Vervuiling door microplastics in zee: gevaren en preventie

Microplastics: kleine niet afbreekbare deeltjes plastic
Microplastics kunnen omschreven worden als kleine deeltjes plastic die in het milieu terechtkomen. De afmetingen van deze microscopische deeltjes (kleiner dan 5 millimeter) zijn echter niet gedefinieerd en vaak ook met het blote oog niet waarneembaar. Microplastics die terechtkomen in de zee of in de oceaan kunnen aanleiding geven tot problemen. Echter de hiermee gepaard gaande risico’s zijn nog niet echt duidelijk en er wordt anno 2018 nog heel wat wetenschappelijk onderzoek naar gevoerd. Microplastics zijn kleine vaste kunststofdeeltjes en worden niet opgelost in water, met als gevolg niet afbreekbaar. Via allerlei wegen komen een zeer groot deel van alle microplastics in de zee of oceaan terecht.
Producten die microplastics bevatten
Cosmeticaproducten dragen bij aan de vervuiling van de zeeën of oceanen. Voorbeelden hiervan zijn gezichtscrèmes, scrubs, tandpasta’s en lippenstiften. Al deze verzorgingsproducten dragen bij aan de zogenaamde ‘plastic soep’, en zijn schadelijk voor de vissen en andere zeedieren. Indien er microplastics in een product aanwezig zijn, dan kan je dat zien bij de ingrediënten. Producten die microplastics bevatten, worden aangeduid op het etiket als polyethyleentereftalaat (PET), polyethyleen (PE) of polypropyleen (PE). Alle grote verzorgingsmerken hebben wel producten met microplastics in hun gamma: L’Oreal, Garnier, Gillette, Nivea, Colgate, Biotherm, enzovoort.Het proces van plastic naar microplastics
Het plastic afval dat het milieu vervuilt bestaat uit onder andere polyethyleentereftalaat (PET), polyethyleen (PE) of polypropyleen (PE). Eenmaal dit plastic in het milieu terechtkomt, valt dit plastic in kleinere deeltjes uit elkaar. Deze fragmentatie gebeurt door de invloed van uv-straling en slijtage door bijvoorbeeld de zeeslag. Door stormen en zeestromen worden deze kleine deeltjes over de hele wereld verspreid. Aangezien deze deeltjes biologisch niet afbreekbaar zijn, blijven deze kleine stukjes in het milieu circuleren. Het is daarom dat vervuiling door plastic afval een wereldwijd probleem is. Diersoorten worden met uitsterven bedreigd doordat ze door plastic afval zullen uitsterven.Microplastics in de voedselketen
De minuscule deeltjes die de zeeën en oceanen vervuilen worden door het plankton opgenomen en komen zo terecht in de mariene voedselketen. De deeltjes worden op deze manier opgenomen in weefsels van mosselen, oesters en andere vissoorten. De kleine plasticdeeltjes komen bij gevolg terecht in de voedselketen.Gevaren van microplastics voor zeedieren en mens
Bij het produceren van plastic wordt er gebruik gemaakt van verschillende additieven, die het uiteindelijke plasticproduct helpen vormen. Voorbeelden van deze additieven zijn weekmakers, brandvertragers, pigmenten en stabilisatoren. Deze stoffen hebben een laag moleculair gewicht, waardoor ze gemakkelijk loslaten van het plastic en bijgevolg in het water, de lucht, voedsel of in lichaamsweefsel terechtkomen. Indien mensen of zeedieren deze microplastics binnenkrijgen, dan bestaat dus de kans dat deze additieven in het lichaam loslaten, waar ze mogelijk (veel) schade kunnen aanrichten.Effect op de gezondheid van zeedieren
Onderzoek met kleine zeedieren heeft aangetoond dat de aanwezigheid van micro- en nanoplastics een effect kunnen hebben op de gezondheid van deze dieren. Bij dierlijk plankton dat microplastic eet, kan het darmkanaal verstoppen. Het gevolg is dat het plankton vermagert en bijgevolg zal sterven.Effect op de gezondheid van de mens
Zijn er toxische gevolgen voor het menselijk lichaam? Microplastics zijn in staat om vervuilende stoffen te absorberen (voorbeelden zijn pcb of nonylfenolen). Deze vervuilende stoffen kunnen de hormoonhuishouding of het immuunsysteem verstoren, of zelfs kankerverwekkend zijn. Veel bewijzen zijn er echter nog niet, maar de mogelijkheid ervan zet wetenschappers alvast aan het werk om zekerheid te verkrijgen op dit vlak. Kortom kan men zeggen dat we anno 2018 vrijwel niets of heel weinig afweten wat de effecten zijn van plastics op de gezondheid van de mens.