Prehistorische reuzen: Daeodon

Dit monster uit het Mioceen kreeg van wetenschappers liefkozend de bijnaam 'terminator pig' - en niet voor niets. Daeodon leek op een wrattenzwijn, maar was zo groot als een bizon en had een kop van bijna een meter lang en een enorme bek met grote slagtanden. Met zijn sterke kaken kon hij met gemak botten breken. Op fossielen van zoogdieren uit dezelfde periode worden regelmatig tandafdrukken van Daeodon gevonden. Daeodon had echter verschillende soorten tanden waarmee hij naast vlees ook prima plantaardig voedsel kon verorberen. Eigenlijk at hij zo ongeveer alles wat hij tegenkwam, maar hij had een duidelijke voorliefde voor vlees.

Enorme entelodont

Daeodon behoort tot de familie van de Entelodontidae. Entelodonten waren varkensachtige omnivoren die tussen de 37 miljoen en 16 miljoen jaar geleden de bossen en vlakten van Noord-Amerika, Europa en Azië onveilig maakten. Daeodon was een van de allergrootste entelodonten en kwam alleen voor in Noord-Amerika. Hij had een schouderhoogte van twee meter en kon bijna vier meter lang worden. Zijn gewicht bedroeg bijna een ton.

Bij zo'n groot roofdier zouden we doorgaans ook een paar flinke klauwen verwachten. Entelodonten behoren echter tot de hoefdieren. Daeodon had lange, dunne en sterke poten met tweetenige hoeven, net zoals bijvoorbeeld geiten en kamelen. Daarmee kon hij hard rennen.

Jager of aaseter?

Dat Daeodon snel was, betekent echter niet direct dat hij een actieve jager was. Vanwege hun gevarieerde gebit denken wetenschappers dat entelodonten alleseters waren, net zoals het Afrikaanse wrattenzwijn, waar ze veel op lijken. Dat zou erop duiden dat ze goed in staat waren om eetbare planten te vinden, zoals wortels en knollen. Uit het aanwezige bewijs blijkt echter dat hun hoofdvoedsel toch voornamelijk uit vlees bestond. De meeste planteneters uit het Mioceen hadden korte poten, omdat ze geen grote afstanden hoefden af te leggen om aan voedsel te komen. Daeodon zou een prooi dus zeker succesvol hebben kunnen achtervolgen en overmeesteren. Bovendien was zijn leefomgeving destijds rijk aan bomen en planten, die een groot roofdier de nodige beschutting konden geven om dichterbij zijn slachtoffer te komen.

In andere theorieën worden entelodonten echter vooral gezien als aaseter. Ze waren sterk genoeg om prooien te doden die kleiner dan of even groot waren als henzelf, maar er zijn aanwijzingen dat ze andere roofdieren volgden om vervolgens hun prooi te stelen. Onderzoekers hebben namelijk een oeroud zigzagspoor van een entelodont gevonden, waaruit zou blijken dat ze deze methode hanteerden om aan een makkelijke portie vlees te komen. Hoe dan ook, uit slijtagesporen op de tanden van entelodonten blijkt dat het vooral carnivoren waren die met hun sterke kaken in staat waren om botten doormidden te bijten, zodat ze ook bij het voedzame beenmerg konden.

Een heel groot varken, dus?

Dat valt te bezien. Hoewel entelodonten er veel van weg hebben, staan ze genetisch gezien dichter bij nijlpaarden dan bij varkens. Dat klinkt misschien vreemd, maar komt in de natuur vaker voor en wordt convergente evolutie genoemd. Dat houdt in dat twee verschillende diersoorten dezelfde uiterlijke kenmerken ontwikkelen om in hun omgeving te kunnen overleven.

Feiten

• Naam: Daeodon is Grieks voor 'schriktand'
• Classificatie: Animalia -Chordata - Mammalia - Artiodactyla - Entelodontidae - Daeodon
• Vindplaats: Verenigde Staten
• Lengte: Bijna 4 meter
• Soort eter: Carnivoor / omnivoor
• Leefde tijdens: Het Mioceen, 37 - 16 miljoen jaar geleden