De Groenlandse haai: Een vreemde haai met een giftige huid

De Groenlandse haai is een enorme haaiensoort die in het noorden voorkomt. Hij speurt langs de bodem van de oceaan naar aas. Zijn huid is giftig vanwege een bepaalde stof die hier in zit. Desondanks is het vlees een IJslands gerecht. Het vlees dient echter zodanig bewerkt worden zodat het na een aantal maanden niet meer giftig is en geschikt is voor consumptie. Hoe gaat men precies te werk om het voedsel eetbaar te maken? Hoe lang kunnen Groenlandse haaien worden en hoe oud kan deze haaiensoort worden?

De Groenlandse haai

• Uiterlijk en afmetingen
• Giftige huid
• Leefomgeving
• Is de Groenlandse haai gevaarlijk voor duikers?
• Hoe oud kan de Groenlandse haai worden?

Uiterlijk en afmetingen

De Groenlandse haai heeft een donkergrijze huid en een platte snuit. Hij heeft grote vinnen waarmee hij zich in het koude water voortbeweegt. Hiernaast hebben Groenlandse haaien een enorme omvang. De vrouwtjes zijn meestal groter dan de mannetjes en behoren tot de grootste haaien die op aarde voorkomen. Zij kunnen een lengte van wel meer dan 6 meter bereiken en een gewicht van ongeveer duizend kilogram. De meeste exemplaren zijn echter ongeveer zo'n 3,50 meter lang. Het formaat dat de Groenlandse haai kan bereiken is vergelijkbaar met de omvang van witte haaien.

Giftige huid

De Groenlandse haai heeft een zeer giftige huid. Zijn huid bevat namelijk de neurotoxische stof 'trimethylamine oxide'. Wanneer men deze stof met het vlees binnenkrijgt ontstaat er een dronken gevoel. De gevolgen hiervan zijn echter levensgevaarlijk. Hierdoor is het normaal gesproken afgeraden om het vlees te nuttigen. Desondanks is het haaienvlees een IJslands gerecht.

Hakarl, een IJslands gerecht

Vissers vangen deze haaien door middel van lange vislijnen en grote vishaken. Men dient het vlees van de Groenlandse haai meerdere maanden te laten drogen zodat het gif langzaam uit het vlees verdwijnt. In deze periode wordt het vlees vaak gefermenteerd. Hiernaast is het mogelijk om het vlees meerdere malen te koken zodat het gif er langzaam uit gaat. Het gerecht dat hieruit ontstaat wordt door de bevolking 'hakarl' genoemd. Het gerecht staat echter internationaal negatief bekend om de nare geur van urine en nare smaak. Dit heeft te maken met het feit dat het gerecht in principe rottend haaienvlees is.

Leefomgeving

Diepte

De haai is ondanks zijn enorme afmetingen lastig te ontdekken. Hij zwemt namelijk in zeer donkere dieptes van soms meer dan 2 kilometer. Dit doet hij omdat hij de voorkeur heeft voor zeer koude temperaturen. Onderzoekers hebben pas in 1995 de eerste videobeelden gemaakt van deze haai.

Oceanen

Deze haaiensoort is in de Noord-Atlantische Oceaan en Arctische Oceaan (Noordelijke IJszee) te vinden. Hier zoekt hij de koudste gedeeltes van de oceanen op. Het is tevens de enige haai die het gehele jaar in de extreme kou kan overleven. Andere soorten migreren tussen verschillende warme en koude regio's.

Is de Groenlandse haai gevaarlijk voor duikers?

Ondanks dat deze haai een giftige huid heeft en zeer groot kan worden is hij ongevaarlijk voor zwemmers. Er zijn anno 2017 namelijk geen gevallen bekend over een Groenlandse haai die een mens heeft aangevallen. Dit heeft mede te maken met het feit dat zij zeer diep onderwater zwemmen en grotendeels aaseters zijn. Zij gebruiken hiermee zo min mogelijk energie om hun voedsel te verkrijgen. Het aas waar zij op zoek naar zijn ligt meestal op de bodem van de oceaan.

Levende prooien

Wanneer er onvoldoende aas te vinden is, gaat deze haai noodgedwongen op jacht naar vis en zeehonden. Hij heeft in totaal zo'n honderd tanden die hij gebruikt om zijn prooi te kunnen vangen.

Hoe oud kan de Groenlandse haai worden?

Het is niet bekend hoe oud de Groenlandse haai exact kan worden omdat hij lastig is te onderzoeken, echter hebben wetenschappers bevestigd dat hij honderden jaren oud kan worden. Onderzoekers vermoeden dat hij heel langzaam groeit, ongeveer een centimeter per jaar. Onderzoekers kijken naar de oogstructuur van de dieren om zijn leeftijd te kunnen bepalen. Oudere exemplaren hebben meerdere lagen in hun oogweefsel. Dit weefsel bestaat uit eiwitten die de haai al van jongs af aan had. Vermoedelijk heeft de koude omgeving en zijn langzame metabolisme te maken met het feit dat hij zo oud kan worden. Wetenschappers schatten dat een Groenlandse haai zich pas vanaf een leeftijd van ongeveer 156 jaar voortplant. Hierdoor is het voortbestaan van de soort erg kwetsbaar. Deze haai is namelijk soms in visnetten terug te vinden als bijvangst. Hiernaast speelt klimaatsverandering een negatieve rol.