Levendbarende tandkarpers – Poeciliidae

De familie van de levendbarende tandkarpers omvat veel bekende aquariumvissen, waaronder de guppy, de platy en de black molly. Het zijn veelal geschikte beginnersvissen. Maar hoe moet je ze verzorgen? Hoe ziet een aquarium voor deze aquariumvissen eruit? En hoe kun je ze het beste kweken?

Familie Poeciliidae

De familie Poeciliidae omvat 31 geslachten:

• Alfaro
• Alloheterandria
• Belonesox
• Brachyrhaphis
• Carlhubbsia
• Cnesterodon
• Diphyacantha
• Flexipenis
• Gambusia
• Girardinus
• Heterandria
• Heterophallus
• Limia
• Micropoecilia
• Neoheterandria
• Phallichthys
• Phallotorynus
• Poecilia
• Poeciliopsis
• Priapella
• Priapichthys
• Pseudopoecilia
• Pseodoxiphophorus
• Quintana
• Scolichthys
• Tomereus
• Xenodexia
• Xenophallus
• Xiphophorus

In totaal kennen we ongeveer 200 soorten levendbarende tandkarpers.

Levendbarende tandkarpers komen in het wild voor in Zuid-Amerika, Midden-Amerika en het zuiden van de VS. Omdat ze echter zeer makkelijk te kweken zijn, zijn veel van de in de winkel aangeboden vissen kweekvormen.

Uiterlijke kenmerken en voortplanting

Het geslachtsonderscheid bij levendbarenden is zeer eenvoudig te zien, het mannetje heeft namelijk een voortplantingsorgaan dat goed te zien is. De aarsvin van het mannetje is vervormd tot een gonopodium. Ook hebben ze vaak meer opvallende vinnen dan de vrouwtjes, dit is zeer goed te zien bij bijvoorbeeld guppen. De vrouwtjes zijn vaak saai van kleur.

Bij de kweek is het baltsgedrag van het mannetje indrukwekkend. De mannetjes van levendbarenden zijn onvermoeibaar wat paargedrag betreft. Houdt daarom ook altijd meerdere vrouwtjes op 1 mannetje, het vrouwtje kan anders sterven van uitputting. Het mannetje probeert de vrouwtjes constant te verleiden door een soort van dans uit te voeren. In de meeste gevallen vlucht het vrouwtje weg, maar soms zijn ze ook bereid om te paren. Ook zul je vaak kunnen waarnemen dat het mannetje meteen erop wil duiken, uiteraard is dit geen geschikte strategie, en het vrouwtje zal dan ook vluchten. Is het vrouwtje eenmaal zwanger dan kun je dit zien aan de zwangerschapsvlek, dit is een donkere, vaak zwarte, plek op de buik. Ook wordt het vrouwtje dan dikker. De draagtijd bedraagt ongeveer een maand tot zes weken.

Zoals de familienaam al zegt, komen de jongen al levend ter wereld. Er worden geen eieren gelegd, maar de jongen komen al zwemmend ter wereld, en zullen zichzelf moeten redden. Er wordt namelijk geen broedzorg vertoont. De jonge visjes worden meestal ’s ochtends geboren.

Zeer opvallend is dat de vrouwtjes een teveel aan sperma kunnen opslaan in hun lichaam. Uit eigen ervaring kan ik vertellen dat een vrouwtjes-gup tot wel 5 keer kan bevallen van slechts 1 bevruchting!

Inrichting van een aquarium voor levendbarende tandkarpers

Voor de grootte van de bak kun je de volgende vuistregel hanteren: minimaal 10 keer de lengte van de vis.

De meeste levendbarenden houden zich vooral op in de bovenste waterlagen. Het is dus belangrijk dat daar voldoende vrije zwemruimte is. Zorg daarnaast voor veel schuilplaatsen, de vrouwtjes moeten zich namelijk kunnen verstoppen voor het mannetje. Ook zijn schuilplaatsen van belang als je jonge visjes wilt overhouden, dit is namelijk een fijne prooi voor een andere vis (ook voor de eigen ouders!)

De watersamenstelling is van weinig belang. De meeste levendbarende tandkarpers zijn goed bestand tegen verschillende samenstellingen. Kraanwater voldoet meestal prima.

Kweekvormen

Doordat levendbarenden zo makkelijk te kweken zijn, zijn er inmiddels talloze variaties op de markt. Zo kennen we bijvoorbeeld de Mickey Mouse platy, of de koraalplaty, of de peper en zout platy…

De Gup is ook ver doorgekweekt, met name voor verschillende staartvinvormen. Inmiddels zijn er twaalf verschillende vormen:

• Waaierstaart
• Triangelstaart
• Sluierstaart
• Vlagstaart
• Dubbelzwaard
• Bovenzwaard
• Onderzwaard
• Lierstaart
• Rondstaart
• Naaldstaart
• Spitsstaart
• Schopstaart