Massastranding van zwaardschedes op het strand

Elke winter is het raak. Strandwandelaars ontwaren duizenden, misschien wel miljoenen schelpen van zwaardschedes, lange smalle schelpen, op het strand. De massastranding gaat vaak gepaard met zeesterren, zee-egels en krabben. De meeuwen vliegen en masse naar de volle vloedmerken en lusten er wel pap van.

Kenmerken

De Amerikaanse zwaardschede is een smalle schelp, die ongeveer 6 keer zo lang als breed is. De schelp is een beetje gebogen en de randen zijn mooi afgerond. De binnenkant van de schelp heeft een spierindruksel dat kenmerkend is voor de Amerikaanse zwaardschede. De schelp kan ongeveer 16 cm lang en 3 cm breed worden, maar er zijn ook grotere exemplaren gevonden. In Noord-Amerika wordt hij groter, wel tot 25 cm lang. De variant die in Nederland voorkomt is korter en breder dan de grote zwaardschede.

Bruinpaars

De Amerikaanse zwaardschede is bruinpaars van kleur met roze-paarse bandjes. De schelp heeft meer paars in de kleuren dan de grote zwaardschede. Over de schelp loopt een diagonale lijn van boven naar beneden. Aan de ene kant van de schuine streep lopen horizontale lijntjes en aan de andere kant zien we verticale streepjes. De schelp heeft een bruingroene opperhuid en glanst mooi.

Amerika

De Amerikaanse zwaardschede zien we in het Nederlandse Noordzeegebied. Oorspronkelijk komt hij langs de Noord-Amerikaanse oostkust voor. In de jaren zeventig werd hij voor het eerst in Europa aangetroffen in de buurt van de Duitse Waddeneilanden. Aan het eind van de jaren 70 zien we hem voor het eerst in de Waddenzee. Begin jaren 80 heeft de soort zich al uitgebreid tot talrijk. In 1982 wordt voor het eerst een vondst gemeld op een van de Nederlandse Waddeneilanden, op Schiermonnikoog. In 1985 heeft de soort zich buiten het waddengebied verspreid en wordt hij gesignaleerd langs de Noord-Hollandse kust. De soort komt nu langs de kust van West-Europa algemeen voor. Men denkt dat de uitheemse schelp via ballastwater van een schip meegevoerd is naar Hamburg.

Ingraven

De Amerikaanse zwaardschede graaft zich loodrecht in fijn zand en slik in. Ze komen ook in de getijdengebieden voor. Sommige andere schelpen hechten zich aan de zwaardschede:

• mossels;
• kokkels;
• aliekruiken.

Zwaardschede

De Amerikaanse zwaardschede lijkt erg op

• grote zwaardschede;
• mesheft;
• kleine zwaardschede

De schelp van de grote zwaardschede is minder gebogen en minder breed.
De mesheften lijken ook op de zwaardschede, maar de mesheften zijn te herkennen aan hun rechte schelp.
De kleine zwaardschede is slanker en kleiner.

Naam

De Amerikaanse zwaardschede dankt deels zijn naam aan het land van herkomst: Amerika.
Zijn vorm doet denken aan een zwaardschede. De schelp lijkt ook op het ouderwetse scheermes, daarom worden ze ook wel scheermessen genoemd.

Massastranding op Ameland

Elk jaar komt het wel een keer voor, vooral in het najaar: een massastranding. Het strand ligt dan bezaaid met scheermessen, met daartussen:

• zeesterren;
• mesheften;
• zee-egels;
• krabben.

Op het Noordzeestrand van de Waddeneilanden ligt dan een centimeters dikke laag van schelpen en andere zeedieren. De meeuwen eten ervan tot ze niet meer kunnen en sommige hebben zich zo vol gepropt dat ze moeite hebben met hun vlucht. Bijna elk najaar - en anders wel in de winter - is het op het Noordzeestrand van Ameland raak: miljoenen schelpen liggen op de vloedlijn. Soms liggen er ruggen van schelpenmassa's op het Noordzeestrand.

Massasterfte

Precies weet men het nog niet, maar men denkt dat de schelp eigenlijk in warmere wateren thuishoort en daarom in de winterperiode van Europa massaal sterft. Het onderzoek naar de schelpen en de verspreiding van de Amerikaanse zwaardschede over de wereld gaat nog door.

Lees verder

• Massale stranding kwallen aan de Noordzeekust
• Beleefstrand Ballum - badstrand bij de zandhaak
• Barnsteen op het strand van de Waddeneilanden
• Meeuwen en meeuwenoverlast - afval etende zeemeeuwen
• Zeevonk – Lichten van de zee door luciferase in plankton