Wanneer hebben vogels bakjes met water nodig?

Water is voor vogels in de winter van levensbelang maar ook in de zomer. De vogels kunnen in gematigde zomers en winters gemakkelijk voorzien in de behoefte aan water. Maar in een wekenlange strenge winter is dat onmogelijk en in een gortdroge en hete zomer is dat onmogelijk. Een helpende hand van de mens is onmisbaar om in de winter, wanneer water bevriest, te zorgen voor schoon en vers water en in de zomer, wanneer het bijna 40 graden is, schoon, koel en koud water neer te zetten.

Vogels hebben water nodig
Veren als bescherming
In de zomer
Geen zweetklieren
Voorkeurplaats van een vogeldrinkbak
In de winter
Vogeldrinkbak

Vogels hebben water nodig

Vogels zijn warmbloedig en de lichaamstemperatuur ligt rond de 40 graden Celsius. Vogels hebben water nodig, als voedingsstof, bouwstof, transportmiddel voor zuurstof en afvalstoffen. Insecteneters hebben minder water dan zaadeters nodig omdat insecteneters al vocht halen uit hun voedsel. In de zomer is water ook heerlijk als afkoeling bij hoge temperaturen. Vogels kunnen een omgevingstemperatuur tot 44 graden Celsius verdragen.

Veren als bescherming

Tevens badderen vogels in de zomer en winter om hun veren waterafstotend te maken. Na het badderen wordt er namelijk een vetachtige substantie uit de stuitklier over het verenkleed uitgesmeerd. De stuitklier bij vogels zit net boven de staart. Zo houden veren de lucht vast en dat geeft bescherming tegen koude en/of warme dagen. Voorkom bij matige en strenge vorst dat vogels kunnen badderen, de veren kunnen bevriezen. Door een steen midden in de drinkbak te leggen of kippengaas om de drinkbak te wikkelen, wordt dit voorkomen.

Merel aan het badderen

In de zomer

In de zomer bij hoge temperaturen is oververhitting een gevaar voor vogels, vooral daar waar de omstandigheden minder natuurlijk zijn zoals voor vogels die hun nest in dorpen en steden hebben. In steden en dorpen is er bij extreem warm weer geen verkoeling door water te vinden en om de veren te verzorgen. Plassen, vijvers en sloten staan droog. De vogels kunnen dan oververhit raken. Oververhitte vogels zitten met gespreide vleugels op de grond en de snavel wijd open om toch maar hitte kwijt te raken en af te koelen.

Geen zweetklieren

Vogels hebben geen zweetklieren en de manier van de snavel wijd open en de vleugels gespreid is bedoeld om vocht te verdampen. Een soort van zweten, want ook de functie van het zweten is afkoeling. Oververhitting is een gevaar maar de afkoeling door verdamping eveneens. De vogel kan meer vocht verliezen dan dat er gedronken wordt met uitdroging als een nieuw gevaar.

Merel heeft het heet

Voorkeurplaats van een vogeldrinkbak

Het plaatsen van vogeldrinkbakjes voor de vogels is een manier om te helpen. Vogels kunnen afkoelen door te badderen en krijgen meteen de kans om hun veren te verzorgen. Vogeldrinkbakjes kunnen gekocht worden maar ook al bestaande materialen kunnen dienst doen of de bakjes kunnen zelfgemaakt worden. Zelf maken zoals bijvoorbeeld een groot blad van de rabarberplant met beton behandelen of de bestaande terracotta onderzetter voor planten gebruiken. De voorkeur is een plek op de grond met struiken in de buurt zodat de vogel weg kan vluchten voor vijanden. Ook al heeft de eigen kat een kattenbelletje om de nek zodat de vogels de kat horen aankomen, de buurtkatten hebben geen kattenbelletje. Maak of koop een vogeldrinkbak die niet te veel water kan bevatten. Vogels zijn bang voor diep water, en juist veel water zorgt ervoor dat de vogels de drinkbak minder snel zullen bezoeken. Neem daarom een lage ondiepe schaal waar niet meer dan vijf centimeter water in kan. Verschoon het water in de zomer geregeld en zorg bij vriezend weer voor vloeibaar water. Maak bij het verschonen van het water geen gebruik van schoonmaakmiddelen maar borstel alleen met water.

In de winter

De standvogels zijn de vogels die in de winter in Nederland blijven overwinteren. In de herfstperiode bouwen de vogels een vetreserve op zodat de lichaamstemperatuur op peil kan blijven in de winter. Een strenge winter vergt veel van de vogels en de vogelvoederplaats of vogelhuisje is dan ook aanwezig in menig tuin om de vogels bij te voederen. Vogels die onder ander te zien zijn bij de voederplank zijn:

de merel;
de kuifmees;
de koolmees;
de pimpelmees;
de staartmees;
de kuifmees;
de boomklever;
de huismus;
de ringmus;
de heggenmus;
de specht;
het winterkoninkje.

Kool- en pimpelmezen badderen in de zomer

Vogeldrinkbak

In een winter met temperaturen boven nul kunnen de vogels genoeg water krijgen. Kleine waterplasjes, vijvers, rivieren of sloten zorgen voor voldoende drinkwater. Bij sneeuw is het ook niet nodig om een vogeldrinkbak met water te vullen want vogels laten de sneeuw smelten met hun snavels. De snavel van een vogel werkt namelijk als kaken en tanden. Het wordt moeilijker wanneer het water bevroren is. En dan kunnen we de vogels helpen. Dan kunnen we een vogeldrinkbak vullen met schoon water en op een windvrije plek plaatsen in de tuin of bij de vogelvoederplaats. Schoon water zonder zout of suiker. Geen ijzeren of metalen schaal of bak omdat de mogelijk bestaat dat vogels hieraan vastvriezen. Het water bevriest in de vogeldrinkbak ook snel en het is zaak om dit vloeibaar te houden. Hier kunnen verschillende drinkbakjes voor rouleren. Twee of drie terracotta schaaltjes die afgewisseld worden bijvoorbeeld. Ook is het handig om het bevroren water eruit te halen en fijn te stampen met een hamer. Vogels kunnen dit verkruimeld ijs oppikken en net als sneeuw laten smelten in de snavel.