Doping bij postduiven

Overal waar mensen of dieren fysieke prestaties moeten leveren schuilt het gevaar dat mensen zichzelf of hun dieren middelen toedienen om kunstmatig de prestaties te verhogen. Al ruim en eeuw geleden werd doping al vastgesteld bij paardenwedrennen. Het waren efficiënte maar niet altijd ongevaarlijke middelen. Volgens dr. Patrick Derycke, dopingdeskundige bij postduiven, werden de paardenrennen wedrennen tussen de beste recepten in plaats van tussen de beste paarden. Nu worden de postduiven ook wel de ‘renpaarden van het luchtruim’ genoemd en het kon daarom ook niet uitblijven dat ook doping zijn intrede deed in de duivensport.

Doping of stimulering?

Tegen het stimuleren van de duiven om betere prestaties te leveren kan weinig tegen zijn. Binnen vele sporten is dat juist steeds de uitdaging. Uitgebalanceerde voeding, trainingsschema’s, krachttrainingen, hoogtetrainingen en noem maar op. Bij de duivensport zijn er gelijksoortige ontwikkelingen. Aanvankelijk werden postduiven op een zogenaamde natuurlijke wijze gehouden. Doffers en duivinnen bij elkaar, eieren leggen, broeden en jongen grootbrengen. Toen kwamen er liefhebbers die met hun duiven gingen spelen op weduwschap. De doffers en duivinnen werden gescheiden gehouden en na de wedvluchten en ook soms kort voor de wedvluchten, mochten de doffers en duivinnen kort bij elkaar zijn. Deze spelers waren zeer succesvol. De op natuurlijk gehouden duiven waren kansloos op de wedvluchten. Vele jaren later toonde dr. Stam aan dat een korte periodieke scheiding van de geslachten een positieve invloed had op de conditie van de duiven. Nu velen het weduwschap spelen is er natuurlijk geen echt voordeel meer te behalen met deze methode. Maar het zoeken naar betere resultaten ging gewoon door. Vliegen op dubbel weduwschap, het vliegen op weduwschap alleen met duivinnen. Maar ook het verduisteren en het bijlichten van de duiven. De duiven lieten daarbij vooral hun voordeel zien in het vasthouden van de veren, terwijl er geen enkele sprake was van welk gezondheids- of welzijnsrisico dan ook. Op dergelijke methoden kan weinig tegen zijn omdat er op geen enkele wijze sprake is van welzijnsaantasting. Deze methoden vallen dan ook nadrukkelijk onder stimulering en niet onder doping.

Na de paarden ook de duiven

Toen doping bij de paarden zo succesvol bleek waren er in de duivensport natuurlijk ook belezen mensen die met dergelijk trucs probeerden beter te presteren. Arsenicumverbindingen waren daarbij redelijk populair. Arsenicum heeft onder meer een positieve invloed op de spiermassa, conditie en de kwaliteit van de veren. Maar het is ook een giftige stof. Er waren tijden dat het een populaire stof was om mensen te vermoorden, In Frankrijk werd het bekend als ‘poudre de succession’ oftewel het ‘erfenispoeder’. Een risicovolle stof dus. Ook minder gevaarlijke stoffen werden geprobeerd zoals coffeïne. Een goedkoop middel oppeppend en overal verkrijgbaar. Koffiebonen werden, al dan niet verpakt in een beschermde laag, aan de duiven gegeven. Probleem bij cafeïne is dat het slechts kortstondig werkt en op het moment dat de duiven gelost worden zal veelal de werking geen invloed meer hebben.

