Hoe kan je zien dat een konijn pijn heeft of ziek is

Aan het gedrag van een konijn kan je herkennen dat het pijn heeft en/of ziek is. Het dier kan dan luid knarsetanden, niet meer eten, hijgen en natte keutels hebben. Pijn wordt vaak veroorzaakt door een ziekte, waarvoor konijnen heel kwetsbaar zijn. Myxomatose en VHD zijn zeer besmettelijke konijnenziekten die dodelijk zijn als een dier door het virus is besmet. Een konijn heeft een zeer gevoelig, uitgebalanceerd maag-darmstelsel. Veel problemen bij een konijn ontstaan dan ook in het maag-darmstelsel, bijvoorbeeld gasvorming (o.a.door veel kool eten) en coccidiose. Pasteurella of snot is een ziekte die het meest onder konijnen voorkomt. Op tijd herkennen van ziekten is belangrijk, omdat je het dan vaak goed kan behandelen. Als een konijn olifantstanden heeft, groeien de snijtanden naar binnen, waardoor eten onmogelijk is. Regelmatig tanden knippen is een oplossing of de tanden laten trekken. Konijnen houden is vooral op hygiëne en op het juiste voedsel letten.

Hoe kan je pijn herkennen bij een (ziek) konijn

Een konijn dat pijn heeft is aan het gedrag te herkennen. Het gedraagt zich anders dan normaal.

Enkele opvallende voorbeelden van veranderd gedrag door pijn

• Een konijn met pijn ligt gedeeltelijk met het voorste gedeelte van het lichaam op de zij, terwijl de achterpoten relaxed lijken.
• Het dier wil juist niet liggen, maar blijft in een heel rechte houding zitten.
• Het konijn kan rusteloos zijn, steeds een andere plek zoeken en met de achterpoten het stro wegtrappen.
• Het gaat wegrennen en zich verstoppen, als het een grote ruimte heeft.
• Het heeft een snelle ademhaling of het hijgt.
• Het konijn gaat luid knarsetanden.
• Er komen geen keutels of juist natte keutels.

Pijn wordt vaak veroorzaakt door een ziekte

Hieronder enkele veel voorkomende konijnenziekten.

Gas in het darmstelsel

Een konijn kan niet boeren

Een van de meest voorkomende problemen is gas. Vaak ontstaat gas voorin het darmstelsel, in de kronkeldarm. Omdat een konijn niet kan boeren moet het gas via de meters lange opgevouwen darmen de weg naar het achterwerk gaan om het lichaam te kunnen verlaten. Een pijnlijke en levensgevaarlijke lange weg.

Symptomen van gasvorming

• Harde borrelende geluiden in de buik.
• Konijn wordt apathisch, wil met rust gelaten worden, zit vaak met de ogen half gesloten.
• Stopt met eten.

oorzaak van gasvorming

• Verkeerd voedsel: vooral grote hoeveelheden kool.
• Stress: kan de darmwerking vertragen.
• wormen.
• Vachtharen in het maagdarmstelsel: deze belemmeren een snelle voedseldoorvoer.

gevolgen van gasvorming

• Erg veel pijn.
• Stoppen met eten. Na 24 uur niet eten belandt het konijn in een zeer kritieke fase, nl:
• Darmimmobiliteit d.w.z. vanwege het ontbreken van voedsel, stoppen darmen met bewegen.
• Leverbeschadiging, als de darmen te lang stilliggen.
• De overlevingskans is gering.

Behandeling van gasvorming

• Een buitenkonijn moet direct naar binnen gehaald worden en warmgehouden. Als de temperatuur van het dier lager is dan 38 graden, moet het opgewarmd worden voordat het nog verder afkoelt en in een shock raakt. (houd warm met bijvoorbeeld warmtematje, warmwaterkruik, een warmtelamp, of houd hem tegen je aan, met een deken om het dier heen.)
• Een maaglegend middel toedienen, bijvoorbeeld Metocloral Drops.
• Een pijnstiller geven: een konijn met pijn vecht niet voor zijn leven, maar geeft het op.
• Infacol of Ceolat kauwtabletten: het werkzame bestanddeel is simeticon en werkt uitsluitend op het gas in de darmen.
• Laxeermiddel op basis van lactulose toedienen als de oorzaak van gasvorming haaroverlast is door het veranderen van vacht.

