Ekster, Pica pica

De ekster, Pica pica, staat bekend als een luidruchtige nestrover en dief en wordt vaak als een plaag gezien. Toch zijn het mooie vogels, met een blauwgroene glans over hun veren. Eksters blijven over het algemeen hun hele leven bij dezelfde partner. Het zijn echte afvalverwerkers. Ze eten veel vuilnis en dode dieren. Zijn naam als nestrover heeft hij vooral te danken aan het feit dat hij overdag nesten leeg haalt. Vogels die dit ’s nachts doen, worden niet opgemerkt.

Taxonomische indeling

Rijk: Animalia (Dieren)
Stam: Chordata (Chordadieren)
Klasse: Aves (Vogels)
Orde: Passeriformes (Zangvogels)
Familie: Corvidae (Kraaiachtigen)
Geslacht: Pica
Soort: Pica pica

Kenmerken

De ekster heeft een opvallend lange staart in verhouding tot de rest van de vogel. Zijn lichaam is 40 tot 51 centimeter lang, dit is inclusief zijn 20 tot 30 centimeter lange staart. Hij weegt tussen de 200 en 300 gram. Zijn kop, nek en borst zijn zwart, vaak met een groenblauwe glans, zijn buik en schouders zijn wit. De vleugels en staart zijn weer zwart, meestal met een groene glans. Ook de poten en snavel zijn zwart, deze zonder enige glans.

Gedrag

In de broedtijd zijn eksters in paartjes te vinden. Vaak blijven deze paartjes hun hele leven bij elkaar. Buiten de broedtijd leven ze meestal in grotere groepen. Eksters zijn bijzonder waakzame vogels. Als er een mens, roofvogel of kat aankomt, zullen ze elkaar luidkeels alarmeren. Ekstervrouwtjes kunnen bijzonder agressief zijn, mannetjes minder. Verder staat de ekster bekend als een dief van alles wat glimt.

Een jonge ekster / Bron: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)

Voortplanting

Van maart tot mei is de broedtijd van de ekster. Het nest waarin de eieren gelegd worden is groot en gemaakt van ruwe takken. Hierin wordt van planten en zachte materialen een kleiner nest gebouwd waarin de eieren gelegd worden. Dit zijn er meestal tussen de vijf en de acht, het kunnen er maximaal tien zijn. In mei worden vaak jonge eksters gevonden die uit het nest gevallen zijn. Vaak worden deze op de grond nog door de ouders verzorgd. Mocht je er een zien, kun je hem het beste met rust laten. Hij heeft de grootste kans op een leven in het wild als je hem laat zitten. Pas als hij direct gevaar loopt, door bijvoorbeeld katten, kun je de vogelopvang bellen.

Voedsel

De ekster is niet bepaald kieskeurig wat zijn dieet betreft. Hij eet vrijwel alles van dierlijke afkomst, zoals jonge vogels en eieren, kleine zoogdieren en insecten. Wormen en spinnen eet hij ook regelmatig. Verder eet hij veel plantaardig voedsel, zoals graan, eikels (vooral veel eikels), noten, bessen en fruit. Ook is het een echte afvalverwerker. Hij kan tussen vuilniszakken worden gezien, en hij eet graag van kadavers van dode dieren.

Verspreiding

De ekster komt voor in heel Europa en in grote delen van Noord-Amerika en Azië. In het grootste deel van Europa zijn het algemene vogels, maar op sommige plekken zijn ze zeldzamer, zoals op IJsland.

Habitat

De ekster is vrijwel overal te vinden. In stedelijke gebieden doet hij het goed, maar in agrarische gebieden, in bossen en in struikgewas leeft hij ook.

Bedreigd?

De ekster is geen bedreigde diersoort. Hij komt op veel verschillende plaatsen in grote hoeveelheden voor. Door veel mensen wordt hij eerder als een plaag beschouwt.

En de mens

Van oudsher staan eksters bekend als ongeluksbrengers. Een oude Waalse en Franse sage vertelt hoe de ekster eens een prachtig verenkleed had. Hij spotte met de gekruisigde Jezus, waarna hij werd vervloekt. Sindsdien hebben zijn veren rouwkleuren. Wanneer eksters in grote aantallen zijn, en meer geluid maken dan gewoonlijk, dan zou volgens bijgeloof op deze plek een oorlog komen. Luidruchtigheid van de ekster kan ook wijzen op slecht weer.