Aardkorst met bergen, bergketens en oceaanruggen

De aardkorst bestaat uit een aantal platen die voor een deel aan de oppervlakten te zien zijn en voor een deel de bodem van de oceanen vormen. De dikte van de aardkorst bedraagt slechts een fractie van de afstand van de aardoppervlakte tot het middelpunt van de aarde die totaal 6500 kilometer bedraagt. Door het bewegen van de platen zijn bergen en oceaanruggen ontstaan. Naargelang de hoogte van de bergen worden die in drie categorieën ingedeeld. Gemeten vanaf het diepste punt in de oceaan tot de top van de berg is de Mauna Kea het hoogst. Gemeten vanaf de zeespiegel is dat de Mount Everest.

Aardkorst en platentektoniek

De platen van de aardkorst drijven op de laag er onder en bewegen daardoor voortdurend wat platentektoniek wordt genoemd. De zes platen die aan de oppervlakten te zien zijn, zijn ongeveer 6 tot 60 kilometer dik en bevatten de zes continenten: Eurazië (Europa en Azië samen), Afrika, Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Antarctica en Australië. De oceanische platen zijn tussen de 5 en 8 kilometer dik met als grootste de Pacifische Plaat met een oppervlakte van ongeveer 108.000.000 km² gelegen onder de Grote Oceaan.

Bergen

Een berg is een landschapsgebied dat aanzienlijk boven het vlakke land uitsteekt. Hoewel hoogten vanaf 200 meter al bergen genoemd mogen worden begint een berglandschap voor de meeste bergliefhebbers pas bij 1000 meter en voor klimmers telt een berg pas enigszins mee vanaf 2000 meter. Onder de 200 meter is er sprake van heuvels.

Bergketens en oceaanruggen

Als twee continentale platen tegen elkaar drukken worden de randen uiteindelijk omhoog geperst en ontstaan bergketens. Oceaanruggen (een soort onderwatergebergte) ontstaan juist door de tegenovergestelde beweging doordat twee platen zich van elkaar verwijderen en gesmolten gesteente vrij komt dat opstijgt. Het proces van tegen elkaar drukkende platen en van elkaar verwijderende platen duurt miljoenen jaren. Weer een andere manier van het ontstaan van bergen is door middel van steeds hoger uitbarstende vulkanen zoals de Kilimanjaro in Afrika en Fuji in Japan.

Bergcategorieën

Een officiële indeling van bergen en bergketens gebeurt meestal naar drie categorieën namelijk: laaggebergte, middengebergte en hooggebergte.

Laaggebergte

Tot de categorie laaggebergte vallen bergen met een gemiddelde hoogte tussen 500 en 750 meter zoals de Ardennen, de Eifel en het Sauerland.

Middengebergte

Een middengebergte meet een gemiddelde hoogte tussen 750 en 1500 meter met enkele zeer bekende gebergten als de Harz, de Jura, de Vogezen en het Zwarte Woud.

Hooggebergte

Tot de derde categorie behoort het hooggebergte met een gemiddelde hoogte vanaf 1500 meter. Een veelvoorkomend kenmerk van het hooggebergte zijn de spitse toppen die nog niet door erosie zijn afgesleten. Tot hooggebergte behoren de Alpen, de Andes, de Himalaya, de Kaukasus en de Pyreneeën.

Mount Everest 8848 meter

De hoogste berg op aarde ligt in het Himalaya gebergte en is de Mount Everest met een tophoogte ten opzichte van de zeespiegel van 8848 meter. De berg ligt op de grens van Nepal en Tibet en is vernoemd naar de Britse landmeetkundige sir George Everest. De Mount Everest, ook wel het dak van de wereld genoemd, trekt veel klimmers die een zware weg naar de top moeten afleggen en hoogteziekte en vaak barre weersomstandigheden moeten doorstaan.

Mauna Kea 10.203 meter

Maar een eigenlijk nog hogere berg dan de Mount Everest is de Mauna Kea. Weliswaar komt die berg slechts 4205 meter boven de zeespiegel uit maar gemeten vanaf het laagste punt, diep op de bodem van de Grote Oceaan, meet de berg in totaal 10.203 meter. De Mauna Kea is een slapende vulkaan die ongeveer 4000 tot 6000 jaar geleden voor het laatst actief was en een geschatte leeftijd heeft van 1 miljoen jaar. Op de top bevindt zich het Mauna Kea-observatorium met twaalf telescopen.

Lees verder

• Aardbeving: een natuurverschijnsel van enkele seconden
• Aardverschuiving, rampzalig natuurverschijnsel