Orchidee: verzorging per seizoen en promotieverenigingen

De orchidee siert als veel verkochte en een van de populairste planten miljoenen huiskamers over de hele wereld. De plant is probleemloos te combineren met elk interieur en er komen nog steeds nieuwe varianten. Er bestaan zeer veel soorten van waarbij als algemene kenmerken de prachtige vormen en kleuren van de bloemen opvallen. De plant vergt wel enige aandacht in de zin van speciaal onderhoud om hem lang in bloei te houden en opnieuw te laten bloeien. Wie bijzonder geïnteresseerd is in de bloei en groei kan zich aansluiten bij een van de speciale verenigingen om alle informatie te krijgen die noodzakelijk is voor het zelf kweken van orchideeën.

Van eerste beschrijving tot zeer veel soorten

Orchideeën zijn er in elk geval al vanaf driehonderd vóór Christus afgaande op de eerste omschrijving. Van verre landen is de plant door ontdekkingsreizigers naar onze streken gebracht. Na het cultiveren en het kweken van steeds nieuwe soorten is de plant zeer gewild geworden.

• Eerste beschrijving: Reeds driehonderd vóór Christus beschreef de Griekse filosoof Theophrastus het orchideeëngeslacht.
• Oorsprong orchidee: Oorspronkelijk komen orchideeën voor in de tropische regenwouden van Azië, Nieuw-Guinea en Australië.
• Groeiplaatsen: De zaden van de orchidee kunnen over grote afstanden door de wind worden vervoerd waardoor in de natuur gemakkelijk nieuwe geschikte groeiplaatsen ontstaan.
• Naar onze streken: Rond 1700 werden door ontdekkingsreizigers de eerste orchideeën naar onze streken gebracht.
• Gecultiveerd: Pas in de eerste helft van de twintigste eeuw werd de plant door bepaalde kweekmethodes gecultiveerd en ontstond er een groter aanbod. Vanaf die tijd wordt de plant veelvuldig als kamerplant gehouden.
• Zeer veel soorten: Het aantal soorten orchideeën dat wereldwijd te vinden is wordt tussen 20.000 en 25.000 geschat. De familie van orchideeën is daarmee een van de grootste plantenfamilies.

Bijzonderheden van de orchidee

Volgens liefhebbers van orchideeën staat de bloem symbool voor vrouwelijkheid, elegantie, samenwerking, spiritualiteit, verbondenheid en eigenwaarde. De lange bloemstengels van de plant zijn soms wel voorzien van twintig bloemen die in gunstige omstandigheden drie maanden aaneen kunnen bloeien.

Orchideeën het jaar door

Orchideeën vergen het jaar door en afhankelijk van de seizoenen verschillende aandacht. Wie de regels met betrekking tot water geven en bemesten zorgvuldig in acht neemt zal veel genot beleven aan de prachtige bloemen.

Winter

De meeste orchideeën hebben een periode van groei die afgewisseld wordt door een rusttijd die kan variëren van enkele weken tot enkele maanden. In de oorspronkelijke leefomgeving valt de rusttijd samen met de droge tijd. In onze omgeving stopt de orchidee met groeien in de winter totdat de dagen weer gaan lengen. In die periode moet de orchidee droog gehouden worden met slechts af en toe een beetje water als de bovengrondse schijnknollen verschrompelen. In die schijnknollen wordt voedsel en vocht opgeslagen. Een enkele orchidee, zoals de zeer geliefde phalaenopsis, heeft geen rustperiode nodig maar kent in de winter wel een vertraagde groei. Gedurende die periode heeft hij een keer per week water nodig en af en toe een lichte bemesting. De phalaenopsis vraagt een nachttemperatuur van minimaal achttien graden en overdag een minimumtemperatuur van twintig graden om schimmelvorming te voorkomen. Ook kan deze orchidee geen tocht verdragen en kan beter uit de buurt van de verwarming worden gehouden om te voorkomen dat hij door teveel warmte uitdroogt. De plant gedijt het best op een lichte plek.

Lente

Na de winterperiode mogen orchideeën in de lente een of twee keer per week water hebben en bij elke derde gietbeurt een lichte bemesting. De luchtvochtigheid kan worden verhoogd door geregeld te besproeien. De plant zet suikers om in energie en heeft daarvoor water en mest nodig. Door voldoende energie zal de plant prima groeien en bloeien.

