Spint en spintmijt op bladeren van gewassen

Spint is een ziekte op planten en gewassen. Het beschadigt de bladeren die geel en bruin worden. Van rozen tot komkommer. Ernstige spint laat de plant en het gewas doodgaan. Spintmijten zijn de veroorzakers. Met het oog niet zichtbare kleine spinachtige insecten, bewegend in een soort spinnenweb. Een spinnenweb wat de bladeren, stengels, vruchten en tenslotte de hele plant ‘inpakt’ en er een mysterieus geheel van maakt.

Wat is een mijt

Mijten (Acariformes) zijn geleedpotige, spinachtige minidiertjes met acht poten. Mijten zijn moeilijk met het blote oog te zien. Ze zijn maar tussen de 0,1 tot 1,0 millimeter groot. Microscopenwerk om ze goed te bekijken. Onder de microscoop is te zien dat het achterlijf en de kop één geheel vormen, mijten zwaar behaard zijn en acht poten hebben, behalve in het larvestadium. De larven hebben zes poten. Spintmijten hebben spinklieren waar ze fijne, zijdeachtige spindraden mee maken en een beschermend spinsel vormen. De mannetjes mijten zijn kleiner, langwerpiger en beweeglijker dan de vrouwtjes mijten.

Verschillende soorten mijten

Elke mijt heeft zijn eigen voorkeur voor groente, fruit, bonen of planten. Maar ook mensen worden niet gespaard door de mijten. Een aantal mijten en hun voorkeur:

• Bonenspintmijt (Tetranychus urticae). Ook wel kasspint of rode spintmijt genoemd. Deze spintmijt kunnen we aantreffen op kruidachtige planten, sperziebonen, paprika, komkommer, aardbei, appel, passiebloem, peer en pruim.
• Gewone esdoornmijt (Aceria pseudoplatani. Komt voor op de esdoorn.
• Fruitspintmijt (Panonuchus ulmi). Komt voor op appelbomen, perenbomen, pruim, kers en bessenstruiken.
• Coniferenspintmijt (Oligonychus ununguis). Aan te treffen op sparren en coniferen
• Orchideeënmijt (Tenuipalpus orchidarum). Op de onder- en bovenkant van vooral dikke vlezige bladeren van orchideeën.
• Huisstofmijt (Dermatophagoides pteronyssinus). De vervellingshuiden en de uitwerpselen van deze mijt kunnen bij mensen allergische reacties geven.
• Schurftmijt (Acarus scabiei). Deze mijt is verantwoordelijk voor schurft bij mensen.

De bonenspintmijt

De mijten kunnen een goed groeiende komkommerplant met komkommers, compleet ten gronde richten. De bonenspintmijt (Tetranychus urticae) is hiervoor verantwoordelijk. Ook bij sperziebonen, paprika en aardbeien, kan de bonenspintmijt voorkomen. Paprika en tomaat zijn veelal kasplanten voor de tuinliefhebber die een kas tot zijn of haar beschikking heeft. Vandaar dat deze spint ook wel de kasspint wordt genoemd. In de zomer zijn deze mijten lichtgeel tot groenig, oranje of rood met aan de zijkanten van het lichaam, twee donkere vlekjes (de kleur is mede afhankelijk van het gewas). In Engeland wordt deze mijt dan ook "two-spotted spider mite" genoemd, juist vanwege de twee donkere vlekken. Wanneer de temperatuur in het najaar lager wordt gaan de mijten met winterslaap. Als volwassen mijten en als eitjes. In afgevallen blad, in de grond en in schorsspleten. De bevruchte vrouwtjes zijn dan oranje-rood in plaats van de gebruikelijke geel-groene kleur (de wintervorm van het wijfje bonenspintmijt) De overwintering van de bonenspintmijt vindt plaats op afgevallen blad, in schorsspleten of in de grond.

