Het noorderlicht

Als er uitbarstingen van plasmawolken gaande zijn op de zon dan kan een hoeveelheid geladen deeltjes met behulp van de ontstane zonnewind van de zon afschieten en penetreren in de atmosfeer van de aarde. Wij op aarde kunnen dan een betoverend schouwspel waarnemen van een wonderlijk natuurverschijnsel: het poollicht. Het poollicht op het zuidelijk halfrond staat bekend als Aurora Australis en op het noordelijk halfrond heet het poollicht Aurora Borealis. In de volksmond wordt het poollicht op het noordelijk halfrond ook wel “het noorderlicht” genoemd.

Sterrenkundigen

De periode waarin grote activiteit op het oppervlak van de zon afspeelt is om de 11 jaar. De laatste periode was in 2013. Rond 1840 ontdekte de Ierse sterrenkundige Sir Edward Sabine dat de wisselingen in het aardmagnetisme samen vielen met het noorder- en zuiderlicht. Min of meer in dezelfde periode had de Duitse apotheker en sterrenkundige Samuel Schwabe vanaf 1826 elke dag het aantal zonnevlekken geregistreerd. Ook Schwabe ontdekte hierin de cyclus van ca. 11 jaar. De twee sterrenkundigen legden hun gegevens naast elkaar en concludeerden dat er een verband bestaat tussen storingen in het aardmagnetisme en zonnevlekken.

Noorderlicht in Nederland

Meer en meer wordt het noorderlicht vrij zuidelijk waargenomen, in Groot Brittannië zelfs ter hoogte van Essex. In Nederland worden er per jaar ca. zeven nachten met poollicht waargenomen. Eind februari 2014 was er op Terschelling een glimp van het noorderlicht waar te nemen.

Poollicht websites

Een interessante site om bij te houden waar en wanneer de kans bestaat het noorderlicht waar te nemen, is de site van NASA. Voor reizigers die individueel afreizen naar een noorderlichtbestemming is het zeker aan te raden om handigheid te krijgen in het lezen en begrijpen van deze sites.

Zo donker mogelijk

Om het noorderlicht goed te kunnen zien is een bewolkte nacht funest. Ook teveel lichtvervuiling maakt het moeilijk om van dit natuurverschijnsel te kunnen genieten. Het beste is om naar een donkere plek te gaan. Een gegarandeerde donkere plaats op aarde kun je op internet opzoeken. Uiteraard is het een belangrijke voorwaarde dat er duidelijk zicht is op de noordelijke horizon zonder obstakels van hoge gebouwen.

Noorderlicht in volksverhalen

Het noorderlicht is natuurlijk een prachtig gegeven om op allerlei manier uit te leggen. In veel landen waar het noorderlicht te zien is geloofden men dat het licht geesten waren van overleden familieleden. Deze geesten zouden dan opduiken om hun nabestaanden een teken proberen te geven.

Tot ver in de 18e eeuw geloofden de Noren en de Zweden dat het noorderlicht afkomstig was van een uitbarsting van een vulkaan die was bedoeld om het noorden te verwarmen en te verlichten. De Sami (een volk in Russisch Lapland) vreesden het noorderlicht. Het boezemde hen groot ontzag in en ze geloofden dat door geklingel van belletjes, fluiten of het zwaaien met een zakdoek, het noorderlicht hen zou aanvallen.

Sommige Noren zagen het noorderlicht als “bloedlicht”. Het licht verbeeldde de zielen van overleden krijgers en werd als teken gezien dat slechte tijden en oorlog in het verschiet lagen. De bewoners van de Noorse Westkust zagen het noorderlicht als een teken dat een oude vrijster was overleden.

Noorderlichtjager

Mensen die speciaal afreizen om het noorderlicht te zien worden ook wel noorderlichtjagers genoemd. Om als noorderlichtjager succesvol het noorderlicht mee te kunnen maken zijn de volgende tips handig om in gedachten te houden:

• Hoe noordelijker hoe beter.
• Probeer een zo hoog mogelijk punt te zoeken op de plaats van bestemming.
• Kijk niet teveel naar het scherm van je fotocamera, je ogen moeten dan teveel focussen met wat er op de camera gebeurt en wat er in het echt gebeurt. Of nog beter, laat de camera voor wat het is en geniet van het schouwspel.
• Rond middernacht is de kans op het noorderlicht het grootst.
• Geduld is een schone zaak. Het kan lang duren voordat het noorderlicht te zien is maar het kan ook zo weer voorbij zijn.
• Kleed je warm aan.

Bekende noorderlichtbestemmingen

• Reykholtsdal in IJsland;
• Laukvik op de Lofoten, een eilandengroep voor de kust van Noorwegen;
• In het uiterste noorden van Zweden, Finland of Noorwegen;
• (Russisch) Lapland;
• Alaska, de meest noordelijke staat van de Verenigde Staten van Amerika;
• Groenland, geregeerd door Europa maar maakt geografisch gezien deel uit van Amerika;
• Canada, o.a. aan de Hudsonbaai in Whitehorse en Churchill.

Op expeditie

Er zijn veel reisorganisaties die zogeheten expedities organiseren naar het noorden om o.a. het noorderlicht te zien. Het noorderlicht is een natuurverschijnsel waarop de mens geen invloed kan uitoefenen. De reisorganisaties geven dan ook geen garantie dat het noorderlicht tijdens de reis daadwerkelijk te zien is.