De termietenheuvels van Australië

Niet bepaald het continent waar je veel bouwwerken in de natuur verwacht maar toch vind je er miljoenen vernuftig gebouwde kastelen in diverse kleuren. De een is groter dan de ander. De bouwwerken zijn voorzien van ingenieuze ventilatiesystemen, noodzakelijk voor de miljoenen bewoners, die er wonen. Juist die bewoners hebben hun kastelen zelf gebouwd, het draait om termietenheuvels.

Termietenheuvels

Ik heb het over de termieten, want zij zijn verantwoordelijk voor de vele bouwwerken in het prachtige landschap van Australië. Je mag het best kastelen noemen want in zo’n “woning” leven soms wel miljoenen termieten, die ieder een eigen taak hebben. De bewoners kunnen in groepen verdeeld worden.

Zoals het hoort woont in ieder kasteel een koningspaar. De koningin en de koning vormen een paar en blijven vele jaren samen. Zij wonen in een speciale kamer en zijn verantwoordelijk voor de nakomelingen. De koningin heeft een enorm opgezwollen lijf en legt alleen maar eieren, soms wel zo’n 2200 per dag. De koning zorgt voor voldoende sperma om de eieren te bevruchten. Zij worden gevoed door de volgende groep bewoners.

De werkers

Dat zijn de werkers, zij vormen de grootste groep binnen het kasteel. Zij verrichten vele taken waaronder het zoeken van voedsel dat bestaat uit cellulose en (timmer)hout. Zij richten enorme schade aan in huizen en kunnen het hout zozeer aantasten dat het gehele huis dreigt in te storten. Daarnaast voeden zij vorst en vorstin, de larven en de soldaten. Zij bouwen aan het kasteel en repareren alle schade. Zij zijn blind, onvruchtbaar en werken 24 uur per dag. Omdat zij wit van kleur zijn worden zij ook wel eens witte mieren genoemd.

De soldaten

Om de kolonie te beschermen tegen aanvallen is er een leger soldaten. Zij zien er anders uit en hebben een gekleurde kop met een paar stevige kaken. Er is zelfs een deel soldaten dat is uitgerust met de mogelijkheid een vloeistof naar de vijand te spuiten, die daardoor verlamd raakt en vervolgens een eenvoudige prooi is voor de andere soldaten. Soldaten beschermen de werkers als zij het kasteel repareren en proberen iedere aanval op het nest af te slaan.

Nieuwe kolonies

Tenslotte zijn er in een grote kolonie termieten nog de vruchtbare exemplaren, die vleugels ontwikkelen en op een warme vochtige zomeravond uitvliegen. Nou ja, vliegen, ze kunnen het amper en worden alleen maar door de wind een eind van hun nest weggeblazen. Na de landing vallen de vleugels af en proberen zij paartjes te vormen om een eigen kolonie te vormen. Ze vinden elkaar door geurtjes. Als zich een paar gevormd heeft, beginnen zij aan de bouw van een nest om aansluitend te kunnen zorgen voor een groot nageslacht.

De nesten die zij vormen verschillen, afhankelijk van de soort en de temperatuur. In koele gebieden maken ze ondergrondse nesten of vestigen ze zich in een huis. In het hete gedeelte van Australië hebben ze dringend behoefte aan koelte en boven hun ondergrondse nest bouwen ze een termietenheuvel, die meters hoog kan zijn. Door een zeer ingenieus gangenstelsel daarin wordt een ventilatiesysteem gevormd waardoor de temperatuur in het gehele nest op de voor de larven en de groei van schimmels meest geschikte temperatuur blijft. Omdat de termieten ook aarde als bouwmateriaal gebruiken, krijgen de heuvels de kleur van de omgeving en zo tref je rose, rode, grijze of zelfs andere kleuren termietenheuvels aan.

In de geheel verlaten gebieden van het uitgestrekte Australië planten zij zich vrolijk voort.
Dat kan ook omdat ze daar geen schade aanrichten en aan hun lot worden overgelaten. De vele verlaten termietennesten bieden een schuilplaats voor vele kleine dieren zoals hagedissen, vogels, slangen, andere insecten etc. Misschien toch een beetje nuttig dus.

Als toerist kijk je je ogen uit maar in de bevolkte gebieden van Australië zijn ze niet zo blij met deze kleine opdondertjes. Ze zijn in staat om in een aanzienlijk korte tijd je huis op te vreten want de huizen daar bestaan vaak helemaal uit hout. Er bestaat dan ook een speciale opruimingsdienst en zodra de plaatselijke bevolking termieten ziet uitzwermen, waarschuwen ze deze dienst want dat betekent dat er een erg groot termietennest vlak in de buurt moet zijn.
De huizen worden ook regelmatig onderzocht op termieten en er zijn vele maatregelen nodig om je huis te beschermen.

In Nederland is zo’n dienst niet (meer) noodzakelijk maar je kan je afvragen of het opwarmen van het milieu misschien de termiet, die van warmte houdt, terug brengt. In Europa komen zeker nog termieten voor maar meer in de zuidelijke landen zoals Italië of Spanje. Ze zouden wel raad weten met onze meubels dus laten we hopen dat deze witte blinde houteters hun kastelen in het buitenland blijven bouwen.