Ongedierte, insecten en enge beestjes

Elke zomer is het weer raak. In grote getale komen insecten zoals muggen, wespen, vliegen, mieren en teken tevoorschijn. Op zoek naar zoet voedsel of smakelijk bloed. Een insectenbeet krijg je er gratis bij. Ook de rest van het jaar weten enge beestjes je huis en tuin te vinden. Griezelige spinnen, miljoenen huisstofmijten, snelle zilvervisjes en bloeddorstige bedwantsen hebben de tijd van hun leven. De bestrijding is dan ook een flinke klus. Hoe ziet het leven van ongedierte er eigenlijk uit?

Zilvervisjes

'Two-legged creatures we are supposed to love as we love ourselves, the four-legged, also, can come to seem pretty important. But six legs or more are too many from the human standpoint.' ~ Joseph W. Krutch
Daar loopt weer zo'n snelle engerd over de badkamervloer. De kruipende, zilverachtig glanzende zilvervisjes en papiervisjes zijn ongeveer 1 cm lang. Ze komen tevoorschijn bij een specifieke temperatuur (rond 25 graden) en een hoge vochtigheidsgraad (meer dan 50%). De griezeltjes houden van warmte, duisternis en een te goede isolatie. Om die reden zitten ze vaak in badkamers, rondom de wc, in de keuken, achter het behang of schilderijen, tussen boeken, enz. Hun menu bestaat uit koolhydraten, dus zetmeel, suiker, graan, meel, stijfsel, bepaalde soorten lijm en papier. Gelukkig komen ze meestal niet in grote getale voor. Om hun aanwezigheid te voorkomen of ze weg te krijgen moet je ventileren, droogstoken, naden en kieren dichtmaken, eventuele lekkage verhelpen of de waterleiding isoleren.

Wespen

'For every grape a hundred wasps.' ~ Persian saying
Wel eens gestoken door een wesp? Dat is pijnlijk! De geel met zwart gekleurde wespen hebben een angel en een wespentaille (=insnoering) en zijn max. 2,5 cm lang. Wespen zie je vooral aan het eind van de zomer, als ze op zoek zijn naar eten en drinken (limonade, koekjes, stroop, fruit) in tuinen en op terrassen. Hun voedsel bestaat verder uit suikers van bijv. nectar van bloemen en honingdauw. Ook consumeren ze de nodige eiwitten in de vorm van andere insecten, waardoor ze ook nuttig zijn. Omdat ze helaas ook overlast (bijv. levensbedreigende allergie) veroorzaken is bestrijding soms nodig. Om hun komst tegen te gaan kun je horren en vliegengordijnen gebruiken en een heel nest kun je chemisch laten weghalen door een gespecialiseerd bedrijf. Ook bestaan er wespenvallen en pompjes waarmee je gif uit een wespensteek kunt zuigen. Zie je een wesp, blijf dan altijd rustig, ga niet om je heen slaan, want als ze zich bedreigd voelen worden ze agressief en steken ze.

Bedwantsen

'You cannot have more bed-bugs than a blanket full.' ~ Spanish saying
De bedwants is weer helemaal terug. Het is vooral een hotelbeestje, want ze zijn berucht in zowel de goedkoopste jeugdherbergen als de duurste hotels. Ook in je eigen slaapkamer maken ze hun opwachting. Het platte, brede diertje is ca. vijf tot zes millimeter lang. Voorkeursplaatsen zijn het matras, beddengoed, maar ook achter behang, plinten en de bedombouw. Met zijn steeksnuit prikt hij door je huid, op zoek naar jouw bloed. Daarbij injecteert hij verdovende en antistollende stofjes wat vreemde donkerrode plekken op de huid achterlaat. Vooral je benen zijn een favoriete plaats, en die kunnen dan ook helemaal onder komen te zitten. Het duurt wel een tijdje voordat dit allemaal weg is, maar gelukkig brengt de bedwants geen ziekten over. Bestrijden is moeilijk. De beestjes zijn zelfs zo sterk dat je de ellendelingen - of hun eitjes - ongemerkt vanuit je hotelkamer in je koffer mee naar huis neemt!

