Kleuren in de lucht voorspellen het weer

De lucht is niet alleen blauw of grijs. Er zijn momenten wanneer de lucht fel oranje is of verschillend kleuren roodtinten geven. Van karmijnrood, aardbeirood, tomaatrood tot rozerood. Van roze en paars en van geel tot knalrood. De voorkleuring voordat de zon opkomt of de kleuring van de lucht nadat de zon onder is gegaan. Verschijnselen die waargenomen worden zonder telescoop of verrekijker. Kleuren in de lucht zien met het blote oog. Kleuren om van te genieten en even stil te staan

Het ontstaan van kleuren in de lucht

Wit licht (zoals het zonlicht) kan door breking, kleur geven. Breking van het licht door:

• glas;
• regendruppels;
• ijskristallen;
• neveldruppels van een waterval, tuinslang, fontein of sproei-installatie.

Het breken van licht is dat het witte licht weerkaatst en gesplitst wordt in kleuren. De verschillende golflengten worden door het oog gezien als verschillende kleuren: rood, oranje, geel, groen, cycaan, blauw, en violet. Het regenboogspectrum of kleurenspectrum genoemd. Iedere kleur heeft zijn dus eigen golflengte (frequentie) waarvan rood staat voor de langste golflengte staat en violet voor de kortste.

Stofdeeltjes

Ook door stofdeeltjes in de lucht wordt het licht gebroken en verstrooid en krijgen we de meest wondere en mooie kleuren in de lucht te zien. Stofdeeltjes van onder andere:

• Saharazand
• een grote brand
• na een vulkaanuitbarsting
• uitstoot van het verkeer en industrie(smog)
• uitstoot van elektriciteitscentrales
• kachelrook
• rook van vuurwerk

De lucht ’s morgens is vaak minder vervuild door stofdeeltjes en wanneer er dan mooi ochtendrood te zien is, is de aanwezige waterdamp vaak de oorzaak van dat het licht gebroken en verstrooid wordt. Waterdamp welke kan duiden op weersverandering (regen) vandaar ook het gezegde: morgenrood, water in de sloot.

De regenboog

Het meest zichtbaar en vaak te zien in een heel groot gebied, is de zonsopkomst en zonsondergang qua kleuren in de lucht. Van roze tot paars van geel tot knalrood. Ook kan de regenboog helder en duidelijk alle kleuren van het regenboogspectrum weergeven. De helderste regenbogen ontstaan wanneer de regendruppels groot zijn.

Een regenboog is te zien wanneer het regent én de zon schijnt. De grote, volle regenbogen zijn te zien wanneer de zon laag staat. In de vroege morgen of later in de middag. Hoe hoger de zon, hoe platter de regenboog. Van de grond af is er een halve regenboog te zien (door de horizon), maar een regenboog is geheel rond. Vanuit een vliegtuig is dit dan te zien. Om een regenboog te kunnen zien ga je met de rug naar de zon staan. Wanneer er een regenboog te zien is dan regent het een eindje verderop en de zon schijnt bij de waarnemer. De regendruppels breken het zonlicht. Hoe groter de druppels des te feller de kleuren. Soms is er ook een tweede regenboog te zien door terugkaatsing van het zonlicht buiten de fellere regenboog. Deze tweede regenboog is vager en de kleuren staan weerkaatst als een spiegelbeeld. Wanneer je twee regenbogen ziet kun je soms zien dat het tussen de bogen donkerder is. Dit heet de band van Alexander.

En aan het eind van de regenboog? Een pot met goud? Het is een oud gezegd en wie weet? Blijf dus alert op het eind van de regenboog maar geniet ook van dit mooie verschijnsel. Misschien is dít de pot met goud wel?

