Matterhorn: een imposante berg in Zwitserland

In het zuiden van Zwitserland in kanton Wallis is een imposante berg. De top is vaak in nevel gehuld. Deze berg is 4.478 meter hoog en wordt door heel veel bergbeklimmers beklommen. Hij is een van de bekendste bergen van de wereld. De naam van deze berg? Dat is de Matterhorn. De allereerste beklimming vond plaats in 1865 door Edward Whymper. Op deze berg zijn al meer 500 klimmers dodelijk verwond. Hiervan wordt lang niet iedereen teruggevonden.

De Matterhorn
Ligging Matterhorn
Overzicht Zwitserse vierduizenders
Eerste beklimming Matterhorn
Dramatische beklimming
Legende
Hörnlihütte
Klimroutes
Routes via de wand
Routes via de graat
Eerste beklimmingen diverse klimroutes Matterhorn
Beklimming top via de Normalroute
Klimdagboek van een Nederlander
Matterhorn look a likes
Air Zermatt
Eerste beklimmingen van andere toppen

De Matterhorn

De Matterhorn is een berg die erg in trek is bij alpinisten. Mensen komen van wereldwijd om de Koning der Bergen te zien. In 1865 werd hij voor het eerst beklommen en op 22 april 2015 heeft de Zwitser Dani Arnold een recordbeklimming op zijn naam gezet. In 1 uur en 46 minuten is hij via de Noordwand - nadat hij op 1.100 meter hoogte was - doorgeklommen naar de top. Anno 2020 zijn er al meer dan 500 mensen om het leven gekomen tijdens de beklimming van de majestueuze berg. Van diverse bergbeklimmers zijn de lichamen nooit teruggevonden. Dat is ook het geval met een van de bergbeklimmers uit 1865. Ook de Matterhorn heeft last van de klimaatsveranderingen. Daardoor wordt de staat van de berg steeds slechter. In 2003 was er zelfs een tijdelijk klimverbod door het smelten van de permafrost (dat is de ondergrond dat normaal nooit ontdooit) en de lawines die daardoor ontstonden. Bij eventuele lawines kunnen alpinisten niet schuilen, omdat er daarvoor bijna geen mogelijkheden zijn. Voor de Zwitsers is de Matterhorn een nationaal symbool. Dat blijkt wel uit de afbeelding op de verpakking van Toblerone chocolade.

niet omringd door andere toppen / Bron: ?sodraf

Ligging Matterhorn

De Matterhorn ligt in het zuiden van Zwitserland op de grens van het Zwitserse Wallis en Italiaanse Valle d'Aosta. Om precies te zijn ligt hij in de Walliser Alpen. De Matterhorn is een berg die helemaal alleen ligt. In het Italiaans heet deze berg Cervino en in het Frans Cervin. De inwoners van Zermatt noemen hem Hore, terwijl ze in het Oberwalliser Dialekt Horu zeggen en op Italiaans grondgebied juist Gran Becca. De Matterhorn is één van de vierduizenders die Zwitserland rijk is. Er zijn in totaal 128 bergtoppen in de Alpen die 4.000 meter of hoger zijn. Dit aantal is samengesteld door Union Internationale des Associations d'Alpinisme (UIAA). Van deze bergtoppen liggen er 53 in Zwitserland en 20 op de grens Zwitserland-Italië. Het restant ligt verspreid in Frankrijk en Italië. De Dom is de hoogste berg van Zwitserland en heeft een hoogte van 4.545 meter. De Matterhorn heeft ook nog een "klein broertje" en dat is Klein Matterhorn. Die berg heeft een hoogte van 3.883 meter en is de hoogste berg in de Alpen die met een kabelbaan te bereiken is. Hij ligt tussen de Breithorn en de Theodulhorn. Vanaf Klein Matterhorn heb je een mooi uitzicht op onder andere de Matterhorn zelf.

