nieuws uitgelicht

Taiwanese rattenslang vestigt zich mogelijk in Hasselt

België kent drie inheemse slangensoorten. De adder, de gladde slang en de ringslang zijn de enige soorten die in ons relatief koude klimaat weten te overleven. Af en toe ontsnappen er wel eens exotische exemplaren bij een particuliere eigenaar of uit een dierenwinkel. Deze dieren worden of gevangen of gaan ten onder aan de klimatologische omstandigheden. Daar lijkt anno 2018 verandering in te komen. In Kuringen, nabij Hasselt, werden er tussen 2006 en 2015 achttien Taiwanese rattenslangen gevangen in een spoorwegberm dicht bij het station. In 2016 werd er een pasgeboren jong aangetroffen en ook in 2017 vingen natuurbeschermers een jong exemplaar. Het lijkt erop dat de Taiwanese rattenslang een blijver is in Hasselt.

Taiwanese rattenslang, niet-giftige wurgslang

De normale biotoop van de Taiwanese rattenslang bevindt zich in Zuidoost-Azië. De wetenschappelijke benaming luidt Elaphe Taenura. De dieren jagen vooral op ratten en muizen. Wanneer ze zich in de buurt van grotten bevinden, kan er ook gejaagd worden op vleermuizen. Het gaat hier om wurgslangen die niet giftig zijn en als ongevaarlijk worden bestempeld. De Taiwanese rattenslang wordt gemiddeld tussen 1,5 en 2,5 meter groot.

De naam van het beestje

De dieren die de afgelopen jaren in Kuringen vanonder de stenen tevoorschijn kwamen, worden in de media steevast Taiwanese rattenslangen genoemd. Deze naam dekt de lading niet helemaal. Leden van Natuurpunt, een vrijwilligersorganisatie die werkt rond natuurbescherming en -beheer in Vlaanderen, bestudeerden de gevangen slangen. Zij stelden aan de hand van het patroon op de rug van het dier vast dat het hier om een ondersoort gaat die in China voorkomt. Voor deze subgroep is nog geen Nederlandse benaming voorhanden. De reptielen- en amfibieënwerkgroep van Natuurpunt, Hyla, stelt voor om de slangen te benoemen als Chinese prachtslang. In het Engels wordt het dier Chinese Beauty Snake genoemd.

Populatie in Hasselt

De eerste waarnemingen van de Taiwanese rattenslangen in Hasselt dateren van 2006. De meeste dieren werden gespot in een spoorwegberm in Kuringen op ongeveer 500 meter van een handelaar in reptielen. Aanvankelijk werd ervan uitgegaan dat de soort zich in onze contreien niet kon voortplanten en dat het enkele winters zou duren vooraleer de koudbloedige dieren vanzelf zouden verdwijnen. Twaalf jaar later zitten er nog steeds Taiwanese rattenslangen nabij de spoorweg. Vermits er ondertussen ook alle stadia van de levenscyclus van het dier zijn aangetroffen, rijst het vermoeden dat het om een gezonde en groeiende populatie gaat.

Vondst van eieren als bewijs van voortplanting

In juli 2016 hebben spoorwegarbeiders zes eieren gevonden in de spoorwegberm. Natuurpunt ziet hierin het bewijs dat de dieren in staat zijn zich voort te planten in de natuur. In het relatief koele Vlaanderen maakt deze diersoort normaal gesproken geen schijn van kans. Maar de spoorwegberm waar tal van elektriciteitskabels als warmtebron fungeren, zorgt samen met het opwarmende klimaat voor gunstige condities voor de Taiwanese rattenslang. De vondst van zowel volwassen exemplaren als jonge dieren zijn een indicatie dat de slangen zich thuis voelen in Hasselt.

Natuurpunt op pad

In het najaar van 2018 gingen enkele vrijwilligers van Hyla zelf ter plaatse kijken. Nabij de spoorweg werden negen slangen gevonden. Alle dieren verkeerden in een goede gezondheid. Na hun vangst braakten sommigen vers gevangen muizen uit. Naast de slangen troffen de natuurbeschermers ook vervellingshuiden aan. Alle gevangen slangen worden overgebracht naar het Natuurhulpcentrum van Opglabbeek, een opvangcentrum voor gewonde of hulpbehoevende wilde dieren.

Natuurhulpcentrum pleit voor voorlichting

Hoewel de meeste slangen gesignaleerd werden in een straal van 300 meter van de spoorwegbedding, zijn er ook dieren gevangen die afgedwaald zijn. Zo werd er in oktober 2017 een reptiel van 40 centimeter gevangen in het magazijn van een verlichtingsgroothandel aan de andere kant van de spoorlijn. De slangensoort is gekend als volstrekt ongevaarlijk voor de mens. Wie onverhoeds oog in oog met een sissende Taiwanese rattenslang komt te staan, kan uiteraard schrikken en in een paniekreactie voor gevaarlijke situaties zorgen. Daarom is het Natuurhulpcentrum voorstander van duidelijke communicatie en voorlichtingscampagnes.

Exotisch blijvertje in Hasseltse natuur

Zowel het Natuurhulpcentrum als Natuurpunt zijn anno 2018 van mening dat deze exotische slangensoort waarschijnlijk zal blijven opduiken in de Hasseltse natuur. Dit hoeft geen probleem te zijn want de impact op de inheemse biodiversiteit is beperkt. Voedsel voor de dieren is genoeg voorradig en de warmte van de kabels in de spoorwegbedding blijken voor voldoende warmte te zorgen voor de voortplanting. Zelfs met intensieve acties om de dieren te vangen, is het volgens Natuurpunt onwaarschijnlijk dat alle slangen verwijderd kunnen worden. Het gaat bovendien om een zeer drukke treinverbinding. Om doorgedreven vangmomenten aan de spoorlijn te organiseren, zijn vergunningen en veiligheidsmaatregelen nodig.