Hoofdluizen

'Don't draw a sword against a louse.' ~ Chinese saying
Het haar van jouw kind onder de luis? Kom eerst bij van de schrik. Hoofdluis is op scholen een veel geziene plaag. Het heeft dan ook niets met slechte hygiëne te maken. De zandkleurige, 3 mm lange hoofdluizen stappen gemakkelijk over van het ene naar het andere hoofd, vooral bij nauw contact tussen kinderen, maar vaker nog via de jassen aan de kapstok. Hun voedsel bestaat uit het bloed uit je hoofdhuid, vandaar de jeuk. De luizen leggen hun eitjes (de neten) tegen de haarschacht aan en door onderzoek van het hoofdhaar is dit ook vaak wat je als eerste ziet. Behandeling gebeurt chemisch door speciale shampoos en fijne metalen luizen- en netenkammen. Om terugkeer te voorkomen en alles te ontsmetten was je het beddengoed, kleding en pluche speelgoed van besmette personen op een hoge temperatuur. De spullen twee weken afgesloten in een plastic zak bewaren kan ook. Op school of sportclub moeten jassen ook afgesloten en gescheiden van elkaar. Controleer het haar regelmatig.

Slakken

'By perseverance the snail reached the ark.' ~ Charles Spurgeon
Slakken in je kliko-bak, een nattig spoor op je terras, aangevreten blaadjes? De glibberige tuinslak is niet bij iedereen geliefd. Slakken houden van een rommelige tuin, vochtige plaatsen, afval en de composthoop. Na een regenbui zijn ze in grote getale te vinden, en banen ze zich een trage weg over paden en terras. De schelp van de slak noemen we het huisje (slakkenhuis), waarin het dier leeft. Zo wordt de slak beschermd tegen vijanden en felle zon. Zit je met een slakkenplaag? Je kunt ze lokken met een schotel bier, er zout op leggen (geen leuk gezicht), of ze oppakken en met afval meevoeren. Ook zijn er biologische bestrijdingsmiddelen in de handel. Het milieuvriendelijkst is wellicht om de tuin aantrekkelijk te maken voor vogels, egels, kikkers en padden, de natuurlijke vijanden van slakken...

Motten

'He dreads a moth who has been stung by a wasp' ~ Albanian saying
Een vliegende griezel, landend op je muur, maar toch geen vlinder? Vast een mot. Motten houden van kleding, stoffen en tapijt. Daarom zijn kasten, logeerkamers en ruimten onder bedden hun favoriete plaats. Vind je larven, poppen (zijden cocons) of gaten in kleding, dan is er al sprake van een schadelijke mottenaantasting. De 8 tot 14 mm lange motten houden vooral van oud textiel (wol, leer, bont en veren) dat op een donkere plek is opgeborgen. Ter voorkoming draag je kleding regelmatig, en was je het altijd voordat je het in de kast legt. Wil je textiel lange tijd niet gebruiken, neem dan gesloten plastic zakken of koffers. Kamfer en cederhout zijn bekende anti-mottenmiddelen. Horren en gordijnen houden motten zo veel mogelijk tegen.

Pissebedden

'The beetle is a beauty in the eyes of its mother.' ~ Egyptian saying
Je verschuift een bloempot op je terras en jawel, een ranzige reeks grijze monstertjes kruipt van schrik alle kanten op. Pissebedden! En ze hebben hun naam ook al niet mee. Pissebedden zijn van een halve tot twee centimeter lang. Het zijn officieel 'kreeftachtigen' met een ovaalvormig plat lijf dat uit segmenten bestaat. Op de kop zitten twee voelsprieten, daarnaast hebben ze zeven paar pootjes. Pissebedden vindt je vooral in vochtige, donkere ruimten, onder stenen, bij afval, onder rottend hout, in spleten van boomschors, tussen blaadjes aan de voet van een heg, of in de composthoop. Hun voedsel bestaat aldus uit dood hout, dode dieren, voedselresten en afgevallen bladeren, vandaar dat ze je tuin zien als een toprestaurant!

Muggen

'In heaven you won't hear the mosquitoes.' ~ Finnish saying
Je ligt net lekker in bed, de lamp is uit en jawel hoor. Een luid gezoem verraadt de aanwezigheid van een bloeddorstige mug! De ca. 7 mm lange steekmuggen hebben een steeksnuit, zes poten en heldere vleugels. In de zomer en herfst zie je ze volop. Vrouwtjesmuggen zijn de lastposten, want zij leven van bloed. Vooral van mensen, want de huid van dieren is te behaard. Muggensteken veroorzaken rode, vaak erg jeukende bultjes. Dit komt door de prikkelende stof die de mug afgeeft, bedoeld om het bloed makkelijk te kunnen opzuigen. Sommige mensen worden eerder gestoken of hebben meer last dan anderen. Muggen zitten overdag stilletjes in een donkere hoek, aan de onderkant van bladeren of ergens op je plafond. Van tocht houden ze niet. Hoe voorkom je een muggenplaag? Muggen ontwikkelen zich op plekken waar water lang blijft staan. Maak die dus droog, denk ook aan aan emmers, bloembakken, goten enz. Houd ramen en deuren 's nachts dicht of zet er een hor op. Verder goed ventileren, en muggenafweermiddelen gebruiken.

