Slangenbeet, wat moet u doen?

Als u door een slang gebeten bent, kan dit erg pijnlijk en ook gevaarlijk zijn. Helaas kan het dodelijk aflopen als het om een gifslang gaat. U moet met spoed naar het ziekenhuis. Vaak worden mensen in de natuur gebeten. Vooral in Azië en Afrika komen veel giftige slangen in de natuur voor. In Nederland hebben we slechts een giftige slang in de natuur, en dat is de adder. Gelukkig gaat u niet snel dood door een beet van een adder, toch heeft u wel direct medische hulp nodig. In Nederland hebben we in de natuur slechts een giftige slang en dat is de adder. Ringslangen en gladde slangen komen ook in de Nederlandse natuur voor. Ze bijten niet vaak, maar ze zijn gelukkig niet giftig. Ringslangen herkent u aan de gele ring achter hun kop. De gele ring wordt ook wel omschreven als gele vlekken. Ringslangen komen in natte delen van Nederland voor. Gladde slangen zijn wurgslangen, ze hebben een zwartbruine streep aan weerszijden van hun kop. Gelukkig zijn ze met hun 75 cm lengte te klein om een mens kwaad te doen. Ze vangen knaagdieren, hagedissen en andere slangen. Gladde slangen zijn niet giftig.

• De adder herkent u aan een brede kop, een dik lichaam en een kort staartje. De adder heeft een brede zigzaggende donkere streep op de rug over de hele lengte van het lichaam. Adders zijn grijs of bruin en ongeveer 60 tot 80 centimeter lang. De ogen zijn rood. De vrouwtjes zijn groter dan de mannetjes. De zigzagstreep op de rug is kenmerkend voor adders. Bij mannetjes is die streep zwart, bij vrouwtjes bruin. Adders komen voor op zandgrond, loss en hoogveen. Ze liggen graag op open, zonnige plekjes. In Nederland komen hoofdzakelijk adders voor in Drenthe, oostelijk Friesland, de Veluwe, Groningen, Overijssel, het Gooi, Brabant en Limburg, Utrecht.
• De ringslang en de gladde slang komen ook in Nederland voor. De ringslang heeft vaak gele vlekken achter de kop. De beet van een ringslang is niet giftig
• De gladde slang laat zich niet vaak zien. De gladde slang, die ook in Nederland voorkomt, kan wel bijten. Deze slangenbeet is niet giftig. De wondjes van niet giftige slangen kunnen echter wel ongezond zijn en moeten (in verband met gevaar op infecties) altijd door een arts behandeld worden.

Gebeten door een adder (Nederland)

Als u door een adder gebeten bent, bent u dus wel door een gifslang gebeten en dan moet u het lichaamsdeel zo min mogelijk bewegen. Probeer te voorkomen dat uw bloedsomloop sneller gaat en probeert u zich dus rustig te houden en zo min mogelijk te bewegen. Het lichaamsdeel mag niet worden afgekneld en u mag geen alcohol of andere bloedverdunnende middelen nemen, dus ook geen aspirine (acetylsalicylzuur). U moet zo snel mogelijk naar een arts of ziekenhuis waar men een antiserum (tegengif) kan toedienen. Het komt maar zelden voor dat iemand in Nederland aan een adderbeet overlijdt, u heeft echter wel direct medische hulp nodig.

Gifslangen beten

Als u in het buitenland door een slang gebeten bent, is het mogelijk dat u niet weet door welke slang u gebeten bent. Er zijn 3000 soorten slangen op de wereld. Daarvan zijn ongeveer 300 soorten giftig. Een deel daarvan is zeer giftig. Hebt u een foto van de slang, neem die dan mee. Hebt u geen foto, zorg dan dat er een goede beschrijving van de slang is. Is de slang dood, neem dan de dode slang mee. Bent u thuis of bij andere mensen thuis door een slang gebeten, dan is het meestal bekend om welke slangensoort het gaat. Het is belangrijk om te weten door wat voor slang u gebeten bent, om het juiste antigif te kunnen geven. U moet dus zo veel mogelijk informatie over de slang over kunnen brengen. Het is niet de bedoeling dat u de slang probeert te vangen. Dit kost te veel tijd en kan meer slachtoffers maken. U heeft met spoed medische hulp nodig als u door een gifslang gebeten bent. U heeft met spoed het juiste tegengif nodig. Als u in het buitenland door een slang gevangen bent weten bewoners vaak welke slangen in het gebied voorkomen.