Duivenmedicijnen- en supplementen

In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw ontdekte de commerciële markt de duivensport en kwamen er steeds meer middelen op de markt die pretendeerden dat de duiven gezond bleven, de stofwisseling zou verbeteren, de rui voorspoedig zou laten verlopen en noem maar op. Ook kwamen er medicijnen tegen allerlei duivenziekten. De middelen waren niet zonder effect. De vluchten kenden een steeds sneller verloop. De tijden dat de vluchten soms dagen open stonden leken voorgoed voorbij. Voor de duiven en de duivensport was dit een positieve ontwikkeling. Maar tevens kwamen vroeg in de tachtiger jaren de eerste berichten over het gebruik van cortisone-houdende oogdruppels en zalven. Dit was het begin van experimenten met natuurlijke cortisonen en met synthetische corticosteroïden. De belangrijkste effecten zijn heel vitale duiven door een gunstige werking op de bovenste luchtwegen, een snelle omzetting van vetten in suikers en een geweldig ruiremmend effect waarbij jonge duiven in oktober nog een volle vleugel hadden. Maar er waren ook negatieve effecten op de gezondheid van de duiven. Onder meer de immuniteit verminderde en de duiven werden vatbaarder voor infecties, er was kans op nierfalen, gestoorde hormoonafscheidingen en kans op onvruchtbaarheid.

Doping in de duivensport

In 1996 werd door de Nederlandse Postduivenhouders Organisatie (NPO) een dopingreglement ingevoerd met als titel ‘Reglement oneigenlijk gebruik van substanties bij postduiven’. In 1997 werden de eerste controles gehouden. Men spreekt niet van doping, maar van oneigenlijk gebruik van substanties en geeft daarvoor de volgende definitie: Onder oneigenlijk gebruik van substanties bij postduiven wordt verstaan het blootstellen van duiven aan substanties, van welke aard dan ook, die schadelijk zijn voor duiven of waarvan redelijkerwijs verwacht kan worden dat ze schadelijk zijn voor duiven. De verboden middelen zijn:


Diuretica is niet gericht op het verbeteren van de prestaties, maar het zijn vochtafdrijvers die tot doel hebben de verboden stoffen snel uit het lichaam te doen verdwijnen. Deze stoffen worden ook wel maskerende middelen genoemd. De overige genoemde stoffen kunnen schadelijk zijn voor de duif en zijn daarom verboden.

De Controles

De controles worden gehouden door opgeleide en gediplomeerde controleurs van de NPO. Via een nauwkeurig omschreven protocol wordt er bij de duiven mest verzameld. Uitscheiding van de mest via de cloaca bevat eveneens ook urine. Via externe laboratoria wordt de mest onderzocht. Bij een positieve test wordt de zaak voorgelegd aan een Tuchtcollege die de zaak in onderzoek neemt, de partijen hoort en een uitspraak doet. Bij een zaak waar doping bewezen wordt gevonden wordt veelal een schorsing van drie tot vier jaar uitgesproken en de betaling van de kosten van de onderzoeken van het laboratorium evenals van de proceskosten. De eerste jaren werden er steeds enkele dopinggebruikers opgespoord, maar het aantal wordt steeds geringer en daarmee lijken de controles effect te hebben. Er zijn nu jaren bij dat geen enkel positief dopinggeval meer wordt aangetroffen.

Medische behandeling

Soms kan het noodzakelijk of gewenst zijn dat uit veterinaire overwegingen door een dierenarts medicijnen worden voorgeschreven die verboden substanties bevatten. In het dopingreglement is daarvoor een regeling opgenomen. Duiven die een veterinaire behandeling ondergaan met een of meer van de verboden stoffen, nemen niet deel aan wedvluchten en worden in een van de overige duiven afgescheiden ruimte gehouden. De eigenaar van de duiven dient de dierenarts te vragen naar een verklaring met medische gegevens. De eigenaar stuurt deze verklaring per omgaande naar de NPO. Er is na de behandeling een wachttijd van 21 dagen waarin de behandelde duiven niet aan wedvluchten mogen deelnemen.

Aansturing dopingcontroles

Het hoofdbestuur van de NPO heeft vele jaren de controles aangestuurd. Men heeft vanaf 2015 dit overgelaten aan de Nederlandse Doping Autoriteit Duivensport, de NDAD. De NDAD is een onafhankelijk dopingorgaan zoals we dat ook in paardensport kennen. Dr. Patrick Derycke is leider van dit orgaan. Op vraag van de NPO, maar ook op vraag van afdelingsbesturen of andere organisaties, kan men besluiten dopingcontroles uit te voeren. Met Patrick Derycke heeft de NPO zonder meer een zeer deskundige persoon aangetrokken die Nederland rijk is op het gebied van doping bij postduiven. Ook in Europa wordt hij als gezien als een autoriteit op het gebied van doping bij postduiven.