal worden gehouden voor zowel de planten als de vissen. Daarnaast is het hierdoor mogelijk om het gehele jaar door productie, met goede resultaten, te laten plaatsvinden. Niet uitgesloten dat buitensystemen ook prima kunnen functioneren. Het nadeel hiervan is echter dat weersinvloeden een groot effect kunnen hebben op de oogst.

Welke groenteplanten kunnen toegepast worden in een aquaponicssysteem?

De planten in een aquaponicssysteem kunnen bestaan uit groenten. In dit soort circulerende systemen groeien groenten veel sneller dan onder normale omstandigheden in de aarde. Waterspinazie is één van de groenten die zeer goed verbouwd kan worden in deze systemen, normaliter wordt dit type spinazie verbouwd op vochtige stukken aarde. Natuurlijk zijn er veel meer groenteplanten die geschikt zijn. Eigenlijk is het vrij simpel: haast iedere soort is geschikt en experimenteren kan geen kwaad. Planten waarmee je zeker slaagt zijn sla, tomaten en paprika.

Wat zijn geschikte vissoorten voor een aquaponicssysteem?

De vissen die in een aquaponicssysteem opgekweekt kunnen worden zijn zeer gevarieerd. In principe zijn alle zoetwatervissen geschikt voor het systeem. Dit kan gaan om siervissen zoals goudvissen, koi of goudwindes. Daarnaast kiezen veel mensen ervoor om eetbare vissoorten te kweken, zoals tilapia of meerval. Onderzoek toont aan dat professionele kwekerijen voornamelijk tilapia opgroeien, bij één van de onderzoeken in de Verenigde Staten kweekt maar liefst 69% van de respondenten tilapia (Love et al., 2015).

Overzicht mogelijkheden

• Tilapia
• Siervissen (onder andere goudvissen, sarasas, goudwinde, koi en shubunkin)
• Europese meerval
• Baars (en andere baarsachtigen)
• Paling
• Forel
• Zalm
• Karper
• Voorn
• Pangasius