Gebeten door een giftige slang, wat nu?

• Laat de patiënt zo min mogelijk bewegen
• Laat de patiënt geen alcohol drinken, niet eten, en ook geen aspirine innemen
• Als er zwelling en/of verkleuring van de huid optreden is de slang zeer waarschijnlijk giftig
• Leg het aangedane lichaamsdeel niet hoger dan het hart
• Bel direct een arts of ambulance en ga met spoed naar het ziekenhuis
• Als u niet weet om wat voor slang het gaat, geef dan een nauwkeurige omschrijving van de slang.
• De wond niet uitzuigen, afbinden of insnijden
• Het betreffende lichaamsdeel zo min mogelijk bewegen en zelf ook zo min mogelijk bewegen, om de bloedsomloop niet te stimuleren
• Probeer niet om het gif uit de wond te drukken
• Indien mogelijk zal iemand met EHBO kennis de bloedtoevoer in een arm of been of de romp kunnen afremmen (niet geheel afknellen maar verminderde doorstroom veroorzaken) met het aanleggen van drukverband waardoor de verspreiding via de lymfeklieren trager verloopt. De bloedsomloop mag nooit geheel worden afgekneld.
• Zoek snel medische hulp. Hulp binnen 30 minuten is geboden.
• Het gebied van de giftige beet zal fors opzwellen, doe daarom sieraden en knellende kleding af

Verschijnselen giftige slangenbeet

Afhankelijk van het type slang en de hoeveelheid gif die in de wond terechtgekomen is, hebben slachtoffers van giftige slangenbeten de volgende verschijnselen:

• Heftige pijn
• Zwelling (kan heel heftig zijn)
• Dorst, zweten en angst
• Koorts
• Snelle hartslag
• Misselijk
• Overgeven
• Verstoorde coördinatie en/of verlammingen (na verloop van tijd)
• Wegraken/flauwvallen (na verloop van tijd)

Antiserum slangenbeet

Grote dierentuinen zoals Blijdorp en Artis (Amsterdam) en Reptielen-Zoo Serpo (Delft) en gespecialiseerde ziekenhuizen hebben vaak antisera (tegengif) in huis. Ook bezit men daar over de noodzakelijke kennis over slangenbeten en de behandeling daarvan. Voordat u naar een ziekenhuis vervoerd wordt kan men beter informeren of het antiserum daar in huis is.

Gifslangen thuis houden

Om thuis gifslangen te houden heeft u vergunningen nodig. Mensen houden soms exotische slangen en soms zeer giftige slangen thuis. Gifslangen houden vergt kennis van zaken en lang niet iedereen gaat er goed mee om. Een gifslang ligt niet mak in een glazen bak totdat hij doodgaat. Hij moet gevoerd worden, heeft vers water nodig, een schoon terrarium, enzovoorts. Er komt een dag dat een gifslang door u opgepakt moet worden, bijvoorbeeld omdat de slang verhuisd moet worden of naar de dierenarts gebracht. Iedereen kan gebeten worden, ook mensen met veel ervaring met slangen. Ook kunnen gifslangen ontsnappen. Als iemand gebeten wordt door een gifslang heeft u een serieus probleem en het kan dodelijk verlopen. Als een slang ontsnapt is, meld dit dan altijd bij de politie en dierenbescherming zodat men u kan helpen en zodat ongelukken kunnen worden voorkomen. Tegenwoordig is de behandeling van slangenbeten een stuk beter dan vroeger. Betreft het de beet van een gifslang zorg dan dat u zo snel mogelijk het juiste antisera kunt krijgen. Elke slangenbeet heeft medische verzorging nodig, ook van slangen die niet giftig zijn. Neem bij een slangenbeet direct contact op met een arts of bel 112.