Eilandvos: een kleine vos die gemakkelijk te domesticeren is

Op zich komen vossen niet op eilanden voor, met uitzondering van een vos die voorkomt op een aantal van de Channel Islands. Deze eilandengroep ligt voor de kust bij Californië in de Verenigde Staten. De eilandengroep is vrij groot van oppervlakte, zo'n 900 vierkante kilometers. Het heeft een prettig klimaat maar er wonen toch niet veel mensen. Bijna alle mensen wonen op het eiland Santa Catalina. Er zijn bijna net zoveel verschillende vossen als er eilanden in de Channel Islands zijn. Hoewel ze wel met elkaar kunnen voortplanten zijn er toch genetische en waarneembare verschillen tussen de vossen. De eilandvos is niet bang voor mensen en is goed te domesticeren. De eilandvos wordt bedreigd door allerlei oorzaken: de steenarend, het verdwijnen van voedsel en ziektes van honden.

• Taxonomische indeling
• Algemeen Channel Islands
• Herkomst eilandvos Channel Islands
• Typen eilandvossen
• Beschrijving eilandvos
• Kenmerken eilandvos
• Lengte, grootte, gewicht van de eilandvos
• Uiterlijk eilandvos
• Uiterlijk vos San Clemente en San Nicolas
• Communicatie
• Voortplanting eilandvos
• Leefwijze eilandvos
• Voedsel
• Bedreiging van de eilandvos
• De steenarend
• Ziektes
• Voedseltekort
• Marine

Algemeen Channel Islands

Op zich komen er op eilanden geen vossen voor, met uitzondering van een vos die op een aantal van de eilanden van de Channel Islands voorkomt. De Channel Islands zijn een eilandengroep voor de kust van Californië. Het is een eilandengroep van in totaal acht eilanden waarvan er vijf tot het nationale park behoren: Channel Islands National Park. De eilanden die tot het nationale park behoren zijn: San Miguel, Santa Rosa, Santa Cruz, Anacapa, en Santa Barbara. De hele eilandengroep is zo'n 900 vierkante kilometers groot.

De eilanden worden verdeeld in een noordelijk en zuidelijk deel. Er wonen anno 2019 in totaal zo'n 4.000 mensen op de eilanden waarvan de meesten, zo'n 3.700, op Santa Catalina woonachtig zijn. Twee van de eilanden, San Clemente en San Miquel, worden door de Amerikaanse marine gebruikt.

Noordelijke eilanden

• San Miquel;
• Santa Rosa;
• Santa Cruz;
• Anacapa.

Zuidelijke eilanden

• Santa Barbara;
• San Nicolas;
• Santa Catalina;
• San Clemente.

Herkomst eilandvos Channel Islands

Waarschijnlijk is de grijze vos ongeveer 13.000 jaren geleden op de noordelijke eilanden van de Channel Islands terecht gekomen. Op drie van de noordelijke eilanden kwamen de vossen het eerste voor. Het niveau van de zeespiegel was toen een stuk lager waardoor de vier eilanden van het noorden één groot eiland vormden, dat Santa Rosea genoemd werd. Ook was de afstand tussen het grote noordelijke eiland en het vaste land niet zo groot. De vos is als het ware gelopen of is gedreven naar het eiland. De vos op de zuidelijke eilanden is daar waarschijnlijk drieduizend jaar geleden door indianen gebracht die de vos als huisdier of jachthond gebruikten.

Typen eilandvossen

Ze komt voor op zes van de acht eilanden. De eilandvos komt niet voor op Anacapa omdat dat eiland geen verswaterbron heeft en Santa Barbara is te klein om in genoeg voedsel voor de eilandvos te kunnen voorzien. Elk eiland heeft zijn eigen soort. Hoewel de vossen zich met elkaar kunnen voortplanten zijn ze genetisch verschillend en zijn er ook nog andere zichtbare verschillen. Er zijn dus zes verschillende eilandvossen te onderscheiden:

• Urocyon littoralis littoralis van het eiland San Miguel;
• Urocyon littoralis santarosae van het eiland Santa Rosa;
• Urocyon littoralis santacruzae van het eiland Santa Cruz;
• Urocyon littoralis dickeyi van het eiland San Nicolas;
• Urocyon littoralis catalinae van het eiland Santa Catalina;
• Urocyon littoralis clementae van het eiland San Clemente.

