Oorzaken van bodemverontreiniging

In Nederland is de grond op veel plekken ernstig vervuild. Er zijn verschillende oorzaken daarvoor. Lange tijd was men zich niet goed bewust van de gevolgen van het laten verdwijnen van giftige stoffen in de bodem. Daarom werden er weinig eisen gesteld aan bedrijven. Tegenwoordig doet de overheid er veel tegen om bodemverontreiniging tegen te gaan. Op veel plekken wordt grond afgegraven en gesaneerd. Op die manier wordt de Nederlandse bodem langzaam schoner. In Nederland zijn veel plekken waar de grond ernstig vervuild is. Het gaat om ongeveer zestigduizend plekken die geschikt zijn om huizen te bouwen, maar waar dat niet zomaar mogelijk is omdat er veel afvalstoffen in de grond zitten. Er zijn verschillende redenen waarom de grond vervuild kan zijn. Meestal heeft er eerder een fabriek, benzinestation of chemische wasserij op het terrein gestaan. In het verleden waren de eisen die werden gesteld aan het weglopen van afvalstoffen niet zo streng. Vaak lieten bedrijven ook bewust gifstoffen in de grond weglopen, zodat zij er vanaf waren. In andere gevallen dumpten bedrijven bewust hun afvalstoffen, bijvoorbeeld in de natuur, zodat zij er vanaf waren.

Op welke manier kan verontreinigde grond schadelijk zijn?

Het nadeel van veel van de afvalstoffen is dat ze niet zomaar verdwijnen. Vaak gaat het om zware metalen, asbest, bestrijdingsmiddelen of bepaalde anorganische verbindingen. Deze kunnen op verschillende manieren schadelijk zijn. De eerste manier waarop ze schadelijk kunnen zijn is omdat ze in het grondwater terecht komen. Het grondwater wordt vervolgens weer opgepompt en bijvoorbeeld gebruikt als grondwater. Een tweede manier waarop het schadelijk kan zijn is als mensen gewassen gebouwen op het terrein van de vervuilde grond. Dat kan bijvoorbeeld om een boer gaan, maar ook om particulieren die een eigen moestuin hebben. Een laatste manier waarop het schadelijk kan zijn is dat mensen ziek worden door de dampen. Dit kan vooral gebeuren als veel van de grondstoffen nog relatief aan het oppervlakte te vinden is.

De oorzaken van bodemverontreiniging

Pas aan het begin van de jaren tachtig begon de Nederlandse overheid zich druk te maken over de gevolgen van bodemverontreiniging. De aanleiding daarvoor was het gifschandaal in Lekkerkerk. Daar was een nieuwbouwwijk van driehonderd woningen gebouwd in de plaats Lekkerkerk West. Deze woningen waren gebouwd op zeer verontreinigde grond. Dit kwam pas aan het licht nadat een waterleidingbuis was aangetast door de werking van zeer agressieve chemische stoffen. De kosten om de grond te laten reinigen bedroegen bijna tweehonderd miljoen euro. Later kwamen er andere schandalen aan het ligt, zoals de verontreiniging van de Coupépolder in Alphen aan den Rijn en de bodemvervuiling in Griftpark in het Utrechtse Kralingen. Na deze schandalen begon de overheid met strengere wetgeving. Vaak moesten de bedrijven opdraaien voor de schade.

Het saneren van verontreinigde grond

In Nederland zijn er relatief weinig voorbeeld van mensen die uiteindelijk ernstig ziek werden door toedoen van de verontreiniging. Toch doet er overheid er alles aan om zoveel mogelijk van de vervuiling op te ruimen. De belangrijkste plekken moeten tegen het jaar 2030 gereinigd zijn. Tegelijkertijd kost het saneren veel geld, dus niet alles kan in een keer gedaan worden. De grond moet stapje voor stapje worden gesaneerd. Vaak kan de schade nog worden verhaald op de bedrijven, maar soms is dat niet mogelijk. Dat komt omdat in de loop van de tijd veel bedrijven zijn verdwenen of failliet zijn gegaan. Daardoor komt het ook vaak voor dat een gemeente of provincie opdraait voor de kosten van de reiniging van de grond. Zij proberen die extra kosten voor een deel weer door te berekenen aan de koper van de grond, maar dat kan maar tot op zekere hoogte. Anders zou namelijk niemand de grond willen kopen.