De bergen onder de zeespiegel, de onderzeese Ruggen

Oceanen zijn fantastisch, de ruggen, de platen onder de zeespiegel. De meesten van ons denken bij gebergten aan de kolossale opstuwingen op het land. Maar het zijn de Mid Oceanische Ruggen die het grootste samenhangende gebergtesysteem van de aarde vormen. Over deze onderzeese systemen gaat het. Onderzees geologisch en seismologisch onderzoek wordt steeds belangrijker. What lies beneath. U zult versteld staan. Ongeveer een vijfde deel van ons landoppervlak bestaat uit bergen.

Wat is de Midden-Atlantische Rug

De Midden-Atlantische Rug loopt helemaal van de Noordelijke IJszee boven IJsland, via de Azoren, het eiland St. Paul bij Brazilië de Ascension eilanden, St. Helena en Tristan da Cunha, tot aan het sub-Antarctische eiland Bouvet. Van Noord naar Zuid, en soms stijgt het gebergte boven de zeespiegel uit. Deze Rug van 15.000 kilometer vindt vervolgens weer aansluiting met andere onderzeese systemen van bergen. Van de sub-Antarctische wateren ten zuiden van Afrika in de Atlantisch-Indische Rug tot in de Indische Oceaan. Alle zeeën op aarde zijn op deze manier verbonden door een samenhangend systeem van submariene gebergten. Andere grote onderzeese Ruggen zijn:

• De Centraal-Indische Rug en de Bengaalse Rug in de Indische Oceaan;
• De Pacifisch-Antarctische Rug ten zuiden van Australië;
• De Hawaï- en Oost-Pacifische Rug in de Grote Oceaan.

Het geheel heeft wel een lengte van meer dan 60.000 km en bevindt zich voornamelijk langs de randen van onze continenten. Gigantische ketens dus die een vergelijking met de grote ketens op het vaste land, zoals de gebergten tussen Alaska en Vuurland, gemakkelijk kunnen doorstaan. Het gebergte bestaat uit vulkanisch gesteente en het het kan er seismologisch zeer onrustig zijn. De bergketens nemen nog steeds in omvang toe.

Hoe zien de zeeruggen eruit?

Onderzoek geeft aan dat de onderzeese bergen net als de continentale bergen, bestaan uit diepe ingesneden dalen, spleten en toppen. De spleten kunnen tot zo’n 2000 m diep liggen. De submariene gebergten verheffen zich tot zo’n 3000 m boven de tot 6000m diep gelegen diepzeeplateaus. Maximaal een hoogteverschil van maar liefst 9 kilometer dus. Diepzeegebergten zijn, uitzonderingen daargelaten, ook relatief breed. De Midden-Atlantische Rug kent een gemiddelde breedte van circa 1500 kilometer. In het noordelijk deel van de Midden-Atlantische Rug, de Centrale Trog genaamd, is een breedte vastgesteld dat varieert van 27 tot 55 kilometer.

De bergen onder de zeespiegel

Het ontstaan en de werking van de aardkorst onder de zeespiegel blijkt van doorslaggevende betekenis, om het ontstaan van de oceanen en continenten beter te begrijpen. Veel diepzee onderzoek is nog nodig om deze processen beter in beeld te kunnen brengen. De vormen van de diepzeegebergten onderschrijven de theorie van de continentale verschuivingen. In een jaar tijd is het waarschijnlijk een verschuiving van niet meer dan enkele centimeters, maar in de afgelopen geschiedenis van de aarde meer dan duizenden kilometers. Waarschijnlijk zullen de inmiddels ontbrande claims van enkele grote landen op aanvullende delen van de Noordpool het zeeonderzoek een verdere boost geven. Dit gebied wordt niet alleen door het smeltende ijs steeds beter toegankelijk, maar ook steeds interessanter door de vele delfstoffen. Sommige landen zijn al bezig aan te tonen dat het onderzeese deel geologisch gezien van hun gebied afkomstig is. Maar voordat dat rond is, zal eerst het onderzeese poolgebied nog beter in beeld gebracht moeten worden.

National Geographic

Heel interessant is de film What lies beneath van National Geographic. In deze docu trekt men als het ware de stop uit de oceanen, om met computeranimaties te laten zien hoe de zeebodem eruit ziet. Een onvoorstelbaar mooi landschap verschijnt met bergketens en vulkanen.

Slot

Sta ook eens stil bij wat zich onder de oceanen bevindt, want dan gaat een hele nieuwe wereld voor u open.