Balsemien voor springerige mensen?

Als we door de nauwe, schaduwrijke straatjes van Chatillon en Diois in de Franse Drômestreek flaneren, vinden we niet alleen de klassieke stokrozen die tussen muur en straat groeien, maar ook de teer uitziende maar uitbundig bloeiende Springzaden. Met hun wit-rozebloemen vrolijken ze oude nauwe steegjes helemaal op. Het blijkt een Balsemiensoort uit de Himalaja te zijn, die blijkbaar net zoals zijn grote broer de Reuzebalsemien nu ook begonnen is aan zijn verovering van de wereld. Zijn officiële naam is Impatiens balfourii of Tweekleurig springzaad en hij wordt in het Engels ook wel Kashmir balsam genoemd.

De naam Springzaad en Impatiens hebben ze niet gestolen, want de rijpe zaden springen met enige kracht uit de lange, hangende zaaddoosjes. Impatiens, ongeduldig lijkt het hele plantje wel te zijn: beweeglijk bengelende bloemen en zaaddoos, springende zaden, snel groeiend en zich massaal verspreidend. Op de koop toe wordt de Impatiens walleriana, die veel als sierplant gebruikt word, ook nog het Vlijtig Liesje genoemd.

Bachbloesem Impatiens

Vanuit de signatuur het beeld van die plant heeft Dr. Bach, van de bloesemtherapie, geconcludeerd dat Balsemienen vooral goed zouden zijn voor mensen die snel handelen en denken en niet van uitstel houden. Wanneer ze ziek zijn willen ze vlug genezen zijn. Daarom is het voor hen moeilijk om geduld te hebben met mensen die van nature wat langzamer zijn. Het Balsemientype heeft last van nerveuze trekjes en kan snel rood aanlopen. Spiertjes spannen zich in het gezicht of in de nek, die dan soms ook plotselinge krampaanvallen kunnen veroorzaken. Uiterlijk kunnen deze mensen razendsnel vuurrood of lijkbleek worden. De gemoedstoestand die volgens Bach hoort bij de Impatiens is ongeduld.

Ook in het eerste hulpmiddel Rescue remedy wordt Impatiens verwerkt samen met Star of Bethlehem (Vogelmelk), tegen shock en verdoving; Rock Rose (Zonneroosje), tegen doodsangst en paniek; Cherry Plum (Prunus cerasifera), tegen de angst je (zelf)beheersing te verliezen en Clematis (Bosrank), tegen de neiging tot bewustzijnsverlies.

In de Bloesemtherapie is het wel de Impatiens grandiflora, die gebruikt word. Dat is ook een Balsamiensoort uit de Himalaja, die hoe kan het ook anders, zich uitbundig uitzaait, zelfs als een woekerend onkruid beschouwd wordt en dus blijkbaar bestreden moet worden.

Toch nog ergens in gebruik

Balsemiensoorten zijn niet direct de meest gebruikte medicinale planten, maar in Amerika wordt het Jewelweed, Impatiens biflora en Impatiens pallida al honderden jaren gebruikt tegen irritatie en eczeem veroorzaakt door de Gifsumak. Deze werking wordt wetenschappelijk wel niet bevestigd. uit onderzoek bleek dat Jewelweed niet beter werkte als een placebo.
Bij de Apatani volkeren in het Hymalayagebied van Indië wordt het blad van Impatiens latifolia en Impatiens racemosa tegen hoofdpijn en spijsverteringsklachten gebruikt.

Belgische balsemienen bestaan er ook. Ze groeien meestal op vochtige plaatsen en in de lichte schaduw bij beekjes. Vooral de Impatiens noli-tangere, het Groot springzaad en Impatiens parviflora, Klein springzaad komen we in de Ardennen nog regelmatig tegen. Zelf heb ik geen behoefte om deze planten, om wat voor reden dan ook op te eten, voor mij zijn het vooral mooie, wilde planten die volwassenen en kinderen een beetje vreugde verschaffen met hun vrolijk bengelde bloemen en hun verrassend beweeglijke zaden en dat ze ook een verhaal te vertellen hebben, is mooi meegenomen.

Namen

• Engels: Balsam-Weed, Garden Balsam, Herbal Impatiens Balsamihal, Impatiens, Jewel Balsam Weed, Quick-In-The-Hand, Silverweed, Slipper Weed, Speckled Jewels, Spotted Touch-Me-Not, Touch-Me-Not, Wild Balsam, Wild Celandine, Wild Lady's Slipper.
• Latijns: Impatiens pallida; Impatiens balsamina, synonyms Balsamina foemina, Impatiens giorgii; Impatiens capensis, synonym Impatiens biflora.
• Nederlands: Springbalsamien, Groot springzaad
• Duits:Impatiens, Springkraut, Fleissiges Lieschen
• Frans: Impatiens, balsamie de l'himmalaya

Voor verdere studie

• Guin JD, Reynolds R. Jewelweed treatment of poison ivy dermatitis. Contact Dermatitis 1980;6(4):287-288. View Abstract
• Long D, Ballentine NH, Marks JG Jr. Treatment of poison ivy/oak allergic contact dermatitis with an extract of jewelweed. Am J Contact Dermat. 1997;8(3):150-153. View Abstract
• Zink BJ, Otten EJ, Rosentha M, et al. The effect of jewel week in preventing poison ivy. J Wilderness Medicine 1991;2:178-182.
• Ethnomedicinal botany of the Apatani in the Eastern Himalayan region of India. Chandra Prakash Kala GB Pant Institute of Himalayan Environment & Development, Kosi-Katarmal, Almora, Uttaranchal- 263 643, India. Journal of Ethnobiology and EthnomedicineVolume 1