Spinnen

'When spiders unite, they can tie down a lion.' ~ Ethiopian saying
Wie rilt er niet bij de gedachte aan een donkere, harige dikke spin die met zevenmijlslaarzen over je vloer rent? Toch doen spinnen niets. Ze hebben enkel hun uiterlijk niet mee! Gemiddeld bevat een een hygiënisch huis maar liefst vijftienhonderd spinnen. En elke spin heeft acht grote, griezelige poten. In het najaar zie je ze het meest omdat de volwassen geworden spinnen dan uit hun schuilplaatsen komen en zich gaan voortplanten. Waar zitten ze? Overal. Vooral op zolder, in kelders, achter valse plafonds en plinten, in sluipruimtes, afvoerbuizen, rond vuilniszakken, of achter je fornuis. Waar insecten zijn, zijn spinnen, want dat is hun menu. Spinnen maken draden, en in hun prachtig opgezette web - waar ook de eitjes worden gelegd - vangen ze insecten. Eigenlijk zijn ze dus heel nuttig. Spinnen bestrijden is dan ook onbegonnen werk. Ze dood meppen is een optie, maar niet diervriendelijk. Er zijn milieuvriendelijke bestrijdingsmiddelen en speciale spinnenvangers. Zo kun je ze na vangst gewoon buiten zetten.

Teken

'The camel carries the load, but it is the tick that complains.' ~ Moroccan saying
Met blote benen door een bos lopen? Bedenk je twee maal, want teken wachten je met liefde op. De beestjes zijn 1 tot 3 mm kleine spinnetjes, volgezogen met bloed zwellen ze op tot een 1 cm donkerrood bolletje. Teken leven in hoog gras, in struikgewas van bos, duin, wei en hei en zitten op huisdieren, wild, vogels en kadavers. Loop je met blote benen in een bos, dan riskeer je al een tekenbeet. Want teken hechten zich aan passerende mensen en dieren, en zijn vooral 's zomers actief. Teken kunnen de veel in het nieuws zijnde ziekte van Lyme overbrengen. Deze ziekte begint ca. twee weken na de tekenbeet, en verraadt zich door een rode ring om de beet heen. Onbehandeld ontstaan in een later stadium symptomen als gewrichtsklachten, uitval van zenuwen, pijnen in arm of been en hartritmestoornissen. Gebeten? Verwijder de teek binnen 20 uur, liefst met een tekenpincet, daarna ontsmetten, de beetdatum opschrijven en de huid drie maanden in de gaten houden. En nooit meer met onbedekte kleding de natuur in!

Mieren

'Even the sharpest ear cannot hear an ant singing' ~ Sudanese saying
Mieren leven in kolonies, in mini maatschappijtjes waarin elke groep een eigen taak heeft. Meestal zijn ze zwart en enkele millimeters klein, maar er zijn vele varianten. Aardig is het niet om nijvere, altijd bezige mieren onder ongewenste diertjes te scharen, maar als er een tienduizendkoppig leger mieren van onder de terrastegels via je keukendier het huis binnenwandelt, zijn ze een plaag. Elk jaar is het raak, zodra de zon een mierennest opwarmt komen ze massaal tevoorschijn, op zoek naar voedsel. Voor grote afstanden deinzen ze niet terug. Het liefst eten ze honingdauw, het suikerhoudend afscheidingsproduct van de bladluis, maar alles wat zoet is trekt hen aan. In de tuin zijn mieren schadelijk. Ze verspreiden en beschermen bladluizen, zorgen ervoor dat tuintegels los komen te zitten en zijn dragers van bacillen. Leg zoet eten weg, kit naden en kieren dicht, plaats insectengaas, strooi afweermiddelen of gebruik een mierenlokdoos. Ook zijn er talloze huismiddeltjes.