Spint op de komkommerplant

Onder warme omstandigheden gaan de mijten op de onderkant van het blad zitten. Met hun scherpe monddelen maakt de mijt een gaatje in de plantencel en zuigt deze leeg. De lege cellen kleuren geelachtig tot witzilverachtig. Het eerste signaal dat er bonenspintmijt op de plant zit. Dan krijgt de buitenrand van het blad een geel randje, en vervolgens wordt langzaam het hele blad geel. De groene nerven steken fel af tegen het gele bladmoes. De plant kan zo zelf geen voedingsstoffen meer opnemen en het resultaat is dat het gehele blad bruin wordt en dood gaat. De spinseldraden zijn duidelijk zichtbaar, met de krioelende larven en mijten erin. Ook de komkommer als vrucht, toont sporen van de aantasting. De al gevormde komkommers groeien niet meer, maar drogen in. Zilverkleurig spinrag bedekt het dode en gele blad, de nog niet volgroeide komkommers en de hele komkommerplant sterft.

Voorwaarden voor spint

Een droog voorjaar geeft meer kans op bonenspintmijt buiten en in de kas, dan een gemiddeld voorjaar met amper uitschieters qua temperatuur en een neerslag van gemiddeld 67 millimeter in het voorjaar (volgens het KNMI). De luchtvochtigheid speelt een grote rol. Zelfs in een kas is het erg moeilijk, om hier controle op te krijgen. Mijten houden niet van vocht. De luchtvochtigheid moet hoog zijn. Extra gieteren en/of sproeien dus.

De ontwikkeling van eitje tot mijt

Warm en droog weer zijn de ideale omstandigheden voor de ontwikkeling van de eieren die het vrouwtje van de spintmijt legt. Twee dagen na de bevruchting legt ze per dag drie tot twaalf eieren, afhankelijk van de temperatuur (21° is de meest ideale temperatuur). Wel meer dan honderd eieren in totaal kan het wijfje produceren. Het aantal vrouwtjes is twee keer zo groot als het aantal mannetjes bij de eieren. Na vijf dagen komt er een larve uit het ei, met zés poten. Na twee tot drie dagen vindt er een vervelling plaats en komt de nimf tevoorschijn met ácht poten. Na twee vervellingen in het nimfstadium, komt na zes tot zeven dagen de volwassen spintmijt tevoorschijn. De snelheid van ei, larve, nimf en volwassen mijt, is bij temperaturen rond de dertig °Celsius ongeveer één week. Bij minder graden een aantal dagen langer. Lang leeft een vrouwtje spintmijt niet: twee tot vier weken. Maar de volgende generatie neemt het eieren leggen meteen over. De ontwikkeling van ei tot volwassen bonenspintmijt stopt bij temperaturen lager dan 12° Celsius.

Hoe probeer je bonenspintmijt te voorkomen?

Het weer is moeilijk te voorspellen. Bij een warm, droog en zonnig voorjaar is dan belangrijk om alert te zijn op bonenspintmijten en andere soorten mijten. Kasspint of bonenspintmijten op komkommer, tomaat en sperziebonen is te herkennen aan de eerste symptomen: de gele vlekken op het blad.

Natuurlijk bestrijden

De meest natuurlijke bestrijding van de spint bestaat uit het regelmatig water vernevelen op de bladeren. Vooral ook de onderkant van de bladeren. Verwijder de aangetaste bladeren en wanneer mogelijk, enkele keren per week afsponzen met een oplossing van spiritus en afwasmiddel. Houdt binnen in huis de luchtvochtigheid in de gaten) tegen spint op kamerplanten'. Wees bij orchideëen verdacht op de orchideemijt. Spintmijten houden niet van vocht. Gieter of sproei in droge periodes extra zodat de bodem nat blijft. Niet op het blad water gieten maar op de aarde, in verband met het aantrekken van andere plagen. De spintmijt heeft een natuurlijke vijand: de roofmijt (Amblyseius californicus). Waarschijnlijk meer voor de professionele teler dan voor de hobbytuinierder.