recensie

De wijsheid van wolven door Elli H. Radinger

Roodkapje en de grote boze wolf geven niet thuis in dit boek van Elli H. Radinger. De Duitse wolfdeskundige put in De wijsheid van wolven uit haar eigen ervaringen en talrijke observaties om de leefwereld van wilde wolven te omschrijven. Radinger trotseert ijzige kou en oefent heel veel geduld om haar geliefde dier gade te slaan. In toegankelijke taal schetst ze in dit boek de sociale omgangsvormen en het gedrag van deze dieren. Ze trekt eveneens enkele parallellen met het leven van ons mensen. Waarin verschillen we van wolven? Maar bovenal, wat hebben we met ze gemeen?

Gegevens De wijsheid van wolven

De belangrijkste kenmerken van het boek op een rijtje.

• Aantal pagina's: 287
• Oorspronkelijke titel: Die Weisheit der Wölfe
• Vertaling: Davida van Dijke
• Verschijningsdatum Nederlandse uitgave: mei 2018
• Uitgeverij: Lev
• ISBN:9789400509696

Elli H. Radinger

Begin jaren negentig van de vorige eeuw gaf Elli H. Radinger haar job als zelfstandig advocate op om zich volledig te wijden aan het bestuderen van wolven en hierover te schrijven. Een sprong in het diepe die het leven van de in 1951 geboren Duitse radicaal veranderde. Nooit biologie gestudeerd en alleen gewapend met een flinke dosis enthousiasme solliciteerde ze voor een stage in het wolvenonderzoeksgebied Wolf Park in de Noord-Amerikaanse staat Indiana. Het werd de start van een nieuwe carrière. Anno 2019 is ze een van de meest gerenommeerde wolvenexperts in Europa. Haar kennis deelt ze in boeken, seminars en lezingen. Ze brengt veel tijd door in de Verenigde Staten waar ze in het Yellowstone National Park roedels wilde wolven bestudeert.

Over mensen en wolven

Zonder belerend over te komen weet Radinger een les voor de moderne mens mee te geven. Haar observaties leerden dat wolven erg sociale dieren zijn die zich om hun familie bekommeren. De zieken worden op sleeptouw genomen, de kennis van de ouderen wordt naar waarde geschat en de jongeren leren spelenderwijs het wolvenleven. En het zijn niet alleen de kleintjes die spelen, de oudere dieren doen naar hartenlust mee. Iedere roedel staat of valt met het leiderschap van het leiderpaar. Dat lees je inderdaad goed. Een roedel wordt geleid door een mannetje en een vrouwtjesdier. De schrijfster stelt onomwonden dat roedels met bullebakken aan het roer steevast als verliezer uit de strijd komen. Ze voegt er aan toe dat het zelden voorkomt dat egotrippers de leiding nemen. In de wolvenwereld wordt leiderschap meestal gekenmerkt door wijsheid, communicatie en speelsheid. Wat je ook doet, stop nooit met spelen, oppert Radinger die het jammer vindt dat de mens dit aspect is kwijtgeraakt.

Emoties van wolven

Hoewel De wijsheid van wolven geen fictie is, leest het boek als een roman. Radinger is dan ook geen opgeleid bioloog die met wetenschappelijke termen zwaait. Ze vertelt op een vlot toegankelijke manier wat ze zelf mocht aanschouwen tijdens haar urenlange studies van deze fascinerende roofdieren. Het zijn de verhalen die de wolven haar, zonder woorden, zelf vertelden. Hoe de dieren rouwen bij de dood van een dierbare kan bij de lezer een traantje laten opborrelen. Hoe een kleine vlegel zich eerst vergewist dat er niemand kijkt om vervolgens een rebelse daad te verrichten zal ongetwijfeld een glimlach teweeg brengen.