Kakkerlakken

'If chickens were judges, cockroaches would be sentenced.' ~ Jamaican saying
Soms kom je het tegen in Zuid-Europa, een verdwaalde kakkerlak in een vochtig keukentje. Genoeg om je hart te doen overslaan en op slag misselijk te worden. En terecht. Want kakkerlakken zijn zich snel voortplantende, platte, kruipende, meestal lichtbruine insecten met lange voelsprieten die bacteriën, schimmels en ziektekiemen verspreiden. Daarom moeten ze worden bestreden. Overdag houden kakkerlakken zich schuil op warme, vochtige en donkere plaatsen, bijv. achter het fornuis of de koelkast. Ze verspreiden zich via kieren, ventilatiekanalen en leidingen. Ook kunnen ze overlopen van de ene naar de andere flat. Je houdt ze tegen door de keuken zeer schoon te houden, vaak te luchten, de temperatuur omlaag te brengen en spleten en naden dicht te kitten. Met een rooster kun je een ventilatieopening dichtmaken. Professionele bestrijding gebeurt door spuitvloeistoffen en lokgels, waarna de omgeving na een paar weken opnieuw wordt gecontroleerd.

Vliegen

'God in His wisdom made the fly, and then forgot to tell us why.' ~ Ogden Nash
Brom, brom! Vliegen houden van vocht en warmte, daarom zie je ze vooral in en aan het eind van de zomer. De zwarte kamervliegen (7mm) en metaalglanzende blauwgroene bromvliegen (1-1,5 cm) zijn het bekendst. De laatste soort is meteen de gevaarlijkste. Ze planten zich voort door honderden eitjes te leggen in mest, dode dieren, afval en voedsel. Zo zijn de larven (=maden) verzekerd van eten. Na een week ontpoppen de maden zich tot volwassen vliegen. Vliegen zijn vooral lastig voor de mens omdat ze voedsel en landbouwproducten vernietigen, ziekten verspreiden en hinder veroorzaken. Voor dieren zijn ze echter de grootste nachtmerrie, omdat vliegen er niet voor schromen eitjes te leggen in de vacht van levende dieren zoals konijnen en schapen. Het dier wordt letterlijk van binnenuit door maden opgevreten (=madenziekte of myiasis) en is reddeloos verloren. Vliegen kun je weren door gaas en horren, ramen en deuren gesloten te houden, eten af te dekken en afval op te ruimen.

Huisstofmijten

'What would be left of our tragedies if an insect were to present us his?' ~ Emile M. Cioran
Niezen? Proesten? Hoesten? Branderige ogen, benauwdheid, loopneus? Misschien komt het door de huisstofmijten in jouw huis. De huisstofmijt is er om bekend gezondheidsklachten zoals allergische reacties te veroorzaken. Naar schatting heeft tien procent van de westerse bevolking een huisstofmijtallergie. Het spinachtige diertje is bijna onzichtbaar klein (0,3 mm) en leeft in huisstof. Vooral matrassen, kussens, beddengoed, tapijten, knuffels en gestoffeerde meubels zijn zijn favoriete plekken. De kans is daar het grootst dat hij zich tegoed kan doen aan menselijke huisschilfers. Een temperatuur van 25 gr. C vindt de mijt het fijnst, ook houdt ie van een een enigszins vochtige omgeving. Hoe bestrijd je huisstofmijt? Door regelmatig schoon te maken (nat), vaak te stofzuigen, beddengoed veelvuldig te wisselen en het huis goed te ventileren. Ga niet met een stofdoek aan de slag en kies tapijt in plaats van gladde vloeren. Zo houd je het stof op de vloer, in plaats van dwarrelend in de lucht!

Oorwormen

'God gives every bird his worm, but he does not throw it into the nest.' ~ Swedish saying
Bij oorwormen denk je aan griezelige monsters die het op de binnenkant van je oor voorzien hebben, maar hier is niets van waar. Oorwormen kruipen niet in je oor en zijn onschadelijk. Toch vindt men ze vaak doodeng en dat komt door hun uiterlijk. En dat terwijl ze niet eens op een worm lijken. Ze zijn bruin, ruim een centimeter lang, en hebben een afgeplat lijfje. Kenmerkend is het tangvormige orgaantje aan hun achterlijf. Dit wordt vnl. gebruikt als verdedigingswapen. Hun voedsel bestaat uit plantendelen zoals vruchten en blaadjes. Oorwormen zijn nachtdieren en bevinden zich onder afval, stenen, in composthopen, bloempotten, houtresten en tussen bladeren. Zie je een oorworm in huis, dan weet je dat het buiten erg droog is en het dier een vochtige plaats zoekt. Dicht spleten en kieren en ruim afval op. Zo heeft de oorworm niets te zoeken in je huis, en al helemaal niet in je oor ;).

'We hope that, when the insects take over the world, they will remember with gratitude how we took them along on all our picnics.' ~ Bill Vaughan