Streptococcose of ook wel spier- en vleugelziekte genoemd

Streptoccocose is een bacteriële infectieziekte. In België wordt deze ziekte ook wel de vleugelziekte of spierziekte genoemd. De veroorzaker van deze ziekte is de Streptococcus gallolyticus. Dat er in het Nederlands ook wel gesproken wordt van spier- of vleugelziekte is begrijpelijk als we naar de symptomen kijken. Duiven die getroffen worden door streptoccocose kunnen vaak slecht of helemaal niet meer vliegen. Overigens is deze benaming vooral in België in zwang. Misschien omdat daar de ziekte meer voorkomt. Het is ook niet verwonderlijk dat heel vaak gedacht wordt dat de duiven getroffen zijn door de paratyfusbacterie. Tijdens de kweek kan ook embryonale sterfte optreden die het vermoeden op paratyfus alleen maar versterkt.

Veroorzaker en symptomen en preventie

Veroorzaker

De veroorzaker Streptococcus gallolyticus komt normaal gesproken in de darmen voor, maar bij voor de duif slechte omstandigheden kan deze zich snel vermeerderen en infecties veroorzaken. Pas als de bacterie vanuit de darm in de bloedbaan geraakt kunnen de symptomen optreden. Niet alle duiven worden getroffen bij een uitbraak, maar toch is er zeker sprake van een epidemiologisch karakter omdat er in de kolonie meerdere duiven symptomen gaan vertonen. Vanuit praktijkervaringen blijkt dat hokken met een paratyfusprobleem vaker met streptococcosis geconfronteerd worden. Mogelijk speelt een rol dat door de darmschade die ontstaat bij paratyfus de streptococcus gemakkelijker de bloedbaan kan bereiken en zo tot een uitbraak kan komen.

Hygiëne

Vooral in hokken waar niet al te veel werk wordt gemaakt van de hygiëne, waar veel stress heerst en sprake is van overbevolking kan deze ziekte toeslaan. Gebleken is dat op hokken waar de bodem voorzien is van roosters, het risico op deze besmetting vele malen kleiner is. In hokken waar deze ziekte meermalen voorkomt is het plaatsen van roosters dan ook zonder meer aan te bevelen. Het contact met mest is in deze hokken beduidend minder dan op houten vloeren en dat verlaagt de infectiedruk.

Symptomen

Jonge duiven zijn vaker het slachtoffer dan oude duiven en ook duivinnen in het kweekseizoen lijken gevoeliger voor besmetting. De ziekte begint veelal met algemene ziekteverschijnselen zoals een groen slijmerige dunne ontlasting en slecht eten. Wel kunnen de duiven meer gaan drinken. De conditie loopt snel terug en sterfte is mogelijk en soms ook acute sterfte. Doordat ook de borstspieren en pezen kunnen worden aangetast door infecties, zichtbaar door witte plekken in de borstspieren, zien we ook de vliegproblemen zoals scheefvliegen en andere vliegproblemen waardoor te vaak gedacht wordt aan paratyfus. Tijdens de kweek kan ook embryonale sterfte optreden die het vermoeden op paratyfus alleen maar versterkt. De ziekte kan soms snel verlopen. Een duivin die in de ochtend nog geen zichtbare verschijnselen heeft kan dan in de middag al niet meer vliegen en enkele uren later al dood zijn. In het hok zitten tussen de zieke duiven ook duiven die er volkomen gezond uitzien.

Jonge duiven, slecht trainen en verliezen

Ook moet men bedacht zijn op de streptococbacterie als de jonge duiven slecht trainen en er sprake is van verliezen onder de jonge duiven die te hoog zijn. Verder moet men goed bedacht zijn op het feit dat bij het optreden van deze infectie heel vaak lang niet alle duiven getroffen worden en dus symptomen vertonen. Zomaar blind kuren bij deze ziekte heeft geen enkele zin omdat de meeste middelen die bij diverse infecties gebruikt worden niet werkzaam zijn tegen de streptococbacterie. Door deze behandelingen kan de situatie alleen maar verslechteren.

Aanwezigheid bacterie

Streptococcose wordt meer gezien in de periode van januari tot en met augustus. In het najaar komt deze veel minder voor. De bacterie zou op meer dan 80% van de hokken voorkomen en bij 40% van de duiven komt de bacterie voor in de darm zonder enig ziekteverschijnsel. Deze ziekteverschijnselen treden pas op als de bacterie in de bloedbaan kan geraken. Het is dus zaak dat de bacterie geen kans krijgt door de infectiedruk laag te houden door een goede hygiëne, verlaging van de infectiedruk door roosters, geen overbevolking en vermijding van onnatuurlijke stress.

Weerstandsvermogen

Ook het werken aan een goed natuurlijk weerstandsvermogen van de duiven is van belang om deze ziekte van het hok te houden. Zo is dierenarts Bosman een arts die zeer sterk inzet op het versterken van de natuurlijke weerstand van de duiven tegen ziektes. Het is misschien tevens een weg om het gebruik van antibiotica bij duiven terug te dringen. Een verhoging van de natuurlijke weerstand, geeft de duif betere kansen om de ziekte zelf te overwinnen. Daarmee wordt voorkomen dat bij welke ziekte dan ook, weer gegrepen wordt naar de meest gebruikte antibiotica.

Diagnose

De symptomen bieden weliswaar enkele aanknopingspunten voor de diagnose, maar aangezien bij een vergelijking met paratyfus zagen we al hoe moeilijk het is om bij de zichtbare symptomen een diagnose te stellen. Dit is toch echt van belang omdat ze een geheel andere behandeling behoeven. De meest betrouwbare informatie krijgt men bij een sectie. Bij een lijkschouwing van een zieke of dode duif kan een exacte diagnose worden gesteld. Bij secties van gestorven duiven komt streptococcose vaker dan ziekteoorzaak naar voren als paratyfus. Het is dus wel degelijk een besmetting waar men serieus rekening mee moet houden.

Behandeling

De besmette duiven zijn zeer goed te behandelen met ampicilline in het drinkwater en wel 2 gram per liter water. De duiven kunnen ook individueel behandeld worden, maar gezien het toch wel epidemiologisch karakter van de ziekte lijkt het verstandig het gehele koppel te behandelen. Vaak zijn na twee dagen de symptomen al verdwenen en lijkt alles weer probleemloos. Stop echter niet te snel met de behandeling en kuur de duiven acht tot tien dagen.

Dierenarts Bosman heeft de indruk dat de bacterie Streptococcus gallolyticus ook bij het ornithosecomplex wel eens een dominantere rol zou kunnen spelen dan tot dusver gedacht en wel zeker bij de jonge duiven. Hij merkt op dat de standaard ornithosemiddelen lang niet altijd meer even effectief zijn. Wordt dan voor een middel gekozen dat ook werkzaam is tegen streptococcen dan zijn de resultaten van de behandeling veel beter.