Interactie met andere dieren

De verhalen die Radinger vertelt over de wolven onderling zijn op zich al interessant. Dat er met andere diersoorten wordt 'samengewerkt' voor bijvoorbeeld de jacht of het waarschuwen voor gevaar, klinkt ook niet onlogisch. De schrijfster doet er nog een schepje bovenop door te beschrijven hoe wolven en raven samen spelen. De welpen ravotten met de raven die zich vrijelijk in de roedel mengen en naar hartenlust aan staarten en oren trekken. Vooral de passage waarin Radinger vertelt van een wolvin die lijkt te rouwen om een dode raaf is fascinerend. Wanneer de roedel verder trekt, pakt ze de vogel voorzichtig in haar bek en duwt hem zachtjes in de sneeuw waarna ze hem met haar poot verder toedekt.

De wolf als roofdier

Criticasters zouden Radinger kunnen verwijten dat ze een boek schreef dat de wolf bewierookt en de tegenstanders van het dier in de kou laat staan. Hen moeten we teleurstellen. De Duitse deskundige is ook heel open over de wolf als jager. Ze beschrijft de jacht en het lot van de prooidieren. Anders dan bij de meeste roofdieren die meteen voor de keel van hun slachtoffer gaan, gaat de wolf vaak voor de poten. Radinger stelt dat wolven enkel schapen doden als de dieren onbeschermd in de weilanden staan. Vee dat in een goed afgeschermd gebied graast en eventueel bewaakt wordt door een berghond, zullen ze aan hun neus voorbij laten gaan. Ze geeft de mens ook een belangrijke waarschuwing. Voeder nooit een wilde wolf want op die manier gaan de dieren mensen associëren met eten. Deze richtlijn geldt voor om het even welk in het wild levend dier. Net als veel mensen gaan ook wolven voor de makkelijke oplossing als deze hen wordt aangeboden, schrijft Radinger.

België en Nederland

Radinger vertoeft voor haar observaties veel in het Yellowstone National Park en raadt iedereen aan die een wolf in het wild wil zien aan een bezoekje aan dit reservaat te brengen. In haar thuisland leven ook wolven in het wild maar deze laten zich niet zo snel spotten. Interessant is dat ze speciaal voor de Nederlandse editie van De wijsheid van wolven een hoofdstuk schreef over wolven in België en Nederland. De laatste jaren is de wolf aan een opmars bezig en hij zal zich in de toekomst meer dan waarschijnlijk ook vestigen in de Lage Landen. Ze geeft tips aan veehouders om hun weiden goed af te spannen met voldoende sterke schrikdraad. Tegelijkertijd raadt ze de overheden aan een goed uitgewerkt compensatieplan klaar te hebben, mocht het toch eens fout gaan.

Wandelaars

De wandelaar die regelmatig de bossen opzoekt, drukt ze op het hart vooral geen angst te hebben. De kans is sowieso erg klein dat je een wolf tegen het lijf loopt. Gebeurt het toch, blijf dan stil staan en laat het dier rustig zijn weg vervolgen. De wolf heeft geen interesse in de mens en ziet hem niet als prooidier. Geniet vooral van deze bijzondere ervaring wanneer je het geluk hebt dergelijk dier in de vrije natuur te mogen aanschouwen.

Kleurenfoto's

De wijsheid van wolven is alles behalve een zwaar op de hand liggende wetenschappelijke verhandeling over de wolf. Het is een passionele getuigenis van een vrouw die haar leven in de advocatuur vaarwel zei om het in dienst te stellen van haar liefde voor wolven. Dat dit een juiste beslissing was, merk je vrijwel op iedere bladzijde. Het boek bevat middenin een katern met kleurenfoto's en bij ieder hoofdstuk is een zwart-wit foto bijgevoegd. Wolven die een dutje doen in de sneeuw, spelende wolven maar ook wolven op jacht worden in beeld gebracht. Het geeft meer dan een tikkeltje extra aan dit hardcoverboek dat erg vlot leest en iedereen die begaan is met, of nieuwsgierig naar de wolf kan boeien.