Halo om de zon of maan

Een halo kan ontstaan wanneer bij sluierbewolking (hoge bewolking) de blauwe lucht enigszins wordt versluierd. Onder de naam halo vallen een aantal lichtverschijnselen aan de hemel. De meest bekende is de kring om de zon. Ook genoemd de kleine kring om de zon. Geheel of gedeeltelijk aanwezig. Een soort ring van licht om de zon en werkelijk wonderlijk om te zien. De binnenrand van de halo heeft ongeveer een afstand tot de zon van 22 graden vandaar ook de naam: kring van 22 graden. De lichtsterkte van de halo neemt naar binnen toe af. De halo lijkt wit maar ook het violet en rode kleur is vaak te zien. Bij een halo om de zon wordt het zonlicht gebroken door ijskristallen en geeft een kring om de zon of maan. Want ook een halo om de maan is mogelijk. Wanneer de volle maan hoog aan de hemel staat en er sluierbewolking aanwezig is. Ook zijn het ijskristallen die het licht van de maan breken. Een halo om de zon, regen in de ton wordt er vaak gezegd. Meestal klopt het ook wel. Ook een halo om de maan, zal in regen vergaan.

Bijzon

Een parhelium of bijzon is een halo-verschijnsel. Een bijzon kun je zien wanneer er sluierbewolking is. Zelfs kun je soms een bijzon (of twee) zien in uitwaaierende contrails (vliegtuigstrepen) of sluierbewolking. Een bijzon is een gekleurde vlek, met de kleuren van het regenboogspectrum, links en/of rechts, of beide, op een afstandje van de zon. Ongeveer op het horizontale midden van de zon, rond een hoek van 22 graden. Een bijzon (of twee) ontstaan ook door breking van zonlicht tegen ijskristallen.

Circumzenitale boog

Dit verschijnsel wordt weleens verward met een regenboog. Het valt echter onder de halo’s en ontstaat door breking van zonlicht in ijskristallen bij hoge bewolking of sluierbewolking. Bij een circurmzenitale boog is de bolle kant naar de zon gekeerd en staat de zon laag. De circumzenitale boog wordt ook wel de grote kring om de zon genoemd. De grote kring staat op 46 ° van de zon. De circumzenitale boog is in Nederland vrij algemeen en kun je waarnemen wanneer er ook kans is om bijzonnen te zien. Daarnaast is er ook de circumhorizontale boog. Een indrukwekkende, grote gekleurde boog die in ons land vrijwel niet te zien is. De zon moet namelijk hoog staan, hoger dan 58°, wat in ons land alleen maar in de hoogzomer een paar uur dag zo is. De circumhorizontale boog ziet er meestal wat meer pastelkleurig uit dan de circumzenitale boog.

Iriserende wolken

Wolken met fraaie parelmoerachtige kleuren. Zachte babykleuren in de wolken. Soms een heel groot gebied, soms een klein stukje van de wolk. De wolk verstrooit en interfereert het licht van de zon op een manier dat de kleuren van de regenboog zichtbaar maar dan een aantal tinten lichter. De kleuren lijken op een bij zeepbel, wanneer je je door het oogje van de bellenblaas een verse zeepbel blaast en de zon schijnt.

Andere mooie verschijnselen qua kleuren in de lucht

• Lichtzuil. Een zuil boven de zon lijkt het wel en ontstaat door reflectie van zonlicht door ijskristallen.
• Schijnwerper. Een zonnebundel die naar boven wijst.
• Jacobsladders. Wanneer het zonlicht dat als een schijnwerper achter de wolken zichtbaar wordt en naar beneden wijst. K. ter Laan zegt over de Jakobsladder: een ladder was gesteld op de aarde, welker opperste aan de hemel reikte; en ziet, de engelen Gods klommen daarbij op en neder (Genesis XXVIII: 12).
• De parhelische ring is een van meest indrukwekkende halo's. Het is een witte ring die parallel aan de horizon loopt, op dezelfde hoogte als de zon. De ring ontstaat door reflectie van zonlicht aan ijskristallen