Grondwerk met je paard: De basisoefeningen

Een ruiter stuurt zijn paard rond zonder hoofdstel, zonder zadel... Het is een mooi plaatje, nietwaar? Vele mensen dromen ervan om een dergelijke band met hun paard te bereiken. Een band die zoveel respect, vertrouwen en rust uitstraalt... Je wordt er haast dromerig van. Stop met dromen en hup aan de slag! Respect en vertrouwen onder de man, het begint bij respect en vertrouwen op de grond...

Basisbenodigdheden

• touwhalster
• leadrope (min. 4m)
• stick met string
• handschoenen

Als je helemaal aan het begin staat en nog niet weet of je er echt wel in verder wil, kan je natuurlijk ook werken met materiaal dat je al hebt (halster - (lang) halstertouw - zweepje). Het voordeel van een touwhalster is dat het fijner is en dus duidelijkere hulpen doorgeeft aan je paard. Het touw moet lang genoeg zijn zodat als je het uiteinde vast hebt, je met je armen kan zwaaien zonder je paard aan te raken. Een longe kan een uitkomst bieden, maar is vaak te lang en zo raak je alleen maar in de knoop. Een stick of zweepje wordt enkel gebruikt als verlengde van je arm, een beetje om jezelf een veilige werkruimte te bieden. Handschoenen zijn niet direct nodig, maar wel aan te raden. Een paard kan altijd onverwacht reageren en het is niet zo fijn als het touw door je handen geschuurd wordt.

Leiderschap

Weet het verschil tussen een baas en een leider: een baas eist, een leider vraagt...
Een paard heeft nood aan een duidelijke leider, in het wild geeft deze hem rust, stabiliteit en veiligheid. Hij heeft een leider dus nodig om te overleven en zal daarom ook op hem vertrouwen. Een goede leider is consequent, zodat het paard weet waaraan of waaraf. Aan wispelturigheid heeft het paard niets. Als jij een goede leider voor je paard kan zijn, dan zal hij je vertrouwen en graag met je samenwerken!

Ruimte respecteren

Het allerbelangrijkste in de relatie met je paard, is het respecteren van elkaar ruimte. Je moet rond jezelf als het ware een bubbel creëren welke jouw (persoonlijke) ruimte kenmerkt. Als je je armen uitslaat en rond draait, dan zou je je paard niet mogen raken. Anderzijds heeft jouw paard natuurlijk ook zijn persoonlijke ruimte en dien je vanaf nu te vragen of je bij hem lag komen. Dit doe je door he naar jou te laten komen of door simpelweg naar hem toe te gaan en je hand uit te steken zodat hij je kan besnuffelen.

Oefening 1 - Leiden

Vanaf nu gaan je je paard leiden aan een los, doorhangend touw. Als je wilt dat hij je ruimte respecteert, dan moet je hem ook de kans geven om dit te doen en hem niet naar je toe trekken. Je wandelt een beetje rond en als je stopt, wil je dat je paard ook stopt, uit jouw ruimte natuurlijk. Je houdt dus halt en draait je om (naar je paard toe).

• Je paard staat stil: je neemt een passieve houding aan en geeft als het ware een rustmoment.
• Je paard wandelt vrolijk verder: maak jezelf groot, kijk je paard recht aan en corrigeer d.m.v. met je touw op en neer te wiebelen (vanuit je elleboog-schouder) totdat het paard een pas achterwaarts zet. Doet hij dit? Neem een passieve houding aan, geef rust.

Dit herhaal je enkele keren en houd je in je achterhoofd elke keer als je je paard moet leiden (van en naar de wei/stal/poetsplaats, als je gaat wandelen, ...). Wees consequent, behoud een bepaalde afstand. De correctie geef je vlak nadat je je hebt omgedraaid. Heb je omgedraaid en rust gegeven? Corrigeer je paard dan niet meer, zet je paard op een andere manier een pas achterwaarts (zie verder). Een correctie dient zo zacht te zijn als kan, zo hard te zijn als nodig is.

Oefening 2 - Achter...-Blijf!-Kom maar...

Een paard moet netjes kunnen stilstaan, ook op een afstandje. Daarnaast moet hij gewillig komen als je dat vraagt en evengoed op een lichte hulp weer achterwaarts bewegen, weg van jou.

Achteruit...
Het achterwaarts gaan ga je in verschillende stappen vragen. Een veelgebruikte term is ook 'fases'. We hebben fase 1 tot fase 4, waarbij 4 gelijk staat aan een correctie.

1. Maak je groot en gebruik een visueel gebaar. (Wuif bijvoorbeeld met je vinger/hand.)
2. Wiebel zachtjes met je touw vanuit je pols.
3. Wiebel met je touw vanuit je elleboog.
4. Wiebel met je touw vanuit je schouder.

Het is belangrijk dat je je paard voldoende tijd geeft om na te denken wat de bedoeling is. Schakel pas over naar een hogere fase indien hij écht geen aanstalte maakt om in beweging te komen of als hij op alles let behalve op jou. Zet hij één stap in de goede richting? Neem een passieve houding aan en geef rust. Wees in het begin blij met één stapje, later kunnen het er altijd meer worden.