Overzicht Zwitserse vierduizenders

Berg	Gebergte	Hoogte
Lagginhorn	Walliser Alpen	4010,1 meter
Zinalrothorn, L'Epaule	Walliser Alpen	4017 meter
Punta Perrucchetti	Berninamassief	4020 meter
Weissmies	Walliser Alpen	4023 meter
Hinter Fiescherhorn	Berner Alpen	4025 meter
Allalinhorn	Walliser Alpen	4027,4 meter
Dürrenhorn	Walliser Alpen	4034,9 meter
Lauteraarhorn	Berner Alpen	4042 meter
Gross-Grünhorn	Berner Alpen	4043,5 meter
Gross Fiescherhorn	Berner Alpen	4048,8 meter
Ober Gabelhorn	Walliser Alpen	4062,9 meter
Dent d'Herens	Walliser Alpen	4075 meter
Schreckhorn	Berner Alpen	4078 meter
Gendarme a SE du Combin de la Tsessette	Walliser Alpen	4088 meter
Lenzspitze Großer Gendarm	Walliser Alpen	4091 meter
Pointe Médiane	Mont Blanc Massief	4097 meter
Dent Blanche Grand Gendarme	Walliser Alpen	4097 meter
Mönch	Berner Alpen	4107 meter
Rimpfischhorn Grosser Gendarm	Walliser Alpen	4108 meter
Alphubel Nordgipfel	Walliser Alpen	4116 meter
Alphubel Nordostgipfel	Walliser Alpen	4128 meter
Bishorn	Walliser Alpen	4134,5 meter
Pointe Burnaby	Walliser Alpen	4135 meter
Grand Combin de la Tsessette	Walliser Alpen	4141 meter
Dent d'Herens la Corne	Walliser Alpen	4148 meter
Dent d'Herens Gendarme Crochu	Walliser Alpen	4148 meter
Jungfrau	Berner Alpen	4158,2 meter
Alphubel Zuid	Walliser Alpen	4166 meter
Entdeckungsfels	Walliser Alpen	4178 meter
Grand Combin de Valsorey	Walliser Alpen	4184,4 meter
Strahlhorn	Walliser Alpen	4190 meter
Aletschhorn	Berner Alpen	4195 meter
Rimpfischhorn	Walliser Alpen	4198,9 meter
Alphubel	Walliser Alpen	4206 meter
Hohberghorn	Walliser Alpen	4219 meter
Zinalrothorn	Walliser Alpen	4221,2 meter
Stecknadelhorn	Walliser Alpen	4241 meter
Pic Tyndall	Walliser Alpen	4241 meter
Aiguille du Croissant	Walliser Alpen	4243 meter
Finsteraarhorn	Berner Alpen	4273,9 meter
Lenzspitze	Walliser Alpen	4294 meter
Grand Combin de Grafeneire	Walliser Alpen	4313 meter
Nadelhorn	Walliser Alpen	4327 meter
Weisshorn (Grosser Gendarm)	Walliser Alpen	4331 meter
Dent Blanche	Walliser Alpen	4357 meter
Dom Grosser Gendarm (Noordoost top Dom)	Walliser Alpen	4468 meter
Matterhorn	Walliser Alpen	4477,5 meter
Lyskamm West	Walliser Alpen	4479 meter
Täschhorn	Walliser Alpen	4490,7 meter
Weisshorn	Walliser Alpen	4506 meter
Ostspitze	Monte Rosamassief	4634 meter
Dom	Walliser Alpen	4545 meter
Dufourspitze	Monte Rosamassief	4634 meter

fotopunt in 2015 eerste beklimmers met toerist / Bron: ?sodraf

Eerste beklimming Matterhorn

In 1865 werd de imposante Matterhorn voor het eerst beklommen door de uit Engeland afkomstige Edward Whymper (1840-1911). Het was om precies te zijn op 14 juli 1865. Edward Whymper werd vergezeld door vader en zoon Peter Taugwalder. Zij waren berggidsen uit Zermatt. Naast deze twee gidsen klommen er nog vier anderen mee. Drie daarvan waren ook afkomstig uit Engeland. Dat waren een zekere Lord Francis Douglas, Charles Hudson en D. Robert Hadow. Verder klom Michel Croz, een berggids uit Chamonix, ook mee.

