Blindengeleidehonden

Ruim een jaar geleden hebben wij een blindengeleidehond geadopteerd, omdat hij vanwege een beschadigde heup onze blinde vriend niet meer kon helpen. Hier een artikel over blindegeleidehonden en het verhaal van onze hond

Een blinde kan niets zien

Mensen die blind zijn, kunnen niets of nauwelijks iets zien. Doordat ze blind zijn leren ze beter naar geluiden te luisteren dan mensen die gewoon kunnen zien. Met een speciale stok, waarmee ze op de grond tikken bij elke stap die ze zetten, kunnen blinden zelf voelen waar de weg een bocht maakt, waar er obstakels of stoepranden in de weg staan. Het steeds luisteren naar het getik van de stok is erg vermoeiend en intensief. Om deze reden hebben blinden graag een hond. Een hond die hun "geleidt". Dit noem je een blindengeleidehond. De hond helpt de blinde zijn weg te vinden en behoedt hem voor onverwachte obstakels op de weg.

De geleidehond

Je kunt een geleidehond niet zomaar kopen bij een dierenwinkel of ophalen bij een dierenasiel. Je kunt een blindengeleidehond alleen maar aanvragen bij het "Koninklijk Nederlands Geleidehonden Fonds" (KNGF Geleidehonden). En natuurlijk alleen maar wanneer je blind of slechtziend bent.

De honden die in aanmerking komen om blindengeleidehond te worden leren snel en graag en zijn gehoorzaam. Het zijn honden die van nature hun baas graag een plezier doen. Dit is ook wat een blinde nodig heeft. Voor het fokken van honden met deze speciale karaktereigenschappen kiest KNGF Geleidehonden lieve, gezonde honden uit. De honden waarmee gefokt wordt wonen in een gewoon gezin. De puppy's die hier worden geboren krijgen een korte, duidelijk uit te spreken naam. De namen van de pups uit eenzelfde nest krijgen allemaal dezelfde beginletter. Als de puppy's zeven weken oud zijn, gaan ze naar een"puppypleeggezin".

Een puppypleeggezin

Een pleeggezin is een gewoon gezin met ouders, kinderen en huisdieren. De mensen in dat gezin zorgen een tijd voor een pup. Ze doen dat vrijwillig om KNGF Geleidehonden te helpen. In Nederland zijn er ongeveer 125 puppypleeggezinnen. De puppy leert in het gezin gehoorzaam te zijn en zich goed te gedragen. Hij wordt getraind om zindelijk te worden en alleen buiten zijn behoefte te doen. Hij moet vriendelijk zijn voor mensen. Hij moet later niet meer schrikken van gillende kinderen of van toeterende auto's. En hij moet leren dat onweer, vuurwerk of vliegtuigen niet eng zijn. De pup wordt beloond als hij iets goed doet. Hij krijgt dan iets lekkers. Vaak belonen helpt veel beter dan straffen. De hond vindt het dan leuker.

De hond gaat overal mee naar toe. Hij leert te wennen aan de auto, de bus en de trein. Hij gaat mee boodschappen doen, naar het park of de kinderboerderij. De mensen van KNGF Geleidehonden komen regelmatig langs om te kijken hoe het met de hond gaat. Als de hond ongeveer veertien maanden oud is, gaat hij naar de school voor geleidehonden.

Goedgekeurd

Als de hond is goedgekeurd, dus helemaal gezond is en geen gedragsproblemen heeft, gaat hij naar de school voor blindengeleidehonden in Amstelveen. Dit wordt allemaal door een dierenarts die bij de school werkt gecontroleerd. Ook wordt gekeken of hij heel goed luistert.

Als dat allemaal goed is, gaat de hond oefenen met een instructeur. Allereerst leert de hond dat hij een "tuig" aankrijgt. Het tuig is gemaakt van leer en het gaat onder de buik van de hond door. Aan het tuig zit een beugel vast. Dit is een soort handvat, wat de blinde vasthoudt wanneer hij met de hond loopt. Je kunt aan de beugel voelen wat de hond doet. Als de hond het tuig met de beugel aan heeft, is hij aan het werk. Als de beugel uit gaat, is hij weer een gewone hond. Stoeien, rennen en dollen mag dan gewoon. Het leren gaat op een leuke manier. De instructeur roept heel vaak: "Brave hond, goed gedaan!"

Leren op school

Achter de school is een verkeersplein. Dit is een oefenterrein speciaal voor de blindegeleidehondenschool. Op het plein vind je stoepen, bloembakken, bruggetjes, bankjes. Er staat een telefooncel en er is ook een trap over de weg heen. Ook lopen er allerlei dieren: katten, kippen, eenden en schapen. Hier begint de instructeur samen met de hond te oefenen. De hond leert waar hij precies moet lopen. Dat is altijd links voor de baas. Elke dag worden de oefeningen herhaald totdat de hond door heeft hoe het moet. Als de hond gewend is aan het verkeersplein gaan de instructeur en de hond op een andere plaats oefenen. In een woonwijk, op de markt of in het winkelcentrum. De hond leert om bij iedere stoeprand even te stoppen. Dat is voor de blinde een teken dat hij op moet letten. Dat voorkomt dat hij struikelt bij een stoeprand. Blindegeleidenhonden leren, net als kinderen, om recht over te steken. Maar de blinde luistert zelf wanneer er overgestoken kan worden. De hond leert ook commando's. Een commando is een bevel: "Doe dit of doe dat." Zulke commando's zijn: "Vooraan." "Links." "Rechts." "Zoek de zebra." "Zoek plaats."

