De Europese dwergpalm of Chamaerops humilis

Veel palmsoorten zijn te vinden in de tropen of subtropen. De Europese dwergpalm is een plant die in het Middellandse Zeegebied voorkomt in het wild en hoort bij de mediterrane planten. Deze kleinblijvende palmsoort kan in Nederland en België in de tuin staan omdat de plant ’s winters temperaturen onder het vriespunt kan verdragen. Dat maakt dan ook dat de plant in Nederland en België een ontzettend populaire palmboom is voor op het terras en in de tuin. De plant heeft een mediterrane uitstraling en zorgt voor een vakantiegevoel.

• De Europese dwergpalm
• Andere palmsoorten in Nederland en België
• Een goede winterbescherming
• Beschrijving van de Europese dwergpalm of Chamaerops humilis
• De bouw van de Europese dwergpalm of Chamaerops humilis
• De wortels
• Het blad
• De stam
• Bloei
• Voortplanting
• Verzorging

De Europese dwergpalm

De Europese dwergpalm (Chamaerops humilis) is een geslacht uit de familie van de palmen (Arecaceae of Palmae). De palmenfamilie heeft bijna vierduizend soorten waarvan de meeste palmsoorten voorkomen in de tropen of subtropen.

Andere palmsoorten in Nederland en België

Palmsoorten die tot de familie van de palmen behoren en ook in Nederland en België goed groeien, zijn o.a. de:

• Trachycarpus fortunei (Chinese henneppalm, windmolenpalm of Chusan palm). Redelijk winterhard maar laat bij matige vorst wel zijn bladeren vallen (-15 tot -20 graden);
• Nannorrhops ritchiana. Kan in de in de winter tegen strenge vorst (-15 graden);
• Jubaea chilensis. Kan strenge vorst verdragen tot -12 graden;
• Phoenix canariensis. Kan tot -5 graden vorst verdragen;
• Kretenzische dadelpalm (Phoenix theophrasti). Kan temperaturen tot wel -6 graden vorst overleven;
• Arecapalm. Bekend onder de naam Dypsis lutescens of goudpalm. De goudpalm kan niet tegen vorst en moet ’s winters naar binnen;
• Washingtonia of Mexicaanse waaierpalm. Vorstbestendig tot -4 graden.

Een goede winterbescherming

Veel palmen in de tuin kunnen vorst verdragen, maar in Nederland en België kunnen de temperaturen wel tot -20 graden of zelfs meer onderuit gaan. Een winterbescherming bij matige tot strenge vorst hebben de palmen dan ook nodig door:

• de wortels af te dekken met bladeren of houtsnippers;
• de kroon van de palm samen te binden en te omwinden met doeken, jute of rietmatten. Voor extra isolatie kan er stro of bladeren in de doeken of matten gedaan worden.

Beschrijving van de Europese dwergpalm of Chamaerops humilis

De Europese dwergpalm is een palmsoort die zijn oorsprong in Europa vindt. Ook komt de palm voor in Algerije, Tunesië, Libië, Egypte en Turkije. De plant is inheems in het Middellandse Zeegebied en valt onder de mediterrane planten. De palm kan goed tegen hitte en kan in de winter vorst verdragen tot ongeveer -10 graden Celsius. Dit gegeven maakt het een ideale plant om een stukje mediterraans gevoel op eigen terras of in de tuin in Nederland en België, te creëren. Een dwergpalm op een definitieve plek in de tuin is goed mogelijk, wanneer de plant in de zon kan staan en bij strenge tot zeer strenge vorst, afgeschermd wordt.

De bladeren van de dwergpalm lijken op een grote waaier die je gebruikt om je koelte toe te wuiven. De Europese dwergpalm is dan ook een waaierpalm. Een waaierpalm heeft handvormig gelobde bladeren. De dwergpalm groeit op vele grondsoorten en vooral als het warm is groeit de palm snel. De dwergpalm groeit met nieuwe scheuten aan het uiteinde van de stam. De Europese dwergpalm vormt onderaan de stam meerdere stammetjes bij het ouder worden, de reden dat de dwergpalm zo mooi vol en compact groeit. De dwergpalm is vergeleken met andere palmsoorten klein, maar een volwassen dwergpalm kan toch wel zeven meter hoog worden en negen meter breed.

