Paardenrassen: Lipizzaner

Het Oostenrijkse paard, met zijn herkomst in Slovenië die de ster is op de Spaanse rijschool in Wenen. Om over een international ras te spreken. Deze witte barokke dieren zijn uiterst geschikt voor de hoge klassieke dressuur. Ze hebben een bescheiden schoft en een ramsneus, en ze zijn intelligent en gemakkelijk te dresseren.

Geschiedenis

Hun oorsprong begint in 1580 in het plaatsje Lipizza, toen nog in het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk. Tegenwoordig ligt dit plaatsje in Slovenië. Er werden de beste Andalusische hengsten uit heel Spanje gekocht om met de plaatselijke merries te kruisen om zo de de koninklijke stallen in Wenen te voorzien van de beste Hoge schoolpaarden. De aartshertog Karel II van Oostenrijk wilde niet langer afhankelijk zijn van geïmporteerde dieren om zijn stallen met voldoende kwaliteit te vullen. In de loop van drie eeuwen werden ook de Napolitaner, Kladruber en Fredericksburg ingekruist en daarnaast is er een beetje Arabisch bloed toegevoegd. In de Napoleonse tijd werden de Lipizzaners over Hongarije verspreid om het ras zo veilig mogelijk te houden en na de Eerste Wereldoorlog kwam de Lipizzaner-fokkerij in Piber, Oostenrijk, terecht, daar bevindt de stoeterij van de Spaanse Rijschool zich nog steeds.

Uiterlijk

De Lipizzaner is vrijwel altijd een schimmel, veulens worden vos, bruin of zwart geboren, en ze hebben redelijke hoeveelheid manen en staart. Het is een rond gebouwd paard, hun hoofd is droog, maar vaak wel met een lichte ramsneus, ze hebben een redelijk hoog aangezette gebogen hals, een bescheiden schoft en een tamelijk laag kruis. De benen zijn hard en droog, de hoeven zijn klein en sterk. Ze hebben een korte rug maar lange lendenen en staan vrij laag op de benen. Hierdoor neigt de Lipizzaner naar de verzameling, iets dat in de Hoge School zeer gewaardeerd werd, en hebben ze een goede natuurlijke balans. Ze hebben een schofthoogte tussen de 1,53 en 1,63m. Dit ras bevat veel uithoudingsvermogen, kracht en een behoorlijke snelheid. Door hun geschiedenis en hun uiterlijk is de Lipizzaner een echt statussymbool geworden. Koninklijke stallen zijn niet compleet als er niet minimaal één paard van dit ras staat.

Karakter

De Lipizzaner is een paard dat gefokt is om lichtvoetig werk uit te voeren. Ze moesten meewerkend zijn, intelligent, zeer handig en met veel ijver het gevraagde uitvoeren. Dit heeft ervoor gezorgd dat ze over het algemeen paarden zijn met veel pit, maar toch meegaand. Hengsten zijn zeer goed te hanteren. Hier is veel op geselecteerd gezien de Spaanse rijschool enkel hengsten inzet om te rijden. Doordat het intelligente dieren zijn met een zeer goed geheugen, zijn ze flexibel niet alleen in het lijf, maar juist ook in gedrag. Hun karakter wordt als vriendelijk maar trots beschreven, gewillig om aan de eisen van zijn begeleider te voldoen.

Gebruiksdoelen

Ze zijn gefokt voor de dressuur maar ook aangespannen staan deze paarden hun mannetje. In sommige landen worden ze ook voor op het land gebruikt en door hun intelligentie en stabiliteit zijn ze ook veel als circuspaard gebruikt. In de mensport draaien ze op hoog niveau mee. De Hongaarse teams rijden al decennialang veel met Lipizzaners in verschillende aangespannen disciplines en ook IJsbrand Chardon, meervoudig Nederlands kampioen vierspan heeft al eens een team Lipizanners gehad. De Hoge School, ook wel Haute école of klassieke dressuur genoemd, is uiteraard exact hun gebruiksdoel.

Overige

Het ras staat erom bekend laat uitgegroeid zijn. Pas met 7 of 8 jaar kunnen ze zwaarder werk gaan doen en het duurt dan nog 7 jaar voordat ze hun opleiding afgerond hebben. Daarentegen is het niet ongebruikelijk dat ze met 25-30 jaar nog in de shows van de Spaanse Rijschool meelopen en dus nog topprestaties leveren. Op de Spaanse Rijschool wordt nog altijd minimaal één lichtbruine Lipizzaner aangehouden om de banden met het verleden sterk te houden, vroeger kwamen er namelijk allerlei kleuren voor.