Schapen: Geboorte van een lam of lammeren

Er is niets zo’n mooi gezicht als kleine lammetjes die ronddartelen in de wei. Maar voor deze fase moeten de lammeren eerst ter wereld komen. Meestal kan een schaap wel een helpende hand gebruiken bij de geboorte van de lammetjes. Wat kunt u doen om de geboorte soepel te doen verlopen? Hoe moet het pasgeboren lam geholpen worden?

Draagtijd van schapen

De draagtijd van schapen is ongeveer 150 dagen, een kleine 5 maanden. Wanneer er meerdere lammetjes geboren worden is de draagtijd vaak een paar dagen korter.

Geboorte bij ooien

Bij sommige soorten schapen gaat het aflammen gemakkelijk. Ze kunnen dit helemaal zelf. Lammeren kunnen dan gewoon in het weiland worden geboren, zelfs in de wintertijd. Dit is vaak het geval bij sterke, winterharde rassen. Deze schapen staan altijd buiten, in weer en wind. Hierdoor worden ze gehard en bestendig tegen de kou. Dit zijn dezelfde omstandigheden die een schaap in de natuur ook zou hebben. Daardoor kan de geboorte ook op een natuurlijke manier plaatsvinden en redden de schapen zich vaak zelf wel. Maar dit is niet altijd het geval.

Schapen die niet winterhard zijn hebben een handje nodig bij het lammeren. Deze schapen staan vaak in de stal en hebben op deze wijze niet een gemakkelijke, natuurlijke geboorte. Toch gebeuren de geboortes bij deze schapen vaak ook zonder problemen. Toch is het verstandig deze schapen te helpen. Het beste is dat u raad vraagt aan een veearts of een gespecialiseerd iemand.

Lichaamsbeweging

Wanneer een schaap drachtig is, is het belangrijk dat ze veel beweging krijgt. Door het rondlopen versterkt ze haar organen, zoals het hart, longen en de spieren. Ook komt zo de geboorte sneller op gang en zal minder zwaar zijn. Wanneer een schaap zwakke spieren heeft zal de bevalling zwaar zijn en het lam blijven steken. De lichaamsbeweging van het schaap zorgt bovendien voor een verkleinde kans op complicaties en afwijkingen. Het is daarom belangrijk dat de drachtige ooien loslopen en beweging krijgen. Dit moet ten minste een half uur per dag zijn. Toch moeten de ooien een plek voor zichzelf hebben. De ooi moet 145 dagen na het dekken in een hok ondergebracht worden, waar er goed op haar gelet kan worden.

Voorbereiding voor het lammeren

Het lammeren moet gebeuren in een apart hok voor het schaap. Het moet goed schoon zijn en zacht bed van vers stro of hooi hebben. Het schoonmaken van het hok kan het beste gedaan worden met desinfecterende middelen. Pasgeboren lammeren zijn namelijk snel vatbaar voor infecties.

Symptomen voor de bevalling

Het is goed om te weten op welke tekenen er zijn dat het schaap gaat bevallen. Vaak is het schaap er onrustig en loopt wat rond, gaat weer liggen, gaat weer staan en loopt rondjes. Ze zondert zich af van de rest van de kudde. Het schaap moet vaak plassen en de uier is groot, bol en rood. De vulva is dik en rood, en er vormt zich een laag slijm op de vulva. Wanneer u niet voldoende ervaring heeft met het lammeren van schapen is het altijd verstandig deskundige hulp in te schakelen.

Ontsluiting

Wanneer het schaap ontsluiting krijgt zal het lammetje of de lammeren geboren worden. De omgeving moet nu volledig rustig zijn, anders kan het schaap in de stress raken, waardoor de geboorte vertraagd wordt. Bij de ontsluitingsfase komt de waterblaas of vruchtblaas tevoorschijn. Deze vruchtblaas mag absoluut niet kapot gemaakt worden. Wanneer u niet zeker van uzelf bent of ondeskundig moet u nu altijd de hulp van een veearts inschakelen. Het schaap heeft anders de kans om te overlijden. De veearts kan besluiten dat het schaap een keizersnede nodig heeft wanneer de natuurlijke bevalling niet wil lukken.

Uitdrijving

Een klein half uur nadat de vruchtblaas tevoorschijn is gekomen wordt het lam geboren. Eerst verschijnen de poten met het hoofdje wat daarop rust. Wanneer dit het geval is moet het schaap beginnen met persen en duwen, zodat het lammetje geboren kan worden. Wanneer er meerdere lammetjes geboren worden komen die ongeveer 10 à 20 minuten later. Er kan echter ook sprake zijn van een stuitligging. Dan zijn de pootjes naar boven gericht en ziet u de onderkant. Bij de stuitligging moet er vaak aan de pootjes van het lam getrokken worden om het ter wereld te laten komen. Dit moet snel plaatsvinden omdat de navelstreng breekt en het lam kan stikken. Wanneer er een uur na het verschijnen van de vruchtblaas nog niets is gebeurd, moet de veearts zo snel mogelijk komen kijken.

Nazorg en nageboorte

Zodra het lam of de lammeren zijn geboren moet u zorgen dat het goed kan ademen en eventueel slijm uit het bekje verwijderen. Pas ook op dat het niet te koud is in het hok. Het lammetje gaat tegen zijn moeder aan gaan liggen. De moeder zal het lammetje dan schoon likken. De navelstreng hoeft niet doorgeknipt te worden zoals bij een menselijke baby. Deze zal vanzelf breken. Toch de navel worden ontsmet met jodium omdat er anders bacteriën via de navel het lam kunnen binnendringen.
De nageboorte zal 1 tot 2 uur na de geboorte plaatsvinden. Deze nageboorte moet goed opgeruimd worden en het hok moet weer schoon zijn met vers hooi. Het schaap moet goed te drinken krijgen omdat ze veel vocht heeft verloren bij de geboorte van haar lammeren. Het lammetje kan al na een klein half uurtje staan en gaan drinken bij de moeder. De eerste moedermelk wordt ‘biest’ genoemd. Het lam moet hier veel van drinken. In de biest zitten veel suikers die voor de energie van het lam zorgen. Dit gehalte is de eerste 24 uur het hoogst en het lam moet dan veel drinken van de biest. Bovendien bevat de biest veel afweerstoffen. Een net geboren lammetje heeft nog geen afweersysteem. De biest beschermd daarom het lammetje tegen infecties.