De bouw van de Europese dwergpalm of Chamaerops humilis

De Europese dwergpalm bestaat uit drie delen:

• De wortels;
• Het blad;
• De stam.

De wortels

De wortels van de Chamaerops humilis groeien in de grond recht naar beneden. In een dichte bodem van een kuip of bloempot, verzamelen de wortels zich dan ook massaal onderin.

Het blad

Het jonge blad groeit bovenaan uit de stam van de palm en een blad is opgebouwd uit tal van vrij smalle, blauwgroene blaadjes. De smalle blaadjes liggen op en tegen elkaar aan en openen zich langzaam tot een waaiervormig blad. Het vezelige blad heeft diepe insnijdingen tot de helft (gelobd) en de bladeren kunnen een doorsnee krijgen van wel één meter. De vele nerven (vijftien of meer) van het blad lopen vanaf de bladsteel tot het uiteinde van het blad en geven een structuur met een verhoging bij elke nerf. De structuur doet denken aan een harmonicadeur (vouwdeur). De bladstelen zijn niet langer dan 50 centimeter en hebben scherpe stekels aan de zijkanten die wel 30 tot 90 centimeter lang kunnen worden. De waaiervormige bladeren hebben een kleur van grasgroen tot zilverachtig groen.

De stam

De Europese dwergpalm of Chamaerops heeft een schijnstam en geen stengel. De schijnstam bestaat uit bladvoeten van afgestorven bladeren. De stam heeft geen jaarringen zoals bij een boom en geen bast. De Europese dwergpalm ontwikkelt één hoofdstengel met één groeipunt. De stam heeft een natuurlijke bescherming van vezelige draden van de afgestorven bladeren. Ze geven de stam een harig uiterlijk. Een jonge palm kan pas in de hoogte groeien, nadat er een bepaalde breedte is bereikt. Naast de onderzijde van de hoofdstam worden nieuwe scheuten gevormd. Het gevolg is een mooie compacte vorm.

Bloei

De Chamaerops humilis is in het algemeen tweehuizig en heeft een vrouwelijke én mannelijke palm nodig om tot zaadproductie te komen. Heel zelden is de palm eenhuizig wat inhoudt dat zowel mannelijke én vrouwelijke bloemen aan dezelfde plant voorkomen. De Chamaerops Humilis maakt bloemen in de bloemschedes, bovenaan de top van de stam, vanaf een leeftijd van 6 jaar. Vanaf half april tot half juni komen uit de bloemschedes tal van kleine, gele mannelijke of vrouwelijke bloemetjes. De vrouwelijke bloemen staan tussen de bladstelen in korte trossen en de mannelijke bloemen hebben langere en dichte trossen. De mannelijke bloemen verspreiden een heerlijke geur.

Voortplanting

De voortplanting van de palm gebeurt door zaadvorming of door het scheuren van de scheuten die naast de hoofdstam opkomen. De vrouwelijke bloemen worden bestoven door de wind en gaan zaad vormen. De zaden zijn ovaal- tot bolvormig, een tot twee centimeter groot en oranje, bruin, rood of zwart van kleur. De zaden kiemen gemakkelijk (na ongeveer zes weken) wanneer ze in de volle grond terechtkomen.

Verzorging

Verpotten
Een dwergpalm in een pot of kuip heeft voldoende diepte nodig. Om de ongeveer vijf jaar in het voorjaar, is verpotten nodig. De nieuwe pot hoeft maar iets groter te zijn omdat in een hele grote pot de palmwortels niet snel genoeg kunnen wennen. Wel is het mogelijk om de plant terug te zetten in dezelfde pot, na ongeveer 1/5 deel van de wortels weg gesneden te hebben. Snij de teveel wortels in schijven weg.

Koemest
Voeg bij het verpotten van de palm, koemestkorrels in de potgrond. Elke maand een handjevol koemestkorrels zorgt voor een goede wortelontwikkeling. Geef de plant in de tuin of op het terras in september nog een keer kaliumrijke meststof. Het gehalte aan kaliumzouten in de plantensappen komen de winterhardheid ten goede.

Snoeien
In het voorjaar kunnen de bladeren die het licht voor andere bladeren tegenhouden weggesnoeid worden. De oudere bladeren die volledig bruin zijn, kunnen altijd gesnoeid worden. Dit zijn meestal de onderste bladeren. Pas wel op voor de scherpe stekels aan de bladsteel.