Dramatische beklimming

De groep bergbeklimmers klommen vanuit Zermatt via de noordoostgraad (Hörnligrat). Die route is beter bekend als de Normalroute. Van deze zeven personen tellende expeditie liep die eerste beklimming op een drama uit. Na het behalen van de top ging het bij de afdaling mis. D. Robert Hadow gleed uit en viel op Michel Croz. Ze gleden razendsnel naar beneden en sleurden in hun val Charles Hudson en Lord Francis Douglas mee. Edward Whymper en beide Zwitserse gidsen overleefden dit drama wonder boven wonder. Doordat het touw brak, werden zij niet meegesleurd. Zij waren er echter getuige van hoe de andere vier vechtend voor hun leven - glijdend over de sneeuw en proberend om zich aan een rotspunt vast te kunnen houden - 500 meter de diepte invielen. Uiteindelijk kwamen ze op de lagergelegen gletsjer tot stilstand. Het is nog steeds niet duidelijk of het touw werkelijk brak, of dat het doorgesneden is.

gedenkteken klimmers uit 1865 / Bron: ?ottergraafjes

Het lichaam van een van de eerste klimmers is nooit gevonden en ligt anno 2020 nog in de gletsjer.

Legende

Het drama dat daarbij ontstond blijft een legende voor de inwoners van Zermatt. Het wordt generatie op generatie doorgegeven. In 2015 was het 150 jaar geleden dat de Matterhorn voor het eerst werd beklommen. Speciaal daarvoor werd de eerste beklimming in een openluchtspel genaamd The Matterhorn Story, nagespeeld. Dat gebeurde op de Riffelberg (2.600 meter hoogte) op de Gornergrat.

Hörnlihütte

Om de top van de Matterhorn te kunnen beklimmen moeten de klimmers al vroeg in de ochtend starten vanuit het basiskamp: de Hörnlihütte. De hut is in 1880 gebouwd en had toen slechts 17 bedden. Het team van Edward Whymper had in 1865 dus geen dak boven hun hoofd. Doordat het rond 1911 in Zermatt steeds drukker werd met bergbeklimmers, is er een hotel - Hotel Belvédère beter bekend als Berghaus Matterhorn - gebouwd. Daar waren 40 slaapplaatsen. Tot 1987 werden beide hutten afzonderlijk gerund. Er zijn meerdere renovaties geweest en sinds de laatste renovatie in de periode 2013-2015 zijn de Hörnlihütte en Hotel Belvédère samengevoegd onder de naam Hörnlihütte om onderdak te kunnen bieden aan het groeiende aantal bergbeklimmers. Er is slaapruimte voor 119 bergbeklimmers, verspreid over 24 verschillende kamers. (anno 2020). Ook dagjesmensen die de wandeltocht naar de hut vanaf Schwarzsee hebben gemaakt, kunnen bij de hut terecht om uit te rusten en iets te nuttigen, maar zij kunnen er niet overnachten.

Klimroutes

Er zijn maar liefst acht klimroutes om boven op de top te komen. Vier hiervan gaan over de graat en de andere vier gaan door de wand. Een aantal routes starten aan de Italiaanse zijde vanuit Breuil-Cervinia dat op 2.346 meter hoogte ligt. Daar is het minder druk dan aan de Zwitserse kant en er zijn ook minder sneeuwvelden. De overige routes starten in het Zwitserse Zermatt dat op een hoogte van 1.608 meter ligt.