Voorkomen van gasvorming

Geen of weinig koolsoorten voeren.

Pasteurella of snot

Bij ontdekken meteen naar dierenarts

Pasteurella wordt veroorzaakt door een bacterie. Deze bacterie draagt een konijn al meestal bij zich. Het dier wordt pas ziek van de bacterie als hij zwakker wordt. Zonder goede behandeling zal het hieraan doodgaan.

Symptomen pasteurella

• Snot en niezen
• Hoesten
• Een natte neus
• Vieze voorpootjes van het steeds schoonmaken van het snot rondom de neus
• Ontstoken neus en ogen
• Vermageren.
• Abcessen en zweren
• Kapotte hakgewrichten (sorehocks).

oorzaken pasteurella

• Slechte voeding,
• Slechte leefomstandigheden,
• Stress,
• Langdurig blootgesteld aan erge hitte of kou.

Gevolgen pasteurella

• De bacterie kan een deel of gedeelte van het lichaamsstelsel aantasten.
• Spijsverteringsstoornissen,
• Longontsteking
• Bloedvergiftiging

Behandeling pasteurella

• Bij constatering van pasteurella meteen naar de dierenarts voor een antibioticakuur.

Voorkomen van pasteurella

• Regelmatig hokken of ander verblijf goed schoonmaken.
• Goede voeding geven
• Zorgen voor aangename temperatuur. Schaduw bij hitte en stro bij kou.

Coccidiose

Coccidiose komt vooral voor bij jongere dieren

Coccidiose is een ziekte die wordt veroorzaakt door darmparasieten die zich in de darmwand en/of het slijmvlies nestelen.
Coccidiose komt vooral voor bij jongere dieren, omdat deze dieren nog geen weerstand op hebben kunnen bouwen tegen deze parasieten.

Symptomen van Coccidiose

• Een zieke indruk,
• erg vermageren.
• diarree, soms met bloed of slijm
• uitdroging.

Oorzaken van Coccidiose

• Konijnen eten hun keutels op, omdat hierin belangrijke voedingsstoffen zitten.
• Konijnen worden besmet door het eten van keutels die de parasiet bevatten.
• Besmetting door schoonmaken van pootjes of vacht waar keutels van een ander, besmet konijn aan zitten.

Gevolgen van Coccidiose

• regelmatige gasaanvallen
• verstoppingen.
• Een blokkade van de darmen doordat deze in elkaar kronkelen.

Behandeling van Coccidiose

• Er zijn geen vaccinaties mogelijk tegen coccidiose.
• Op sulfa gebaseerde medicijnen toedienen
• Het meest effectieve middel om coccidiose te behandelen is toltrazuril
• Dit middel direct in de mond ingeven.
• Kuur herhalen.

Voorkomen van Coccidiose

• Hok of ander verblijf dagelijks schoonmaken
• Dagelijks vers stro geven.
• Voer- en waterbakken en drinkflesjes vaak schoonmaken.
• Keutels direct verwijderen.

Olifantstanden

Tanden die naar binnen doorgroeien en niet af kunnen slijten

Een veelvoorkomende afwijking zijn de zogenoemde 'olifantstanden'.

Kenmerken van olifantstanden

• Grote kromme voortanden over de ondertanden.
• De tanden van een konijn groeien door, maar slijten door eten en knagen.
• De snijtanden in de bovenkaak sluiten niet aan op de tanden van de onderkaak, maar staan verder naar voren, waardoor zij vóór de ondertanden naar binnen doorgroeien en niet af kunnen slijten. Hetzelfde kan uiteraard ook met de tanden in een onderkaak die verder naar voren staat.

Oorzaak olifantstanden

• Meestal wordt een konijn met olifantstanden geboren met een kaakafwijking.

Gevolgen olifantstanden

• Het konijn kan zijn bek niet goed meer dichtdoen
• Niet meer kunnen eten.

Behandeling olifantstanden

• Tanden vijlen of knippen. Dit moet regelmatig (ongeveer om de zes weken) gebeuren. Knippen is niet helemaal zonder risico,want de tanden kunnen splijten of barsten, waardoor ontstekingen ontstaan.
• Tanden laten trekken. In tegenstelling tot het knippen is dit een eenmalige ingreep.
• Aanpassen voedsel. Een konijn dat de voortanden mist kan zich heel goed redden. Gemengd konijnenvoer kan het goed in zijn bek krijgen, waarna de kiezen de rest van het werk doen. Maar een groot stuk winterpeen o.i.d. zal niet meer lukken.

