De roze ooievaarsbek in de tuin, op het balkon of het terras

Een veel voorkomende plant in de tuin is de geranium of ooievaarsbek. Van het vroege voorjaar tot het late najaar zijn er soorten die bloeien in tuinen en/of buiten in potten op het terras of balkon. Geraniums in de kleuren wit, roze, paars, blauw en bijna zwart. De roze ooievaarsbek (Geranium endressii) is een geraniumsoort die kleur geeft aan de herfsttuin. De roze bloemetjes staan in de herfst parmantig tussen al het afgevallen herfstblad, te bloeien.

• Geslacht Geranium (ooievaarsbek)
• Soorten ooievaarsbek
• Kenmerken van de Geranium endressii of roze ooievaarsbek
• Wortels en stengels
• Blad
• Bloemen
• De vrucht
• Pelargonium
• Verschil in de roze ooievaarsbek en de reigersbek

Geslacht Geranium (ooievaarsbek)

De Nederlandse naam van de Geranium endressii, is roze ooievaarsbek. De roze ooievaarsbek is een bloeiende, kruidachtige en vaste plant van het geslacht Geranium in de Geraniaceae-familie (ooievaarsbekfamilie). Andere geslachten uit de ooievaarsbekfamilie zijn o.a. de:

• Pelargonium;
• Reigersbek.

Soorten ooievaarsbek

Van het geslacht Ooievaarsbek (Geranium) worden meer dan 600 soorten en variëteiten als tuinplant gekweekt. Daarnaast hebben veel soorten de neiging om zich te verspreiden en te verwilderen in de natuur. Soorten die veel worden aangeplant in tuinen zijn:

• Geranium cinereum: lage ooievaarsbek met roze bloemen en geschikt voor de rotstuin;
• Geranium phaeum: een donkere ooievaarsbek met stengels tot 60 centimeter en donkerpaars tot zwart gekleurde bloemen. De bloeitijd is van mei tot en met juni;
• Geranium himalayense: een ooievaarsbek met grote blauwe bloemen waarvan de bloei eind mei tot en met juni is;
• Geranium ibericum: een ooievaarsbek die bloeit in juni en juli met paarsblauwe bloemen;
• Geranium macrorrhizum: een bodem bedekkende geranium die bloeit in mei-juni met roze tot paarsrode bloemen;
• Geranium endressii: een winterharde plant met zachtroze bloemen en rode nerven.

Kenmerken van de Geranium endressii of roze ooievaarsbek

Geranium endressii is een overblijvende, langbloeiende plant, die ongeveer 40 centimeter hoog wordt en 50 centimeter breed. De plant kan enorm uitgroeien. Het maakt de plant tot een goede bodembedekker. De plant is inheems in de westelijke Pyreneeën en Zuidwest-Frankrijk. Hier groeit de plant in bossen, bermen en akkers, vaak in de buurt van de bebouwing. De naam 'geranium' komt van het Griekse woord voor 'kraanvogel'. Endressii komt van de ontdekker van de plant in de Pyreneeën, de Duitse botanist Ph. A. Chr. Endress (1806-1831).

De roze Ooievaarsbek wordt veel gekweekt als sierplant en stelt niet veel eisen aan de plek. De voorkeur heeft een voedselrijke, droog tot licht vochtige grond, die goed waterdoorlatend is. De planten kunnen in de zon of halfschaduw staan. De roze ooievaarsbek bloeit van juni tot de eerste nachtvorst, indien na de eerste bloei de stengels met vruchten afgeknipt worden. De bladeren kleuren in de herfst en de plant kan bij milde winters het blad behouden. De winterharde plant kan temperaturen verdragen tot -25 graden maar bij strenge tot zeer strenge vorst laat de plant het blad vallen, om in het voorjaar opnieuw uit te lopen. De wilde plant is in Nederland niet ingeburgerd, maar wordt wel geregeld aangetroffen.

Wortels en stengels

De plant vormt ondergronds uitlopers door een slanke, kruipende wortelstok. Zo vermeerdert de plant zich. Deze is gemakkelijk te scheuren om op de gewenste plekken in de tuin te planten. De rechtopstaande of opstijgende stengels met bloemen aan de top zijn behaard.

Blad

De bladvorm van de Geranium endressii is handnervig en diep ingesneden. Er zijn vijf tot zeven lobben te zien.

Bloemen

De geaderde en roze bloemen bestaan uit vijf gerande bloembladeren. De vijf bloembladeren zijn 16 tot 33 millimeter lang en hebben een lijnenspel van donkerroze gekleurde aders. Onderaan de roze bloem bevinden zich vijf groene kelkbladeren en midden in het witte hart van de bloem bevinden zich vijf stempels en tweemaal vijf meeldraden.

De vrucht

De vruchtsteeltjes staan rechtop en de langwerpige vrucht lijkt op de snavel van een ooievaar, waar de Nederlandse naam 'ooievaarsbek' aan te danken is.

Pelargonium

De eenjarige 'geraniums' van het geslacht Pelargonium worden in de volksmond vaak geranium genoemd. Het zijn de gekweekte planten uit het geslacht Pelargonium van de Geraniaceae-familie. De eenjarige geraniums zijn wetenschappelijk gezien dus pelargoniums. Ze worden ‘eenjarige geraniums’ genoemd omdat ze de winter niet overleven, ze zijn namelijk niet winterhard.

Verschil in de roze ooievaarsbek en de reigersbek

De reigersbek uit het geslacht Reigersbek lijkt het meest op de roze ooievaarsbek (Geranium endressii), maar heeft oneven geveerd blad waarvan de zijnerven ontspringen op verschillende hoogten van de hoofdnerf in de bladschijf. De roze ooievaarsbek heeft handnervig blad waarbij de zijnerven ontspringen uit één punt bij de bladbasis en is hierdoor gemakkelijk van de reigersbek te onderscheiden.