De Coreopsis tinctoria geeft kleur aan de herfsttuin

Vanwege de lange en rijke bloei zijn alle gekweekte soorten van het plantengeslacht Coreopsis, bijna onmisbaar in een herfstborder. De Coreopsis tinctoria is een eenjarige soort en bloeit tot de eerste nachtvorst. Veel soorten uit het geslacht Coreopsis worden in Nederland en België 'meisjesogen' genoemd omdat sommige soorten een roodbruin hart hebben, gelijk mooie (meisjes)ogen. De Coreopsis tinctoria heeft heldergele bloembladeren met een roodbruin hart en wordt dan ook meisjesogen genoemd.

• Het geslacht Coreopsis
• Soorten uit het geslacht Coreopsis
• De naam meisjesogen
• Beschrijving van de Coreopsis tinctoria
• Het blad van de Coreopsis tinctoria
• De bloem van de Coreopsis tinctoria
• De standplaats van de Coreopsis tinctoria
• Eet- en drinkbaar
• Thee van de bloemhoofdjes
• Verfplanten

Het geslacht Coreopsis

Coreopsis is een geslacht van kruidachtige planten uit de composietenfamilie (samengesteldbloemigen). Het geslacht is verwant aan de zonnebloem.

Soorten uit het geslacht Coreopsis

De Coreopsis tinctoria is het meest gekweekte soort in Nederland en België. Het is een eenjarige plant die zijn oorsprong in Centraal-Azië heeft. De soort wordt ook wel meisjesogen genoemd. Andere soorten van het geslacht Coreopsis die eveneens meisjesogen worden genoemd, zijn:

• Coreopsis grandiflora. Deze vaste plant heeft geel tot oranje gekleurde bloemen met een geel hart en is inheems in Noord-Amerika;
• Coreopsis lanceolata ’Sterntaler’. De soort is inheems in Amerika, Zuid-Afrika, Oost-Australië en Oost-Azië. Bloeit in juli en augustus met goudgele bloemen en een roodbruin hart;
• Coreopsis verticillata. Een vaste plant die inheems is in Noord-Amerika en bloeit met heldergele bloemen in juli en augustus. De plant wordt soms ook wel 'pot met goud' genoemd.

De naam meisjesogen

De Coreopsis tinctoria wordt meisjesogen genoemd. De naam is waarschijnlijk afgeleid van het Griekse woord koris dat ‘meisje’ betekent en opsis dat ‘ogen’ betekent: meisjesogen.

Beschrijving van de Coreopsis tinctoria

De Coreopsis tinctoria heeft goudgele bloemen met in het midden een roodbruin hart. De bloemen kunnen onderling wel verschillen. De ene bloem heeft meer geel en een andere bloem heeft een meer roodbruine kleur. De ene bloem heeft brede bloemblaadjes en een andere bloem heeft smallere bloemblaadjes. De plant Coreopsis tinctoria is een eenjarig soort en bloeit vanaf juli tot diep in de herfst de eerste nachtvorst zich aandient. De Coreopsis tinctoria wordt zo‘n 60 centimeter hoog en is geschikt als snijbloemen.

Het blad van de Coreopsis tinctoria

De smalle lijnvormige bladeren staan geveerd (zonder eindblaadje) of dubbel geveerd (op de geveerde bladsteel staan dan meerdere geveerde blaadjes) tegenover elkaar op ranke stengels. De blaadjes hebben een gave rand.

De bloem van de Coreopsis tinctoria

De bloem bestaat uit acht tweekleurig getande bloembladeren. Het geel met roodbruin gekleurd bloemblad van de plant heeft drie kleine uitsparingen (tandjes) bovenaan. In het midden, waar de vijf bloemblaadjes bij elkaar komen, zit een mahonierood tot chocoladebruin hart. Wanneer de helmknoppen op de vele meeldraden rijp zijn, krijgt het bloemhoofd in het roodbruine hart veel geel gekleurde helmknoppen. De diameter van de gehele bloem is vier tot zes centimeter. Wanneer na de bloei de uitgebloeide bloemen verwijderd worden, stimuleert dit de vorming van nieuwe bloemen.

De standplaats van de Coreopsis tinctoria

De plant is een zonaanbidder en verlangt een plek in de zon. Ook als kuipplant op het balkon of terras zorgt de plant tot diep in de herfst voor een zonnig en vrolijke kleur. De meisjesogen trekken daarnaast de laatste bijen en vlinders aan, die stuifmeel en nectar komen halen.

Eet- en drinkbaar

De bloemblaadjes van de Coreopsis tinctoria zijn eetbaar en kunnen gebruikt worden als garnering in de sla.

Thee van de bloemhoofdjes

De verwijderde en gedroogde bloemhoofdjes, in het hart van de bloem, kunnen gebruikt worden om thee van te zetten. De thee heeft de zoete smaak van hopjes (snoep) met een vleugje karamel. Kunlun-thee, genoemd naar de inheemse vindplaats van de Coreopsis tinctoria in het Kunlungebergte van Centraal-Azië, waar de plant 'Kunlun Snow Daisy' wordt genoemd. Om de thee te maken moet je de gedroogde bloemhoofdjes in een thee-ei plaatsen en heet water opgieten. Wanneer het water lichtrood kleurt, is de thee geschikt om te drinken. Het kruid kan getrokken worden in een glas of theepot. Het thee-ei kan meerdere malen gebruikt worden. De gedroogde bloemhoofdjes kunnen het bloedsuikergehalte verlagen, een hoog cholesterolgehalte verminderen en een hoge bloeddruk verlagen. Gedroogde bloemhoofdjes moet je afgesloten bewaren op een droge en koele plek.

Verfplanten

De bloemen werden tot circa 1850 gebruikt om op natuurlijke wijze gele verfstof te maken, bij natuurlijke stoffen zoals wol en zijde. Dit maakt dat de Coreopsis tinctoria hoort bij de groep van verfplanten. De bloeiende plant gaf een warme oranje kleur. Na circa 1850 worden de meeste kleurstoffen vervaardigd met een chemische toepassing.