Tornado's in Nederland

Een tornado of wervelwind ziet er heel anders uit dan het rustige beeld op het plaatje. Een tornado wordt naar grootte ingedeeld volgens de schaal van Fujita die loopt van F0 naar F5. De zwaarste tornado in Europa was er een van F4, wat best hevig is. Ook in Nederland en België komen tornado's voor. Dit zijn dan vaak windhozen.

Ontstaan van een tornado

Een tornado is een wervelwind. In een bui kan er een luchtstroom ontstaan die verticaal omhoog gaat. Deze verticale luchtstroom ontstaat doordat op het aardoppervlak veel vochtige lucht aanwezig is en de temperatuur naar boven toe snel afneemt. De waterdamp kan dan naar boven toe condenseren, er komt warmte vrij, de stijgstroom blijft ook warmer dan normaal en daardoor ontstaat er een opwaartse druk. De stijgstroom kan mee gaan draaien en uiteindelijk ook de buienwolken zelf. Een minder krachtige tornado die niet in zijn geheel roteert wordt een windhoos genoemd. Ook windhozen kunnen enorme schade aanrichten.

Kracht van een tornado

Een tornado kent verschillende windsnelheden. Aan de hand daarvan worden ze ingedeeld volgens de schaal van Fujita:

• F0 64 - 117 km/u
• F1 118 - 180 km/u
• F2 181 - 251 km/u
• F3 252 - 330 km/u
• F4 331 - 417 km/u
• F5 418 - 512 km/u

Sinds 2007 wordt ook de Enhanced Fujita Scale gebruikt. Deze kent ook zes onderverdeling en ziet er als volgt uit:

• EF0 105–137
• EF1 138–178
• EF2 179–218
• EF3 219–266
• EF4 267–322
• EF5 >322

In de Verenigde Staten (Amerika) komen jaarlijks ongeveer 1.200 tornado's voor. In Europa komen jaarlijks 300 tornado's voor. De zwaarste tornado, een F5, veroorzaakt zeer grote schade. Gebouwen worden totaal weggerukt en verwoest. In de Verenigde Staten komen vaker F5-tornado's voor. Een zware tornado vanaf het jaar 2000 in Europa was een F4, in augustus 2008 in Noord-Frankrijk. Een F4 is in staat woningen te vernielen en grote voorwerpen op te tillen. Van alle tornado's die voorkomen bedraagt slechts 1 procent een F4 of een F5.

Tornado's in Nederland

In Nederland komen er jaarlijks ongeveer 35 tornado's voor. In 1950 kwam er en F4 tot F5 tornado voor in Nederland. Het ging om een windhoos die geen dodelijke slachtoffers achterliet, maar wel veel schade. In 1967 vielen 7 doden als gevolg van een zware windhoos. In 1997 troffen windhozen de plaatsen Spijkenisse en Hoogvliet. Hier bleef de schade beperkt tot materiële schade.

Het klimaat in Nederland is heel anders dan in de Verenigde staten, waardoor echte tornado's hier zelden zullen uitbreken. Windhozen daarentegen kunnen wel regelmatig voorkomen. Een windhoos kan ook enorme schade aanrichten maar is vaker van korte duur en minder breed dan een tornado. Meestal betreft het echter windhozen of tornado's met een kracht van F1 of F2, minder vaak een F3. Een F4 of F5 is echt een uitzondering in Nederland.

Tornado's in België

In België komen jaarlijks ongeveer 10 tornado's voor, die ook bestaan uit windhozen. In 2011 werd er tijdens het festival Pukkelpop in België een tornado waargenomen. Het is onduidelijk welke kracht de tornado had. Wel vielen er een aantal doden en veel slachtoffers. Het festival werd per direct afgelast en er bleef een grote ravage achter.

De toekomst

Met het huidige klimaat zullen er niet meer of minder tornado's in Nederland en België voorkomen. Wanneer dit verandert en het klimaat aanneemt zoals in bijvoorbeeld Florida, dan kunnen we wel meer tornado's gaan verwachte die ook in kracht kunnen toenemen. Er worden de laatste jaar meer tornado's geregistreerd in Nederland, dit betekent echter niet dat er ook meer tornado's dan vroeger voorkomen. Er zijn steeds meer mensen die zich hiermee bezig houden waardoor gegevens eerder bekend worden. In Amerika zijn er ware tornado-jagers: mensen die een tornado achterna reizen en er zelfs met meetapparatuur in proberen te komen. Hiermee willen ze registreren wat er binnen in een tornado gebeurt en hoe een tornado ontstaat. Er zal nog veel onderzoek naar gedaan moeten worden voordat dit allemaal duidelijk is. Het is niet makkelijk om een tornado te 'vangen' vanwege de onvoorspelbaarheid. Vaak kan vooraf wel voorspeld worden waar ongeveer een tornado plaats zal vinden, maar niet de precieze locatie of draaiingen die hij zal maken. Voor Nederland worden deze voorspellingen niet gedaan: de windhozen die hier ontstaan richten zelden grote schade aan of veroorzaken dodelijke slachtoffers.