Koekoek legt haar eieren in andermans nest

De koekoek wil wel nageslacht, maar iemand anders moet er maar voor zorgen dat de door haar gelegde eieren uitkomen. Zeker veertien soorten zangvogels zorgen dan ook voor de kleine koekoekjes die vervolgens weer hetzelfde doen. En de eieren: die legt de koekoek in 10 seconden in het nest van een andere vogel. De koekoek, het dier dat zijn jongen in een ander nest legt.

Broedparasiet: de koekoek

De koekoek is wat met een mooi woord broedparasiet wordt genoemd. De vogel legt haar eieren in het nest van een ander. Vaak overigens wel in het nest van dezelfde soort. Dit betekent dat er een soort combinatie ontstaan. Van de koekoek met de heggenmus, van de koekoek met de roodstaart, van de koekoek met de rietstaart. Zelf lijkt het dier het meest op de sperwer en de torenvalk. Haar kleur is grijs en er lopen strepen overdwars over de vacht. Opvallend zijn verder de ietwat hangende vleugels en de opstaande staart. Mensen krijgen de vogel overigens bijna niet te zien, omdat ze erg schuw is. Ook zangvogels zijn niet echt dol op het beest, ondanks het feit dat het hen toch altijd lukt om een ei in hun nest te leggen. Als zangvogels de koekoek zien vliegen, wordt ze weggejaagd.

Hoe legt koekoek ei in het nest van een andere vogel?

Hoe ze dan toch in staat is om haar nageslacht in het nest van een ander te deponeren komt vooral door de vaardigheid om de eieren aan te kunnen passen aan de omgeving en de eigen schutkleur. De koekoek past de kleur van haar eieren aan, aan die van de ouders die de jongen opvoedt. De ouders die de eieren uiteindelijk zullen uitbroeden en de jongen zullen voeden worden geruime tijd gevolgd door de koekoek. Op het moment dat dit paar al hun eieren bijna hebben gelegd, komt zij met haar eigen werpsel en legt dat ertussen. Door de bijzondere positie van het dier moet dit vanzelfsprekend heel snel gebeuren en dat is ook het geval. De koekoek legt in ongeveer 10 seconden een behoorlijk groot ei in het nest van de pleegouders. Bovendien heeft de biologische moeder van de jonge koekoek op dat moment al een ei dat in het nest lag opgegeten, zodat het aantal weer klopt. Het koekoeksei is bijna niet te onderscheiden van dat van de eieren die al in het nest liggen, het is alleen wat groter.

Koekoeksei komt eerder uit dan andere eieren

Op deze manier legt een koekoek 7 tot 20 eieren in verschillende nesten, maar wel vaak van dezelfde zangvogels. Wat heel bijzonder is, is dat het koekoeksjong altijd een dag eerder uitkomt dan de andere jongen. Eenmaal geboren is het bovendien geen leuk broertje of zusje. Het koekoeksjong zorgt ervoor dat het met de vleugels de andere eieren uit het nest werkt en vermoordt op die manier de ,,zusjes en broertjes”.

De keerteen

Het koekoeksjong weegt bij de geboorte een dikke 3 gram. Na 3 weken heeft het zoveel van de ouders geëist dat het al is gegroeid tot een ons. Omdat de vogel groter is dan de vogels waarvoor het nest is gebouwd loopt het kans snel uit het huisje te vallen. Daarvoor heeft het echter weer een keerteen. Daardoor kan het twee tenen naar voren en twee naar achteren zetten en heeft het meer grip op de omgeving.

Het goede van de koekoek: plagen van sprinkhagen en rupsen bestrijden

De koekoek eet overigens in Nederland harige en fel gekleurde rupsen die ook nog eens vaak giftig zijn. Daarmee doet het dier wel weer goed, want het gaat dan vaak om rupsen die een plaag vormen. Het gif dat in het haar van de rupsen zit, deert de koekoek niet, ze is er tegen bestand. In Afrika vreten de vogels bovendien sprinkhanen, die daar vaak in een mum van tijd hele vlakten kaalvreten. De koekoek vliegt overigens eind juni, begin juli alleen naar Afrika en komt dan eind april terug naar Nederland. Jongen gaan pas eind augustus op weg naar het verre continent.