Voor sommige mensen lijkt het of een geleidehond gewoon Nederlands kan verstaan. Maar dat is niet zo. De hond begrijpt bijvoorbeeld niet wat rechts is, maar hij weet wèl wat hij moet doen. De hond heeft geleerd: bij het commando "rechts" moet ik díe kant op.

Voor een blinde is het lastig om zonneschermen of laaghangende takken te ontwijken, omdat hij deze niet ziet. De hond leert om ook daarop te letten. De instructeur wijst ernaar en zegt: "Let op!" Samen lopen ze eromheen. Telkens maar weer wijzen en dan omlopen. Na een aantal dagen loopt de hond er uit zichzelf omheen. Soms kan het gebeuren dat een hond een commando moet weigeren, dit leert hij ook. Bijvoorbeeld wanneer de stoep is opgebroken. Als de instructeur dan zegt dat hij moet doorlopen, dan moet de hond weigeren, want doorlopen is niet veilig. Dan geeft de instructeur een ander commando. "Zoek het links." Of: "Zoek het rechts." Later moet de blinde er namelijk op kunnen vertrouwen dat de hond hem altijd op een veilige manier leidt.

Leren in de stad

De hond kent nu al veel commando's en maakt bijna geen fouten meer. Hij leert nog steeds veel dingen bij. Bijvoorbeeld te stoppen bij een deur en dan zijn kop naar de deurknop op te heffen. De blinde weet dan precies waar die knop zit. Dat voelt hij aan de beugel. In de bus zal de hond bij het commando "zoek plaats" een lege plaats voor zijn baas zoeken in de bus. Als er een omgevallen fiets op de stoep ligt, dan zal hij er omheen lopen. Voor de hond betekent het aan hebben van het tuig dat hij moet werken voor zijn baas. Hij mag zich dan niet leten afleiden, niet door druk verkeer, niet door spelende kinderen, niet door andere honden. Hij is aan het werk. Als het tuig uit gaat, dan mag hij spelen en lekker dollen met andere honden. Na ongeveer een half jaar oefenen wordt de hond bij een blinde baas geplaatst. Elk jaar komen er ongeveer zestig blindengeleidehonden bij.

Welke baas?

Als een blinde een geleidehond aanvraagt, dan gaat de KNGF kijken welke hond hij hem past. Ze kijken naar hoe snel de blinde loopt, of hij heel veel met de hond wil gaan lopen of niet zo veel en of hij kinderen heeft. Als de KNGF een hond beschikbaar heeft die bij de blinde man of vrouw past, dan gaat de hond daar naar toe. Soms wordt een hond speciaal getraind voor één persoon, dat gebeurt wanneer iemand bijvoorbeeld de linkerarm niet kan gebruiken. Dan zal er een hond nodig zijn de rechts voor loopt i.p.v. links voor.

Een geleidehond lenen

Iemand die blind is mag de hond "lenen", de hond blijft eigendom van de KNGF. Pas als de hond zijn werk niet meer kan doen, gaat hij weer bij de blinde persoon weg. Dat gebeurt bijvoorbeeld als de hond te oud is geworden. KNGF Geleidehonden heeft daarvoor een contract gemaakt. Hier staat in dat de blinde een geleidehond kan lenen. Voorwaarde is dat hij de hond goed zal verzorgen.

Samen op school

Als er een hond is gevonden, dan gaat de blinde persoon logeren op de blindegeleidehondenschool. Dan zijn de hond en zijn nieuwe baas dag en nacht bij elkaar zodat ze aan elkaar kunnen wennen en ze gaan samen oefenen met de instructeur. Alle commando’s die de hond al kent moeten ze samen leren doen. Later gaan ze ook oefenen in de stad. En samen met de instructeur gaan ze de routes lopen in de buurt van het huis van de blinde en bijvoorbeeld de route naar het werk van de blinde. Als de baas en de hond allebei de commando’s goed hebben geleerd, dan kan de hond met het baasje mee. Nu kan de hond echt aan het werk gaan.

Met pensioen

Als de hond te oud is of niet gezond genoeg meer is om geleidewerk te doen, dan gaat de hond naar een adoptiegezin. Dat is een gezin die de hond adopteert en waar de hond de rest van zijn leven rustig kan wonen. Hij hoeft dan nooit meer te werken. Ik heb sinds kort ook zo’n hond. Hij heet Ruffles en hij mag niet meer werken, omdat hij pijn in zijn heup heeft. Voortaan woont Ruffles bij ons.