Routes via de wand

Noordwand: Start is vanuit Zermat, het beginpunt van deze route is bij de op 3.260 meter hoogte gelegen Hörnlihütte.
Ostwand: Start is vanuit Zermat, het beginpunt van deze route is bij de op 3.260 meter hoogte gelegen Hörnlihütte.
Westwand: Start is vanuit Zermat, het beginpunt van deze route is bij de op 2.694 meter hoogte gelegen Schönbielhütte.
Zuidwand: Start is vanuit Breuil-Cervinia, het beginpunt van deze route is bij de op 2.802 meter hoogte gelegen Rifugio Duca degli Abruzzi.

Routes via de graat

Noordwestgraat of Zmuttgrat: Start vanuit Zermatt, het beginpunt van deze route is bij de Hörnlihütte die op 3.260 meter hoogte ligt.
Noordoostgraat of Hörnligrat (Normalroute): Start vanuit Zermatt, het beginpunt van deze route is bij de Hörnlihütte die op 3.260 meter hoogte ligt.
Zuidoostgraat of Furggengrat: Start vanuit Breuil-Cervinia, het beginpunt van deze route is bij de hut Bivacco Bossi die op 3.345 meter hoogte ligt.
Zuidwestgraat of Liongrat: Start vanuit Breuil-Cervinia, het beginpunt van deze route is bij de hut Rifugio Jean-Antoine Carrel die op 3.829 meter hoogte ligt.

Eerste beklimmingen diverse klimroutes Matterhorn

De Noordwand werd op 31 juli of op 1 augustus 1931 voor het eerst beklommen door Franz Schmid en Toni Schmid.

De Oostwand werd op 18/19 september 1932 voor het eerst beklommen door Enzo Benedetti, Giuseppe Mazzotti, Maurice Bich, Louis Carrel, Lucien Carrel en Antoine Gaspard.
De Westwand werd op 13 augustus 1962 voor het eerst beklommen door Renato Daguin en Giovanni Ottin.
De Zuidwand werd op 13 november 1983 voor het eerst beklommen door Vittorio de Tuoni en Marco Barmasse.

De Noordwestgraat werd op 3 september 1879 voor het eerst beklommen door Albert Mummery, Alexander Burgener, Augustin Gentinetta en Johann Petrus.

De Zuidoostgraat werd in 1905 voor het eerst beklommen door V.J.E. Ryan onder begeleiding van Josef Lochmatter.
De Zuidwestgraat werd op 17 juli 1865 voor het eerst beklommen door Jean-Antoine Carrel en Jean-Baptiste Bich.

Beklimming top via de Normalroute

Helaas zijn er ieder jaar nog steeds ongeoefende klimmers - dagtoeristen - die denken dat zij de top van de Matterhorn ook kunnen behalen. Dit is echter alleen weggelegd voor de ervaren bergbeklimmers! Er zijn steeds meer gidsen die weigeren om de ongeoefende "klimmers" mee te nemen. Ze willen gewoon geen risico lopen. Maar dat weerhoudt sommigen er niet van om dan maar op eigen houtje - en op sportschoenen! - naar boven te gaan. De Normalroute is lang en moeilijk. Hoe verder je klimt, hoe meer de concentratie afneemt en dicht bij de top wordt de beklimming steeds moeilijker. Gemiddeld genomen moet een klimmer voordat hij/zij de top van een berg wil bereiken, een hoogtestage afleggen van 1.000 meter klimmen per week.

Klimdagboek van een Nederlander

De route naar de top gaat via de Normalroute. De overnachting is in de Hörnlihütte (basiskamp). Deze hut staat op 3.260 meter hoogte en is vanaf 1 juli tot medio september geopend. Er is wel een mogelijkheid om buiten deze periode te overnachten. Er is namelijk een ruimte met 20 bedden en een wc, maar er is geen gas, water, dekens en keukenuitrusting aanwezig. Om een slaapplek in de Hörnlihütte te bemachtigen, moet dit ver van de tevoren gereserveerd worden. Er zijn namelijk maar een beperkt aantal slaapplekken.

