De wereld van de grijze garnaal

De grijze garnaal is bekend onder heel wat verschillende namen. Zo wordt hij ook de Hollanse garnaal, Noordzeegarnaal, Zandgarnaal en Crangon Crangon genoemd. Deze garnaal is één van de 300 soorten die geschikt is voor consumptie. Daarnaast zijn er nog om en bij de 1700 andere varianten. Grijze garnalen worden zowel met paarden als met sloepen gevangen. Denk maar aan de paardenvissers met hun gele jassen aan het Noordzeestrand.

Bouw

Een grijze garnaal bestaat uit drie delen die we kunnen reduceren tot twee. We spreken van de kop, het borststuk en het achterlijf, maar de eerste twee zijn aaneengegroeid zodat we bij een garnaal eigenlijk over een kopborststuk spreken. Beide worden bedekt door één rugschild. Dit schild is niet echt hard omdat het alleen maar hoornstof bevat. Bij kreeften en krabben zit er ook nog kalk in waardoor de bescherming van het dier een pak steviger is.

Elk segment van het lijf heeft aanhangsels. Zo bevinden er zich op de kop antennes en monddelen, de looppoten zijn aan het borststuk bevestigd en de vijf paar ontwikkelde zwempoten vind je aan het achterlijf. Door deze zwempoten is de garnaal uiteraard een uitstekende zwemmer. Dat is ook nodig want een grijze garnaal is heel populair als voedsel bij andere diersoorten.

Vijanden en vrienden

De garnaal is een lekkernij voor heel wat andere dieren. Vooral vissen als pieterman, wijting en kabeljauw zijn verlekkerd op deze diertjes, maar ook krabben moeten ze vrezen. Daarom gaat een grijze garnaal zich ook verstoppen in de bodem. Alleen z'n ogen en antennes steken dan nog uit. Ze zijn ook in staat te veranderen van kleur zodat ze nog minder in hun omgeving opvallen.
Toch hebben de garnalen ook vrienden. Zo wonen deze diertjes samen met de grondel in één hol. De garnaal graaft het hol en in ruil beschermt de vis de garnaal.

Voortplanting

Drie keer per jaar leggen de vrouwtjesgarnalen eitjes en dit tussen april en augustus. Dit kunnen meer dan 20.000 eitjes zijn per keer. De eitjes plakken dan tussen de poten. Ze hebben een geelbruine kleur. De grijze garnalen dragen de eitjes bij zich tot ze uitkomen en dat gebeurt na ongeveer twee maanden. Sommige soorten dragen de kleine garnaaltjes daarna zelfs nog een tijdje met zich mee. De larven groeien heel snel en vervellen daardoor een vijftal keer. Na vier maanden zijn de larven volgroeid.

Vangst

Garnalen worden zowel met een paard als met een boot uit het water gehaald. Iedereen heeft ooit wel al eens een paardenvisser gezien. Het dier sleept netten achter zich aan en gaat zo het water in. Op die manier worden er heel wat garnalen gevangen. Willen de vissers dieper het water in, dan moeten ze uiteraard gebruik maken van een sloep. Ook hier worden er grote netten gebruikt. Wanneer de garnalen aan boord gehaald worden, moeten ze eerst gesorteerd worden. De dieren die niet goed genoeg zijn voor consumptie worden opnieuw in het water gegooid. De rest wordt gespoeld en gekookt in een grote pot zeewater. Het water wordt eerst meestal gekruid. Na het koken zijn de dieren roze tot rood.

Identiteitskaart

• Familie: kreeftachtigen
• Orde: tienpotigen
• Andere namen: Noordzeegarnaal, Hollanse garnaal, Zandgarnaal, Crangon Crangon
• Grootte: maximum 9 cm
• Levensduurte: tot 3 jaar
• Voedsel: wieren, slakken, wormen,...

Weetjes

• Er zijn een kleine 2000 soorten garnalen. Slechts een 300-tal zijn geschikt voor consumptie.
• In warmere zeeën en rivieren vind je kleurrijke, sierlijke garnaalsoorten.
• Een grijze garnaal is een nachtdier. Overdag verstoppen ze zich onder het zand van de zeebodem, 's nachts gaan ze op zoek naar voedsel.
• Kleurrijke garnalen gaan soms roofvissen helpen. Sommige van die vissen hebben huidproblemen en die worden dan opgelost door de garnaal. De garnaal schraapt de huid van de vis effen en dit zelfs tot in de bek. Ze worden daarbij - wonder boven wonder - niet opgegeten.
• Heel wat garnalen worden als mannetje geboren, maar veranderen na twee jaar van geslacht.