Het verhaal van Ruffles:

Een aantal jaren geleden leerden wij iemand kennen die nagenoeg blind is. Mijn man, gek als hij is op honden, zei hem dat wij wel logeerhuis voor zijn vriendelijke, mooie kruising labrador/golden retriever wilden zijn. De man bleek inderdaad wel eens ook zonder hond op stap te gaan. Zo kwam het dus dat "Ruffles" voor het eerst bij ons kwam logeren. Zo'n eerste nacht is dan altijd vreemd. "Zou hij niet naar boven komen", denk je dan. Of "bijt'ie mijn stoelpoten niet kapot". Ja zo dachten wij die gewend waren vroeger een boxer te hebben die zonder toezicht altijd in een bench moest blijven, omdat hij uit frustraties over zijn eenzaamheid complete vullingen van kussens opat.

Maar na een doodstille nacht, waarin het dier alleen maar of in de gang op de mat of in zijn mand had gelegen, werden we enthousiast begroet. Ja, mijnheer wou naar buiten....natuurlijk. Nou wij dus netjes hond aan de riem ("stel je voor dat hij wegloopt"). Natuurlijk uittesten wat voor commando's hij allemaal kent. "Naast" werkte in ieder geval perfekt. Meteen kwam hij dicht naast me lopen. "Voor", ook feilloos opgevolgd. Op een groter stuk veld gekomen toch maar voorzichtig de riem losgemaakt. Met een grote boog was het "wegwezen", uitgelaten rende Ruffles het veld over naar de andere kant. Dat was even schrikken, onze boxer kwam nl. nooit vanzelf weer terug. Maar we werden niet teleurgesteld. Eén keer fluiten en daar kwam hij. Alsof er een paard aan kwam galopperen. Net op het nippertje, vlak voor mijn voeten remde hij en ging geduldig naast mij staan. Wauw, wat een hond! Naar alles luisterde hij: zit, staan, lig, naast, voor, hier, ga drinken, plaats en nog veel en veel meer. Hierna kwam Ruffles regelmatig bij ons logeren en wij zagen steeds uit naar zijn komst.Wat een lieverd!

Natuurlijk had de eigenaar ons wel verteld dat hij volledig getraind is om opdrachten uit te voeren. Logisch want normaal moest Ruffles hem overal naar toe geleiden. En dat deed hij goed. Totdat hij op een dag de trap niet meer op wilde. Ja, sta je daar als blinde, moet je bij het station de trap op, wil je geleidehond niet naar boven. Onze vriend snapte er niets van. Deze hond die altijd alle commando's uitvoerde, weigerde nu. Het logische gevolg was een gang naar de dierenarts. Deze besloot röntgenfoto's te maken. En uiteindelijk, na heel veel onderzoeken, o.a. in Utecht bleek dat Ruffles een beschadiging aan zijn heup had. Geen aangeboren afwijking, maar ooit waarschijnlijk ergens letsel opgelopen. Niemand weet hoe, waar of wanneer, maar het trieste feit was waar. De KNGF Geleidehonden keurde de hond af. Onze vriend was erg verdrietig, zijn maatje moest weg. En Ruffles was pas 5 jaar! Van de KNGF kreeg hij te horen dat hij op de wachtlijst geplaatst zou worden voor een nieuwe hond en dat hij zelf een ander tehuis voor Ruffles mocht zoeken. Als dit niet lukte, dan zou de KNGF zelf een adoptiegezin zoeken.

Natuurlijk dacht onze vriend meteen aan ons. Ruffles logeerde al regelmatig bij ons, was gewend bij ons. Wij hoefden er niet lang over na te denken. Natuurlijk was Ruffles welkom in ons gezin. Zo kwam hij in oktober 2005 bij ons wonen en we genieten geweldig van hem! En van zijn heup heeft hij niet vaak last meer. Alleen wanneer hij heel veel en heel hard heeft gerend dan merken we dat hij niet helemaal lekker loopt. We geven hem dan extra rust en laten hem rustig weer op krachten komen. En we proberen natuurlijk te voorkomen dat hij te hard of teveel loopt. Maar dit lukt niet altijd want......

Eén ondeugd heeft hij toch. Eén ding is er wat hem ervan kan weerhouden om te luisteren. Een simpel ding van maar drie letters..... een BAL. Ja, Ruffles is ballengek. Alle ballen in het park zijn niet veilig. Zelfs al bevinden ze zich in de bek van een andere hond. Even niet opgelet, en Ruffles pikt 'm zo in. Ziet hij in de verte zo'n geel tennisballetje door de lucht vliegen. We kunnen roepen, schreeuwen, fluiten, foei zeggen etc. Maar komen, ho maar! Maar 't geeft niks, een hond moet toch ook een beetje ondeugd hebben. We hebben van onze vriend wel gehoord dat hij dit, wanneer hij aan de geleideband liep, gelukkig nooit deed........

Ja, de KNGF doet mooi werk, onze vriend heeft nu een nieuwe hond, die hem helpt om al zijn reizen. Wat knap om een hond zo te trainen! Wij zijn de KNGF dankbaar dat we van deze hond mogen genieten. Voor meer informatie over blindegeleidehonden kan je kijken op de site van de KNGF.