Heeft je paard deze oefening reeds goed onder de knie en begrijpt hij wat jouw visueel gebaar betekent, maar wacht hij toch op een hogere fase om gehoor te geven aan je commando? Schakel gelijk over naar fase 4.

Blijf!
Als je je paard een paar passen achterwaarts hebt gezet, vraag hem dan om te blijven. Gebruik hiervoor eveneens een visueel gebaar (bijvoorbeeld een opgestoken vinger) en zeg eventueel 'blijf'. Probeer ook eens zelf een pas achterwaarts te zetten terwijl je paard blijft staan.

1. Je paard blijft staan: je neemt een passieve houding aan en geeft als het ware een rustmoment.
2. Je paard komt naar je toe: maak je groot een corrigeer.

Wees ook hier in het begin blij met enkele seconden. De tijd uit bouwen is voor later.

Kom maar...
We willen natuurlijk ook dat het paard weer gewillig naar ons toe komt. Maak jezelf klein en oefen een lichte, uitnodigende druk uit op je touw. Los deze druk onmiddellijk als je paard in de juiste richting beweegt. Behoud de druk als hij tegendruk geef. Je druk wil niet zeggen dat je moet gaan trekken. Je paard is altijd sterker dan jij, dus die wedstrijd win je niet!

Vertrouwen

Je wilt natuurlijk ook dat je paard je ten volle vertrouwt. Dit begint eigenlijk bij het overal kunnen aanraken van je paard. Elk paard heeft namelijk plakken waar hij graag of net niet graag aangeraakt wordt. De plekken waar hij liever niet aangeraakt wordt, zijn vaak degene die kwetsbaar zijn voor roofdieren. Denk bijvoorbeeld aan de buik. Als je paard zich overal laat aanraken door jou, wil dat zeggen dat hij je vertrouwt. Hij weet dat je hem geen kwaad zal doen. Buiten dat is het natuurlijk ook erg praktisch dat je je paard overal kaan aanraken. Als hij ergens gewond is en je moet dit verzorgen, is het wel zo fijn dat hij je vertrouwt en je gewoon je werk laat doen.

Oefening 3 - Vertrouwen
Je gaat je paard overal aanraken, te beginnen op een neutrale plek zoals bijvoorbeeld de schoft. Van daaruit kan je werken naar de achterhand: staart, benen, lies en weer terug over de flank-buik. Je kan ook werken naar de voorhand: voorbenen, hals, hoofd. Deze oefening kan je in stappen doen, wat zeer handig is als je met een paard werkt dat je eigenlijk niet kent. Je maakt dan best eerst gebruik van een stick of zweepje, zodat deze een verlengde van je arm is. Haalt het paard ernaar uit, raakt hij jou tenminste niet.

• Stick.
• Hand.
• Hand met touw.
• Wees creatief: stick met plastic-sliertjes, plastic zakje, zeil, ...

Je merkt snel genoeg of een paar het fijn vindt of net eng. Als hij angstig reageert en ervan wegloopt of net boos ernaar trapt, ga dan door en beweeg mee. Neem de druk pas weg als het paard enigzins rustig is. Bouw dit zachtjes op. Geef rust als het goed gaat, zo leert hij dat er echt niets engs gaat gebeuren.

Met deze oefening kan je je paard desensibiliseren voor enge dingen, onverwachte aanrakingen en hem gewend maken aan allerlei 'vreemde' zaken.

Wijken voor druk

Van nature uit zal een paard tegen druk ingaan. Ook paarden spelen onderling spelletjes om te bepalen wie de sterkste is en dat is degene die het minste beweegt. Ze zullen dus proberen om tegen de druk in te gaan en te blijven staan. Sommige paarden staan stevig op hun hoeven, anderen geven zich iets sneller gewonnen. Volhouden is de boodschap!

Ook hier werken we weer in fases. Deze moeten we niet te letterlijk nemen, maar zijn een indicatie voor de te geven druk.

1. Vacht.
2. Huid.
3. Spier.
4. Bot.

Om een veilige ruimte te creëren kan je ook hier weer beginnen met een stick als verlengde van je arm. Vertrouw je je paard en vertrouwt jouw paard jou, dan kan je gewoon met je vinger/hand werken.

Oefening 4 - Achterwaarts: In plaats van gebruik te maken van een visueel gebaar, kun je ook één van volgende drukpunten gebruiken om je paard achterwaarts te bewegen: borst, neusrug, onder de kin aan het halster.

Oefening 5 - Hoofd laag: Dit is eigenlijk een 'kalmeringsoefening'. Een paard dat zijn hoofd laag houdt, is altijd rustig en niet gespannen. Dit kun je bekomen door druk te oefenen op volgende punten: net achter de oren van het paard, onder de kin aan het halster.

Oefening 6 - Zijwaarts: Je wilt je paard ook opzij kunnen zetten en liefst de achterhand en voorhand ook nog eens afzonderlijk kunnen bewegen. Om de achterhand om te zetten kan je druk uitoefenen op de billen van je paard. Om de voorhand om te zetten kan je druk geven op de schouder, net voor de schouder of net achter de kaak.

Deze oefeningen vormen het begin van een betere band met je paard. Het is de basis en elke relatie staat of valt met de basis. Als je problemen ondervindt met je paard, dan moet je hiernaar terug keren. Zoek de oorzaak en je vindt de oplossing.