Zomer

In de zomer mag de plant niet te warm staan en moet dan afgeschermd worden voor felle zonnestralen bijvoorbeeld door vitrage, jaloezie of zonnescherm. Bij teveel licht kan het blad verbranden en verdwijnt de glans. Bij temperaturen boven dertig graden kan de groei afremmen of zelfs stoppen.

Herfst

Als in de herfst het zonlicht afneemt moet de plant zoveel mogelijk van het licht profiteren en alles wat licht tegenhoudt worden verwijderd. Langzaamaan moet minder water worden gegeven. Overigens is het beter om geen leidingwater te gebruiken maar regenwater dat niet in het hart van de plant wordt gegoten maar op het grondmengsel.

Nederlandse en buitenlandse organisaties voor promotie

Voor het kweken van orchideeën en alles wat daarmee te maken heeft bestaat zowel in Nederland als daarbuiten een aantal verenigingen of organisaties. Naast drie Nederlandse organisaties zijn er onder meer te vinden in België, het Verenigd Koninkrijk en Amerika.

Nederlandse Orchideeën Vereniging

Het verzorgen en kweken van orchideeën is al zo lang populair dat er in 1931 al een speciale vereniging voor is opgericht de NOV (Nederlandse Orchideeën Vereniging). Anno 2016 zijn er negentien regionale kringen bij de NOV aangesloten met in totaal zo’n 1600 leden. De NOV geeft elke twee maanden een tijdschrift uit met publicaties over het kweken en verzorgen van orchideeën. Daarnaast beheert de vereniging een centrale mediatheek met boeken, tijdschriften en cd-roms en onderhoudt een eigen website. Tevens organiseert de NOV bijeenkomsten en evenementen.

Werkgroep Europese Orchideeën

De WEO (Werkgroep Europese Orchideeën) van de KNNV (Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging) is een van de drie organisaties in Nederland die zich met orchideeën bezighouden. De werkgroep is vooral gericht op de studie en op de bescherming van orchideeën in Nederland en de rest van Europa. De KNNV waar de WEO onderdeel van uitmaakt is een vereniging voor mensen die meer over dieren, planten en de natuur willen weten om er meer van te kunnen genieten.

Vereniging Orchideeën Vermeerdering

De VOV (Vereniging Orchideeën Vermeerdering) houdt zich bezig met het kunstmatig vermeerdering van orchideeën. Deze vereniging ontplooit een aantal activiteiten voor de leden zoals jaarlijkse bijeenkomsten in de Utrechtse Botanische Tuinen en een jaarlijkse Open Dag op de Rotsplantendagen van de NRV in Utrecht. Ook worden cursussen georganiseerd in het zaaien en kweken van orchideeën en wordt informatie gegeven en wordt onder meer een forum beheerd. In samenwerking met de NOV worden kweekboeken beschikbaar gesteld. Tevens wordt een zaadbank beheerd voor de leden en worden gekweekte orchideeën verkocht.

Orchideeën Vereniging Vlaanderen

In België bestaat een OVV (Orchideeën Vereniging Vlaanderen) met als belangrijkste doelstelling de kennis over orchideeën te bevorderen. Daarnaast streeft de vereniging naar het verspreiden en telen van orchideeën en het behouden en vermeerderen van wilde soorten. Er worden ook bijeenkomsten en tentoonstellingen georganiseerd en er wordt door de OVV een tijdschrift uitgegeven.

Royal Horticultural Society

De RHS (Royal Horticultural Society) is een organisatie die in 1804 werd opgericht om tuinieren en tuinbouw in het Verenigd Koninkrijk en Europa te promoten. Twee belangrijke promotieactiviteiten zijn het organiseren van plantenshows en onderhouden van modeltuinen die voor het publiek worden opengesteld. Tevens beheert de RHS registratielijsten van negen verschillende plantengroepen waaronder ook orchideeën en publiceert boeken over tuinen, tuinieren en planten.

American Orchid Society

De AOS (American Orchid Society) is een organisatie die is opgericht in 1921 en zich richt op de promotie van orchideeën door het faciliteren van educatie, natuurbescherming en onderzoek in de gehele wereld. Het lidmaatschap van de AOS is wereldwijd opengesteld voor zowel wetenschappers als liefhebbers. De organisatie heeft een jurysysteem opgezet voor de keuring van nieuw ontwikkelde cultivars van orchideeën.