De Chimpansee, de meest bekende mensaap

De Chimpansee is een intelligent diersoort en qua bouw heeft deze aap veel weg van de mens. Omdat deze aap zoveel overeenkomsten met de mens heeft behoort de Chimpansee ook tot de groep mensapen. De Chimpansees leven in groepen en gaan dan ook samen op jacht naar voedsel. Echter heeft de Chimpansee een uitgebreide voedselbron waardoor ze niet altijd op jacht hoeven, de Chimpansee geniet ook van fruit en insecten.

Uiterlijk

De schofthoogte van de Chimpansee ligt tussen de 65 en 95 cm. De vrouwtjes wegen gemiddeld 30 kg en de mannetjes 35 kg, maar het kan uitlopen van 25 tot wel 70 kg. De armen en benen van de Chimpansee zijn sterk gespierd. De Chimpansee heeft grote ronde oren, smalle lippen en ogen die diep in de kassen liggen. Chimpansees hebben een dichte, glanzende vacht die zwart is van kleur. Oudere Chimpansees krijgen net als mensen grijze haren en/of kale plekken. De handen en voeten van de Chimpansee zijn in de jonge jaren nog roze maar kleuren na een tijd zwart. Het achterste van de Chimpansee is kaal en bij de vrouwtjes vaak roze en opgezwollen; vooral in bepaalde tijden van haar menstruatiecyclus.

Karakter en leeftijd

Chimpansees worden gemiddeld zo’n 45 à 50 jaar oud. Chimpansees zijn seksueel volwassen tussen de 10 en 13 jaar. De oudste Chimpansee in Nederland was 59 jaar geworden en woonde vanaf 1971 tot aan haar overlijden in 2016 in dierentuin Burger's zoo.
De chimpansee beschikt normaliter over de volgende karaktereigenschappen:

• dominant
• intelligent
• handig
• vriendelijk
• sociaal

Mensaap

De Chimpansee is een aap die heel veel overeenkomsten heeft de mens. Ten eerst zijn Chimpansees zeer intelligent en kun je ze van alles leren. Daarbij hebben Chimpansees geen staart en ze kunnen net als de mens op twee benen lopen. Het DNA van een Chimpansee en de mens komt ongeveer 96 tot 99% met elkaar overeen. Er is nooit wetenschappelijk getest of een Chimpansee met een mens valt te kruisen. Wel bestond er een bijzondere Chimpansee genaamd 'Oliver', men dacht eerst dat hij de missing link was tussen de mensen en de apen.

Chimpansee Oliver reisde mee met een circus en was geen gewone Chimpansee. Oliver liep recht op, zat gerust op een stoel en hij ging liever om met mensen dan met andere apen. Ook was Oliver qua uiterlijk ietwat anders: Oliver had meer puntige oren, een kleinere kin en had minder haar dan normale Chimpansees. Hoewel hij anders leek dan de gemiddelde Chimpansee bleken uit test in 1996 dat hij toch echt 48 chromosomen had net als de andere Chimpansees, waar ze voorheen dachten dat hij er 47 zou hebben omdat hij zoveel op een mens leek en mensen hebben 46 chromosomen. Oliver leefde naar schatting vanaf 1975 en overleed in 2012.

Gedrag in het wild

Chimpansees wonen in bossen/oerwouden met een warm klimaat, en leven in verschillende delen van Afrika. Vroeger hadden de Chimpansees een erg breed verspreidingsgebied en kwamen ze ook nog voor op redelijk open stukken zolang er maar wat bomen stonden. Tegenwoordig hebben Chimpansees steeds minder keus aangezien mensen vaak de bomen in hun leefgebied illegaal kappen. Chimpansees schuilen niet voor regen, wel voor mensen. De Chimpansees proberen zo ver mogelijk uit de buurt van de bewoonde wereld te blijven.

Chimpansees bouwen minstens 6 meter van de grond een nest tegen de avond. Dat nest bestaat uit simpele bladeren en takken. Daar slapen de Chimpansees alleen in, of met hun jong. De Chimpansees bouwen het nest minimaal 6 meter van de grond vandaan zodat ze niet makkelijk door vijanden gegrepen kunnen worden.

Chimpansees leven in groepen van 25 tot wel 60 soortgenoten. Daarin ontstaan dan weer kleine groepjes waarin altijd een mannetje de baas is. Die groepen hebben hun eigen territorium dat door beide geslachten word verdedigd. Vooral de mannetjes zijn heel agressief tegen buitenstaanders en zijn zelfs in staat deze te doden. Vreemde vrouwelijke Chimpansees worden vaak in hun bronsttijd wel toegelaten. Onderling in de groepen wordt vaak door mannen uitgevochten wie de leider is. Meestal gaat dat gepaard met een hoop gegil en machogedrag.

Voedsel

Soms komt het voor dat een groep volwassen mannetjeschimpansees erop uit gaat om te jagen op kleine dieren zoals:

• kleinere apen (rode Franjeapen en Bavianen)
• jonge antilopen
• zwijnen
• vogels

De chimpansee is niet bepaald één van de snelste, hierdoor zouden prooien zoals de Franjeapen makkelijk kunnen ontsnappen. Vandaar dat de Chimpansees in groepen jagen, ze sluipen op de prooi af en vervolgens gaan ze met velen tegelijk in de aanval om de Franjeapen in te sluiten, dit alles gebeurt met een hoop gegil en geschreeuw. De Chimpansees kunnen wel zo’n 30 verschillende geluiden produceren, hiermee weten ze precies welke aap zich in welke positie bevindt.

Buitenom vlees benutten de apen ook groenvoer zoals:

• fruit
• bladeren
• noten
• schors
• stengels
• bloesem

In de ochtend zijn de Chimpansees bezig met het verzamelen van fruit. Chimpansees onthouden aan welke boom veel vruchten zitten en dit vieren ze door veel lawaai te maken, zo weten de rest van de Chimpansees ook dat daar wat te halen valt. Eigenlijk zijn Chimpansees wel alleseters te noemen, zo eten ze soms ook insecten zoals; larven, mieren en termieten.

Om aan hun voedsel te komen gebruiken de apen handige trucjes, ze maken gebruik van stokjes om aan voedsel te komen. Van een takje strippen ze de rest van de takjes, zodat ze een kaal takje overhouden. Het takje steken ze vervolgens in een termietennest, de chimpansees wachten tot er heel wat op het stokje zit en peuzelen dan de termieten op.

Wat erg bijzonder is qua wat wilde Chimpansees kunnen is het uitzoeken van geneeskrachtige planten. Als een Chimpansee niet lekker is eet hij/zij planten die hij/zij normaal nooit zou eten maar ze weten welke de juiste zijn om beter te worden.

Voortplanting

Vrouwtjes zijn geslachtsrijp rond hun 12 levensjaar, de mannetjes en vrouwtjes oefenen wel op op jongere leeftijd, maar het mannetje is zelf pas met 15 jaar geslachtsrijp. Dankzij de zwellingen aan het achterste en het geslacht van het vrouwtje wordt het mannetje aangetrokken. De vrouwtjes paren soms met meerdere mannetjes. Om de 3 tot 8 jaar raakt ze ongeveer drachtig en het duurt zo'n 8 maanden voor de kleine geboren wordt. Met hoge uitzondering krijgt ze een tweeling, maar meestal wordt er één aapje geboren. De eerste tijd hangt het aapje nog aan zijn moeder, pas tussen de 8 en 10 jaar kan de Chimpansee als volwassen worden beschouwd.