Amerikaanse tulpenboom of Liriodendron tulipifera

De Liriodendron tulipifera en de Magnolia soulangeana (gewone magnolia) worden beide de tulpenboom genoemd. Het zijn verschillende bomen met dezelfde naam. In Nederland wordt de gewone magnolia vaak tulpenboom genoemd, maar dit is niet helemaal juist. De echte tulpenboom is de Amerikaanse tulpenboom. De gewone magnolia en de Amerikaanse tulpenboom zijn wel familie van elkaar en horen beide tot het geslacht Magnoliaceae (Magnolia). De Amerikaanse tulpenboom is te herkennen aan het grote en bijzondere blad. Twee lobben aan de top en twee lobben aan de onderzijde van het blad doen denken aan het bloemblad van een tulp.

• Tulpenboom versus tulpenboom
• Kenmerken van de Amerikaanse tulpenboom (Liriodendron tulipifera)
• Het blad van de Amerikaanse tulpenboom
• Bloemen

Tulpenboom versus tulpenboom

In de tulpenboomfamilie (Magnoliaceae) zijn twee onderfamilies:

• de onderfamilie Magnolioideae (Gewone Magnolia s.l. of beverboom);
• de onderfamilie Liriodendroidae (Liriodendron tulipifera of tulpenboom).

Amerikaanse tulpenboom (Liriodendron tuliifera) versus Chinese tulpenboom (Liriodendron chinense)

Naast de Amerikaanse soort Liriodendron tulipifera groeit er een tweede soort Liriodendron die erg veel lijkt op de Amerikaanse tulpenboom, de Chinese tulpenboom (Liriodendron chinense) die inheems is in China en Vietnam. De Amerikaanse Tulpenboom is de bekendste van de twee soorten.

Kenmerken van de Amerikaanse tulpenboom (Liriodendron tulipifera)

De bladverliezende tulpenboom is inheems in Noord-Amerika en is één van de grootste loofbomen. De Amerikaanse tulpenboom kan in Amerika hoogtes bereiken van meer dan zestig meter. In Nederland en België bereikt de tulpenboom hoogtes van een kleine veertig meter. De boom heeft diepe wortels, een kaarsrechte stam en groeit snel. De tulpenboom gedijt goed op vruchtbare grond met een goede afwatering. Aan het begin van de stam hebben sommige tulpenbomen een verdikking, de knolvoet. De kroonvorm is eerst smal en bij het ouder worden van de boom, spreiden de takken zich en ontstaat er een brede ovale kroonvorm. De stam is lichtgrijs tot grijs en krijgt bij het ouder worden ondiepe groeven. Na ongeveer vijftien tot twintig jaar begint de boom bloeiknoppen te geven. De tulpenboom bloeit in mei/juni met kleine geelwitte bloemen die enigszins lijken op de bloembladeren van een tulp. Een bijzonder kenmerk van de tulpenboom is het blad waarvan de lobben (de uitsteeksels) er eveneens uitzien als het bloemblad van een tulp. De Amerikaanse tulpenboom bloeit nadat het blad is uitgelopen en de bloemen zijn dan moeilijk te zien omdat ze door de grote bladeren, de bloemen aan het zicht onttrekken. Bovendien zitten de meeste bloemen hoog in de boom. De Amerikaanse tulpenboom kan een leeftijd krijgen van meer dan 200 jaren.

Het blad van de Amerikaanse tulpenboom

Het blad van de Amerikaanse tulpenboom is groot en bijzonder. De bladeren zijn ongeveer 10 centimeter lang en 18 centimeter breed. Het donkergroene blad zit aan een lange bladsteel en is vierlobbig. Ondiepe insnijdingen van de bladrand lopen naar de middennerf en geven twee lobben (uitsteeksels) onderaan het blad en twee lobben bovenaan het blad. Tussen de twee bovenste lobben heeft het blad een iets ingesneden, tot een platte bladrand. De onderzijde van het blad is lichtgroen en in de herfst kleurt het blad prachtig (boter)geel. De tulpenboom haalt de schoonheid voornamelijk uit het bijzondere blad net als de cultivars van de Amerikaanse tulpenboom. Cultivars als:

• L. tulipifera 'Fastigiatum'. Groeit in een zuilvorm;
• L. tulipifera 'Ardis'. Groeit met kleiner blad dan de Amerikaanse Tulpenboom;
• L. tulipifera 'Aureomarginatum'. Tulpenboom met geel-groene bladeren;
• L. tulipifera 'Glen Gold'. Tulpenboom met geel-gouden bladeren;
• L. tulipifera 'Mediopictum'. Tulpenboom met groene bladeren en in het midden van het blad mogelijk een onregelmatige gele vlek.

Bloemen

Nadat het blad is uitgelopen gaat de tulpenboom in mei/juni bloeien. Er verschijnen groene, grote en alleenstaande bloemknoppen waaruit een prachtig lelie- tot tulpvormige bloem tevoorschijn komt. Een mooie geelgroene bloem met negen bloembladeren van ongeveer vijf centimeter groot. Negen bloembladeren waarvan de onderste drie lichtgroen gekleurd zijn en de overige zes een gele kleur hebben met een oranje gevlamde tekening onderaan de bloembladeren. De bloem bevat vele gele meeldraden met in het midden een peervormige stamper. De bevruchting geschiedt door insecten zoals bijen, die dol zijn op de nectar en het stuifmeel van de Amerikaanse tulpenboom. Nadat de bevruchting heeft plaatsgevonden, groeit uit het vruchtbeginsel een kegelvormige vrucht die vijf tot acht centimeter lang kan worden, bruin gekleurd is en meerdere doosvruchten bevat. De kegelvormige vrucht is te vergelijken met die van de gewone magnolia, die familie is van de Amerikaanse tulpenboom.

De naam

De wetenschappelijke naam van de tulpenboom is Liriodendron tulipifera. De naam Liriodendron betekent in het Grieks: lelieboom. Leiron is lelie en dendron betekent boom. Een verwijzing naar de lelieachtige bloemen die gelijkenis vertonen met de lelie maar ook met de tulp. De toevoeging ‘tulipifera’ is namelijk afgeleid van het Latijnse ‘tulipa’ of ‘tulp’ en betekent ‘tulpendragend’. De soortnaam Liriodendron tulipifera heeft hier de naam aan te danken.