Het imaginaire effect van wolken

Wolken zijn er in alle vormen, soorten en maten. Ze bepalen in vele opzichten het weer- en luchtbeeld. Ze zijn verantwoordelijk voor zon, regen, sneeuw, hagel, wind en onweer. Ze zijn ook verantwoordelijk voor prachtige foto's en hebben schilders uit vroegere en tegenwoordige tijden geïnspireerd tot de mooiste schilderijen.

Wolken in de kunst.

Kunstenaars zijn sinds lange tijd gefascineerd door wolken. In de 17de eeuw ontstonden de landschapschilders, die de essentie van een landschap probeerden weer te geven. Het was niet de bedoeling een realistisch juist landschap te schilderen, maar het moest een weerspiegeling zijn van de goddelijkheid in de natuur. Eén van de landschapschilders uit die tijd is Jakob van Ruysdael. Hij schilderde bij zijn landschappen ook grote wolkenluchten die er qua lichteffecten wel realistisch uitzien. De wolken hebben echter dezelfde vormen en lijken nogal onveranderlijk. Dit kwam doordat de schilder niet buiten kon gaan schilderen. Hij moest een schets maken en daarna in zijn atelier een interpretatie geven van de lucht en het landschap. Ruysdael was degene die een nieuwe schildertechniek ontwikkelde. Vanaf toen kon hij in twee dagen een landschap af hebben. Hij moest hiervoor snel werken in dunne verf en daardoor kregen de wolken wel een realistischer effect. Andere schilders uit zijn tijd die ook bezig waren met wolkenluchten zijn: Salomon van Ruydael (zijn neef), Albert Cuyp, Jan van Goyen en Meindert Hobbema.

In de 19de eeuw waren landschappen bedoelt voor melancholie, iets waar ze in de 17de eeuw juist tegen gebruikt werden. Een landschap was iets om in weg te dromen, het had iets romantisch. De moeilijkheid voor de schilders was de veranderlijkheid van de wolken. Ze drijven voorbij en veranderen continu van vorm. Ze zorgen er ook voor dat het lichteffect op het landschap verandert. Het was dus een grote kunst om een landschap realistisch weer te geven en door veel te schetsen en te bestuderen kon dit bereikt worden.

'Wolkenstudies': één van de eerste kunstenaars die hiermee begon was John Constable (1776-1837). Zijn stijl wordt wel romantisch realisme genoemd en hij was vooral geïnteresseerd in lichteffecten en wolkenluchten. Hij schetste een landschap vaak talloze keren om het effect van het licht en de veranderende wolken vast te leggen. De lucht was voor Constable iets waar ook emotie in zat. Dit probeerde hij in zijn schilderijen ook weer te geven. Hierdoor werden zijn schilderijen allemaal zeer realistisch, maar ook romantisch door de achterliggende gedachte van sentiment. Zijn studies hebben ook invloed gehad op andere schilders uit latere perioden.

Wolken en de verbeelding.

Wolken spreken vaak tot de verbeelding van mensen en kunnen uren vermaak bieden aan een fantasievol oog. Wolken kunnen lijken op dieren, mensen, gebouwen, fantasiewezens, planten en allerlei andere dingen. Ook de kleuren van wolken kunnen bijzondere effecten uitoefenen. De zon speelt daarbij een grote rol, want zij zorgt voor de kleur van de wolk. Tijdens zomerdagen met een blauwe lucht zijn wolken meestal oogverblindend wit. Ze kunnen ook lichtgrijs zijn, donkergrijs, zwart, rood, oranje of groen. Dit heeft allemaal te maken met de stand van de zon en het perspectief van de waarnemer. De kleuren, tezamen met de vormen van de wolken kunnen prachtige spektakels vormen aan de lucht.

Wanneer een vliegtuig boven de wolken vliegt is het ook bijzonder om te zien hoe zo'n wolkendek er van bovenaf uit ziet. Het lijken net grote watten, of een besneeuwd heuvellandschap. Als het vliegtuig gaat dalen wordt pas duidelijk hoeveel lagen wolken er zijn. Onder een prachtig wit wolkendek zitten meestal grote regenwolken die tot zeer laag aan de grond hangen. Het hele proces van het dalen door de wolken geeft een bijzonder effect.

Wolken kunnen ook spanning of angst oproepen wanneer ze als mist op de grond hangen. Vooral 's zomers hangen 's avonds op weilanden grote mistbanken die soms overhangen op snelwegen en die doen denken aan bepaalde enge films. Mist kan ook hele mooie effecten geven in combinatie met een rode lucht of een helderblauwe lucht in de winter.

Wolk in uitdrukkingen.

In uitdrukkingen wordt soms gebruik gemaakt van het woord 'wolk'. Enkele voorbeelden daarvan zijn:

• Wat een wolk van een baby (een schattige baby)
• Op een roze wolk zitten (verliefd zijn)
• In de wolken zijn (erg blij zijn)
• Er is geen wolkje aan de lucht (er is niets aan de hand)
• Achter de wolken schijnt de zon (er komen altijd weer betere tijden)
• Met het hoofd in de wolken lopen (dagdromen)