Beschrijving eilandvos

Het vosje is het kleinste vosje in de Verenigde Staten. De vos stamt af van de grijze vos maar is een stuk kleiner en dat wordt veroorzaakt door iets dat eilanddwerggroei genoemd wordt. Als dieren op een eiland terecht komen, of in een ecosysteem waarbij de bevolking en de groeimogelijkheden beperkt zijn dan treedt het verschijnsel op dat een diersoort kleiner wordt. Een ander nadeel van het leven in een kleine gesloten gemeenschap geïsoleerd van je soortgenoten is dat deze vos kwetsbaar is voor allerlei ziektes en parasieten die van het vasteland naar de eilanden kunnen komen. Ziektes bedreigen de eilandvos dan ook met uitsterven.

Kenmerken eilandvos

Eilandvosjes zijn helemaal niet mensenschuw maar zelfs gemakkelijk te domesticeren. Ze werden door de eilandbewoners wel gehouden als huisdieren en waarschijnlijk ook als manier om muizen en ratten te bestrijden.

Lengte, grootte, gewicht van de eilandvos

De lengte zonder staart is zo'n 50 cm, de hoogte van een rode vos is ongeveer 35 à 40 cm maar die van de eilandvos is maar 12 à 15 cm hoog. De staart is ongeveer 10 à 30 cm lang.

Hij weegt ongeveer één à drie kilo. De grootste eilandvos is die op het eiland Santa Catalina. Op Santa Cruz woont de kleinste. Een mannetjeseilandvos is altijd groter dan het vrouwtje.

Uiterlijk eilandvos

Een eilandvos heeft een grijze kop met aan weerszijden op de snuit een zwarte vlek, de rest van de vacht is grijs met rode gekleurde strepen aan de zijkanten. Hij heeft een witte bef en de onderkant van zijn bek is ook wit. Er loopt een zwarte streep over zijn staart. De vacht is donkerder dan die van zijn grijze neefje op het vasteland. De eilandvos vervelt één keer per jaar in de maanden augustus tot en met november. Voordat de welp vervelt is hij een wollen balletje en de vacht is donkerder dan bij het volwassen exemplaar.

Uiterlijk vos San Clemente en San Nicolas

Bij de vossen van San Clemente en San Nicolas kan het voorkomen dat hun grijszwarte vacht na de vervelling ineens zandbruin tot diepbruin is. Het is niet helemaal zeker of verkleuring plaatsvindt door de vervelling of dat het kleurverschil veroorzaakt wordt door een inheemse plant de Opuntia cactus oftewel de cactusvijg. De sappen van deze plant bevatten een natuurlijke kleurstof en de verkleuring zou veroorzaakt kunnen worden doordat de stekels van de cactus in vacht van de eilandvos blijven steken.

Communicatie

De eilandvos communiceert middels geluiden en lichaamstaal zoals staren en door zijn oren in bepaalde standen te houden. Zo is ook te zien of de vos dominant of onderdanig is. Hij maakt blaffende en grommende geluiden. Een andere manier van communiceren is het afbakenen van zijn terrein met urine en uitwerpselen.

Voortplanting eilandvos

Net als de rode vos is de eilandvos in principe monogaam. In de maanden januari tot maart is de vos vruchtbaar. De paren zijn in die periode onafscheidelijk. Het vrouwtje is 50 tot 63 dagen drachtig. Het vrouwtje trekt zich terug in een hol om de jongen te werpen. Per worp krijgt een eilandvos één tot vijf jongen. Het gemiddelde per worp is twee of drie jongen. Ze worden in de lente geboren en in de zomer verlaten ze het hol. Met tien maanden zijn ze geslachtsrijp. De eilandvossen worden in het wild vier tot zes jaren. In gevangenschap wordt de vos acht jaren oud.