Voorkomen van olifantstanden

• Voorkomen is in de meeste gevallen niet mogelijk. De kaakafwijking is een geboortekwestie.
• Het proces vertragen kan door voldoende knaagmogelijkheden te bieden.

Myxomatose

Verspreidt zich meestal via muggen en vliegen

Myxomatose wordt veroorzaakt door een pokkenvirus en verspreidt zich meestal via muggen en vliegen. Is één konijn eenmaal besmet dan is de kans zeer groot dat de konijnen in zijn omgeving ook besmet raken. Wanneer een infectie in een groep konijnen is aangeslagen, is het verloop nauwelijks te beïnvloeden.

symptomen van myxomatose

• Zachte bobbels in de huid (myxomen) vooral rond de ogen, de snuit, de oren en anaalstreek.
• Oogleden kleven aan elkaar
• pus uit de ogen en de neus.
• Lusteloos

oorzaak van myxomatose

• Steek door met virus besmette vlieg of mug.
• Contact met besmette soortgenoten.
• Contact met besmet materiaal.

Gevolgen van myxomatose

• Een niet te vermijden dood van alle besmette konijnen.

voorkomen van myxomatose

• Twee keer per jaar inenten.
• In ieder geval in april of mei. In de zomer is de kans op besmetting via insecten het grootst.

Viraal Haemorrhagische Syndroom ook wel aangeduid als VHD VHS of RHD

Zeer besmettelijk en dodelijk en niet te genezen

Viraal Haemorrhagic Disease, in Nederland wel het Virale Haemorrhagische Syndroom genoemd, is een zeer besmettelijke en dodelijke konijnenziekte, veroorzaakt door een virus. De ziekte komt niet voor bij konijnen die jonger zijn dan vier weken en zelden bij konijnen tussen vier en acht weken oud.

Symptomen van VHD

• Tussen de besmetting en de eerste symptomen zit 1 tot 3 dagen
• konijn wordt suf.
• Eet niet meer
• Koorts
• Hevige pijn: tandenknarsen en zelfs schreeuwen
• Bloedingen in de luchtpijp, de longen en soms in het long- of buikvlies.

Oorzaken van VHD

• Verspreiding via ontlasting,
• besmette dieren
• muggen
• vers gesneden gras.

Gevolgen van VHD

• Plotselinge dood.
• Bloederige neusvloeiing als gevolg van longbloedingen, gevolgd door de dood.

Behandeling van VHD

• Een besmet konijn heeft geen overlevingskansen.

Voorkomen van VHD

• Eén keer per jaar inenten geeft een goede bescherming.
• Goede hygiëne.

Nieuwe zeer gevreesde variant VHD2-virus

Er is inmiddels een nieuwe variant van het VHD virus: de VHD2-variant, ook zeer gevreesd. Het vaccin dat wordt gebruikt tegen het eerste VHD-virus beschermt niet tegen de tweede variant. Er is al wel een vaccin ontwikkeld, maar dat is nog niet bij dierenartsen verkrijgbaar, omdat het nog niet in Nederland is geregistreerd. De enige plek waar het vaccin te krijgen is gaat via de universiteit van Utrecht.

Konijnen houden is een leuke hobby, maar een vervelende konijnenziekte kan altijd op de loer liggen. Iemand die konijnen heeft moet in alle gevallen zorgen voor goede hygiëne en goed voedsel.

Goed voedsel voor het konijn

Groenten die geschikt zijn

• witlof, peterselie (niet teveel)
• paardenbloemen, selderij (niet te veel)
• boerenkool, mosterdblaadjes
• weegbree, romeinse sla
• andijvie,wortel+loof
• broccoli, basilicum

Erg belangrijk is hooi: Konijnen hebben een grote blinde darm waarin ze veel voedsel kunnen opslaan. Hierdoor kan een konijn veel hooi verwerken. Het konijn mag onbeperkt hooi eten.

Groenten die NIET geschikt zijn

• bieslook,prei
• ui,knoflook
• rabarber, kool
• aardappel en aardappelschillen