Als het nog donker is vertrekken de eerste klimmers. De eerste die vertrekken zijn de berggidsen uit Zermatt met hun klimmers, dan volgen de Walliser berggidsen met hun klimmers en als laatste de andere klimmers van de rest van de wereld. Een heel lang lint van brandende hoofdlampjes gaat naar boven. Het is dan 4.45 uur. De klim is zwaar, maar schitterend. Op een hoogte van 4.030 meter staat op een smal richeltje een hut, de Solvayhütte (Solwaybiwak). Hier kunnen de klimmers even rusten. Na een lange, zware klim wordt om 9.00 uur de top bereikt. Dat is na vier uren en een kwartier. Weliswaar met barstende hoofdpijn in verband met het hoogteverschil en de snelheid waarmee wordt geklommen. De afdaling gaat voorspoedig, al is het altijd oppassen geblazen, want de meeste ongelukken gebeuren tijdens de afdaling. Na vier uren en tien minuten is de hut veilig bereikt.

beklimming / Bron: ?ottergraafjes

afdaling / Bron: ?ottergraafjes

Matterhorn look a likes

De Matterhorn heeft diverse look a likes! Een aantal hiervan zijn:

Asiatisches Matterhorn: De Yarigatake in Japan
Pyramide des Manamcho in Tibet
Belalakaya in het Russische Kaukasus
Mount Assiniboine in Canada
Innerdalstarnet in Noorwegen
Afrikaanse Monument: De Mount Kenya
De Spitskop in Namibia
De Oostenrijkse berg Zimba wordt ook wel de Matterhorn des Rätikons genoemd.
In Disneyland in Californië

Air Zermatt

Bij een ongeval in de regio Zermatt-Matterhorn, worden de helikopters van Air Zermatt ingezet. De helikopterbasis is tussen Täsch en Zermatt gevestigd. Er werken anno 2020 75 medewerkers, waarvan 13 piloten, 10 paramedici en 12 monteurs. Ze hebben 10 helikopters die gemiddeld 1500 keer per jaar uitrukken. De eerste helikoptervlucht was in 1968. In 1971 werden ze bij een reddingsoperatie op de Eiger Nordwand ingezet. Naast deze basis is er ook nog een basis in Raron en Gampel. De opleiding tot piloot bij Air Zermatt duurt vijf jaar. Het werk dat ze moeten doen is zeer precies en soms zenuwslopend. De piloten moeten namelijk in staat zijn om een reddingslijn met een lengte van 90 verdiepingen op een heel klein punt - te vergelijken met een wc deksel - te laten zakken. Bij een reddingsoperatie moeten ze een wand op slechts één meter afstand naderen om de reddingswerkers bij de slachtoffers te laten zakken. Voor hun werk hebben ze al drie keer de Heroism Award ontvangen. Dit is de hoogste onderscheiding die er in de civiele redding via de lucht te winnen is. Naast het redden van mensenlevens vervoeren ze ook materialen en verzorgen ze rondvluchten. Hun kennis geven ze sinds 2010 aan hun collega's in Nepal door.

Eerste beklimmingen van andere toppen

De Weisshorn met zijn 4.505 meter hoogte werd op 19 augustus 1861 voor het eerst beklommen door John Tyndall, Johann Joseph Brennen en Ulrich Wenger.

De Dent Blanche heeft een hoogte van 4.356,6 meter. Deze top werd op 18 juli 1862 voor het eerst door Jean Baptiste Croz, Johann Kronig, William Wigram en Thomas Stuart Kennedy beklommen.

De Zinalrothorn is 4.221 meter hoog en werd op 22 augustus 1864 voor het eerst door Sir Leslie Stephen, Florence Craufurd en Melchior Anderegg beklommen.

De Weissmies is 4.023 meter hoog en is een makkelijke top. In 1855 beklommen Jacob Christian Häuser en Peter Josef Zurbriggen deze top voor het eerst.