Leefwijze eilandvos

De eilandvos woont het liefst in beschut gebied met vruchtdragende struiken. De eilandvos komt in alle gebieden op de eilanden voor: bos, weilanden, heuvels enzovoort. Per eiland komen er niet meer dan duizend vossen voor.

Voedsel

Net als de grijze vos klimt de eilandvos in bomen. Hij eet fruit, insecten, hagedissen, krabben, eieren en kleine zoogdieren. De eilandvos jaagt alleen 's avonds, in de vroege ochtend of als het schemert. In de zomer is de vos actiever dan in in de winter.

Bedreiging van de eilandvos

De eilandvos is een bedreigde diersoort, behalve die exemplaren die woonachtig zijn op San Clemente en San Nicolas. Tevens zijn er vier gevaren waardoor de vos met uitsterven bedreigd wordt:

• steenarend;
• ziektes;
• voedseltekort;
• marine.

De steenarend

De steenarend kwam tot voor kort helemaal niet voor op de Channel Islands. Op een gegeven moment werd ontdekt dat de hoeveelheid vossen ernstig gereduceerd was van duizenden naar nog maar enkele honderden, tientallen op sommige eilanden. De steenarend bleek de oorzaak. Vroeger kwam de Amerikaanse zeearend voor op de eilanden en daarom bleef de steenarend waarschijnlijk weg. De Amerikaanse zeearend eet vis, kleine vogels en knaagdieren maar liet de vos met rust. Op de eilanden kwamen ook wilde zwijnen voor en de steenarend is daar waarschijnlijk op afgekomen. Daarop heeft men op het eiland Santa Cruz alle in het wild voorkomende wilde zwijnen afgemaakt in de hoop dat de steenarend zou verdwijnen maar toen bleek dat de arend zich voornamelijk op de eilandvos ging richten. Het enige wat waarschijnlijk helpt om de vossen te beschermen van de steenarend is ervoor te zorgen dat de steenarend van de eilanden verdwijnt. De vos is geen match voor de steenarend die vier keer zo groot is als de eilandvos.

Ziektes

De eilandvos is bijzonder kwetsbaar voor allerlei ziektes omdat ze door het isolement op de eilanden geen weerstand heeft kunnen opbouwen tegen die ziektes. Vooral ziektes van honden zijn gevaarlijk voor de vos. In het jaar 1998 is de populatie op Santa Catalina van 1300 exemplaren teruggebracht naar 103 door de uitbraak van een hondenziekte. De ziekte is waarschijnlijk afkomstig van een van de huisdieren of door een wasbeer die toevallig op de eilanden terecht is gekomen. Anno 2019 mogen huisdieren niet meer komen in het Nationale Park komen en worden de vossen gevaccineerd. Inmiddels zijn er op Santa Catalina meer vossen dan in de tijd voor de ziekte toesloeg.

Voedseltekort

Een andere reden voor de drastische daling van de populatie is dat het beschikbare voedsel voor de eilandvos is afgenomen. Dat komt omdat andere dieren naar het eiland zijn gekomen zoals wilde katten, varkens, schapen, geiten en de Amerikaanse bizon.

Marine

Om een inheems vogel, de Amerikaanse klapekster, van het eiland San Clemente te beschermen heeft de Amerikaanse marine tot het jaar 2000 de vos actief afgemaakt. Na 1990 gebruikte de marine andere methoden, zoals het vangen van de vos in het broedseizoen van de vogel en de vos daarna weer loslaten. Ze hebben ook een hek waar elektriciteit op staat geplaatst rond het woongebied van de vogel en de vossen hebben bandjes om gekregen waar elektrische shocks mee uitgedeeld kon worden. Nu is de vogel inmiddels niet meer bedreigd en wordt de vos met rust gelaten.