Binturong: het perfecte huisdier?

De binturong of beermarter is één van de schattigste exotische dieren die er bestaat. In Zuidoost Azië is hij al jaren een populair huisdier. Is het westen nu ook rijp voor dit lieve, naar popcorn geurende knuffelbeest?

Wat is een binturong?

De binturong is een Aziatisch katachtig dier, dat soms ook de beermarter wordt genoemd. De naam kan verwarrend zijn. Hij behoort immers niet tot de marterachtigen, maar tot de civetkatten onder de familie van de palmrollers (paradoxurinae). Zijn wetenschappelijke naam is Arctictis binturong. De oorspronkelijke betekenis van zijn uit Maleisië afkomstige naam is verloren gegaan omdat de taal ondertussen is uitgestorven.

Uiterlijk

De beermarter of binturong heeft een donkere, ruige vacht. De haarpunten zijn soms wit of geel, waardoor het dier een gele of grijze schijn kan hebben. Het is één van de weinige roofdieren met een grijpstaart. Deze dient als steun als de beermarter met zijn voorpoten een tak met vruchten naar zich toetrekt. De staart, die tot 90 centimeter lang kan worden, is stevig gespierd.

Voor een civetkat is hij zwaar gebouwd. Hij is ongeveer even groot als een kleine hond (tussen 60 en 96 centimeter) en weegt tussen 7,6 en 14 kilo. Het vrouwtje is over het algemeen 20% groter en zwaarder dan het mannetje. Het zal dan ook niet verwonderen dat het vrouwelijke geslacht hier de dominante partij is. Andere bijzondere kenmerken: pluimen op de oren, guitige oogjes, snorharen die aan die van een zeehond doen denken, vlijmscherpe tanden, en beerachtige klauwen.

Karakter

De beermarter brengt het grootste deel van zijn leven door in bomen. Hij is voornamelijk ’s nachts actief. Overdag rust hij opgerold op een boomtak of in een boomholte. Het is dan ook heel moeilijk om in een zoo een glimp van hem op te vangen. Hij leeft solitair en houdt er een territorium op na. Als er toch groepen gezien worden, gaat het meestal om de volwassenen met hun jongen. In gevangenschap is een binturong heel lief en zachtaardig. Hij lijkt iedereen graag te mogen. Als er iemand in zijn kooi komt, springt hij op de schouder en wordt er grondig gesnuffeld.

De binturong als huisdier

In Zuidoost Azië wordt de binturong als huisdier gehouden. Hij is gemakkelijk te temmen en niet agressief. In het begin durft hij wel eens op een vinger of in een oor te kauwen, maar dat is gemakkelijk af te leren. Bovendien doen puppies dat ook.

De verleiding is groot om ook in ons land de binturong als huisdier te introduceren. Door zijn speciale noden zou dit schattige dier in onze streken spijtig genoeg ongelukkig zijn. Vergeet immers niet dat hij voornamelijk in de bomen leeft. Af en toe komt hij het gebladerte uit om te komen eten of drinken, of om een wandeling te maken als de omgeving hem vertrouwd is. Bij de minste onzekerheid schiet hij echter opnieuw omhoog de takken in. Een huis of achtertuin is dus niet goed voor hem. Laat je hem toch in huis rondlopen, dan worden je gordijnen binnen de kortste keren aan flarden gescheurd.

Toch van plan je over een beermartertje te ontfermen? Zorg er dan voor dat hij een heel grote kooi ter beschikking heeft met een dak en verschillende hoger gelegen niveaus. Een platte plank die aan de muur bevestigd is doet dienst als toilet.

Speels

Een binturong is ongelooflijk speels. Eigenlijk kan je met hem spelen zoals met een kat. Rol hem bijvoorbeeld op zijn rug en kietel zijn buik. Dat vindt hij fantastisch. Hij vindt het ook leuk om op zijn achterste poten te gaan staan en met je te boksen.

Aan de leiband

Wat hij ook geweldig vindt is om aan de leiband een wandeling te maken. Wil je het helemaal goed doen, dan gebruik je zijn eigen staart als leiband. Het is een gek zicht, maar de binturong vraagt niets liever. Tijdens een wandeling zit hij ook graag op je schouder en vaak dringt hij aan om gedragen te worden.

Communicatie

Een binturong maakt giechelende geluiden als hij gelukkig is. Als hij zich niet goed voelt, zal hij daarentegen een schel geweeklaag laten horen. De staart, en meer bepaald de klieren die eronder liggen, zijn ook een communicatiemiddel. Om zijn aanwezigheid aan andere soortgenoten bekend te maken, wrijft de binturong al huilend zijn staart tegen de boomtakken. De geur die op die manier vrijkomt doet denken aan warme popcorn of maïsbrood.

Voortplanting

Een vrouwtje kan jaarlijks twee nestjes krijgen. Na een draagtijd van ongeveer 92 dagen worden er één tot drie jongen geboren die na een jaar volgroeid zijn. De voortplanting is niet seizoensgebonden, maar vindt vooral plaats tijdens de maanden februari, april, juli en november. Het vrouwtje is minimaal drie jaar oud wanneer ze haar eerste kinderen baart. Een beermarter in gevangenschap wordt tussen de vijftien en de twintig jaar oud. In het wild is de levensduur vaak korter.

Verspreiding

De beermarter vind je terug in de regenwouden van India, Nepal, Bhutan, Myanmar, Thailand, Indonesië, Vietnam, Maleisië en de Filippijnen. Bergbossen genieten zijn voorkeur. Ecologisch gezien is de Binturong erg belangrijk. Door middel van zijn uitwerpselen helpt hij bij de verspreiding van de zaden van de vruchten die hij eet. Op die manier helpt hij het regenwoud opnieuw op te bouwen.

Voedsel

Behalve vruchten (hij is vooral dol op bessen en bananen), eet hij ook scheuten, bladeren, insecten, eieren en knaagdieren. Er zijn ook gevallen bekend van beermarters die in het water zwommen om vissen te vangen. Vogels worden met veren en al gegeten. Hij is dus een omnivoor.

Heb je een binturong als huisdier, dan kan je hem een mengeling van fruit en hondenbrokken geven. Doe dagelijks gerust een heel eetbakje vol. De binturong zal gewoon eten wat hij nodig heeft en niet overdrijven. Op fruit is hij echter zo gek dat hij hier zijn grenzen niet meer kent. Je kan een binturong ook uit je hand laten eten. Zorg er wel voor dat het voedsel in je handpalm ligt zodat je niet in de vingers wordt gebeten.

Is de binturong met uitsterven bedreigd?

Volgens de International Species Information Service zijn er wereldwijd slechts 252 binturongs, waarvan 118 in de Verenigde Staten. Het voortbestaan van de beermarter is dus duidelijk in gevaar. De eerste oorzaak voor zijn uitsterven is het kleiner worden van zijn territorium, het regenwoud. De tweede oorzaak ligt bij de inwoners van het regenwoud van Zuidoost Azië. Zij gebruiken de binturong niet alleen als voedsel, ze verkopen hem ook door om hem te kunnen gebruiken in de Chinese geneeskunde. Bepaalde beenderen van de beermarter zouden helpen om mannelijke kinderen voort te brengen als ze als poeder worden vermengd of gekookt met voedsel.