Minder vlees eten: voordelen voor gezondheid en milieu

Minder vlees eten heeft voordelen voor de gezondheid, het milieu en het klimaat. Een groot verbruik van vlees leidt ook tot een grote uitstoot van broeikasgassen (CO2-uitstoot). De sensibilisering en bewustwording rond het onderwerp 'vleesconsumptie' zijn erg belangrijk en krijgen geleidelijk aan meer aandacht in het maatschappelijk debat. Er zijn genoeg alternatieven, zoals vleesvervangers, die het mogelijk moeten maken om geleidelijk de vleesconsumptie te verminderen.

‘Minder vlees eten’: bewustwording wordt groter

De bewustwording rond vleesconsumptie in de maatschappij wordt met de dag groter. Er is een voorzichtige consensus aan het groeien, dat het ook anders kan. Heel geleidelijk aan veranderen de meningen en durven mensen hun dagelijks stukje vlees los te laten om te kiezen voor een vleesvervangende maaltijd. In de media worden allerhande vergelijkingen gemaakt om de bewustwording bij het brede publiek duidelijk te maken. Een voorbeeld hiervan is: “Een biefstuk of steak zorgt voor evenveel uitstoot aan broeikasgassen dan een rit met een gemiddelde wagen van zeventig kilometer.” De verantwoordelijkheid van de klimaatverandering werd, tot een vijftal jaar terug, steevast bij de transportsector gelegd. “De uitlaatgassen die de sector produceert, zijn immers de grootste bron van vervuiling”, beweerden critici. Echter de dagelijkse consumptie van vlees is ook een essentieel deel van het probleem. Een dag zonder vlees is alvast een goede start om mee te helpen aan dit wereldwijd probleem. In Nederland en België komt dit maatschappelijk debat steeds hoger op het agenda te staan, ook bij beleidsmakers.

Minder vleesverbruik heeft voordelen voor de gezondheid

Vlees zorgt voor heel wat eiwitten en vet voor het menselijk lichaam, net als vitamine B en ijzer. De eiwitten die zich in vlees bevinden, hebben we nodig om gezond te blijven. Toch zijn er vervangende en goede alternatieven. Er zijn echter ook redenen waarom een geringer vleesverbruik beter kan zijn voor de gezondheid. Vlees bevat immers geen goede vezels die noodzakelijk zijn voor een vlot verteringsproces. Daarnaast bevinden zich in vlees veel verzadigde, ongezonde vetten. Een te grote consumptie van vlees kan ook leiden tot spijsverteringsproblemen, vermoeidheid en een verhoogd risico op kanker. Ook overgewicht en een te hoge cholesterol zijn vaak symptomen die voorkomen bij overmatig gebruik van dierlijke vleesproducten. Wat minder vlees verbruiken heeft bijgevolg ook voordelen voor de gezondheid.

Voordelen voor het milieu

De sector van de veeteelt staat in voor 18% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, schreef hoogleraar geneeskunde Dean Ornish in 2012. Dat is een enorm hoog percentage. Elk stukje vlees dat wordt gegeten, heeft uiteraard ook te maken met de activiteit ‘veeteelt’. Deze 18% staat gelijk aan meer dan het volledige verbruik van vliegtuigen, auto’s en boten samen. Een afbouw van de vleesconsumptie heeft dus enorm veel voordelen voor het milieu. Het percentage van 18% omvat zowel de rechtstreekse als de onrechtstreekse uitstoot van broeikasgassen. Met rechtstreekse uitstoot worden de methaan- en lachgassen, die vrijkomen bij agrarische activiteit, bedoeld. Onder onrechtstreekse uitstoot bedoelt men de ontbossing en het herverdelen van het agrarisch gebied. Dieren moeten immers plaats hebben om te grazen. Afbranden van bossen heeft immers als resultaat dat er grote hoeveelheden broeikasgassen vrij komen. Graan en soja wordt ook gebruikt als veevoeder. 40% van het wereldwijd graanvolume en 80% van de soja staat in als veevoeder in het jaar 2016. Daarenboven is er heel wat graan nodig om een stuk vlees op een bord te krijgen. Voor een stuk vlees van 300 gram is 2,1 kilogram graanvoeder nodig. Een lagere consumptie van vlees heeft onmiddellijk zijn effect op de veeteelt, waardoor het aandeel broeikasgassen in deze sector gevoelig zou kunnen dalen.

Alternatieven: vleesvervangers zoals quorn of seitan

Er bestaan een aantal vleesvervangers die een volwaardig of een zeer goed alternatief zijn. Vleesvervangers zijn goed voor de gezondheid en bovendien werk je mee aan de verbetering van het klimaat en milieu. Vleesvervangers hoeven niet altijd eentonig te zijn van smaak. Je kan gerust wat meer smaak halen uit de andere ingrediënten van je maaltijd, zodat de mindere smaak van de vleesvervanger gecompenseerd wordt. Er is keuze genoeg om zonder een stukje vlees lekker te variëren en te experimenteren.

Seitan

Seitan bestaat uit tarwemeel en wordt gepasteuriseerd in potten verkocht. Seitan kan worden verwerkt in sauzen of ragout. In een verwerkte vorm zijn er seitan-burgers, seitan-worsten of seitan-gehakt. Er is zelfs broodbeleg beschikbaar in een seitan-vorm.

Quorn

Quorn kan heel eenvoudig gecombineerd worden met allerlei ingrediënten, omwille van het feit dat quorn veel smaken absorbeert. Quorn past perfect bij een wokgerecht en kan gemixt worden met groenten en kruiden. Quorn wordt gemaakt van een schimmel die verwant is met een paddenstoel. Er bestaan verschillende vormen van quorn: filets, stukjes, blokjes, schnitzel, worst, lasagne, enzovoort.

Tofu

Tofu heeft een erg neutrale smaak. Het beste is om de tofu te marineren. Tofu kan gegeten worden op een boterham of gecombineerd worden in een slaatje. Het product ontstaat door het stremmen van de melk van gemalen sojabonen. Tofu is verkrijgbaar in blokjes.

Lopino

Lopino is afkomstig van het zaad van de lupineplant. Lopino is heel gelijkaardig aan tofu, maar is iets droger en kruimeliger. Lopino smaakt zoet en flauw als het uit de verpakking komt.