De rouwende kat of hond en je rol als eigenaar

Honden en katten rouwen net als mensen, maar hoe (anders) werkt dat rouwproces? Het rouwen kan gaan om een andere kat of hond in huis, maar kan ook om een mens gaan. De essentie van het rouwproces is het ontkoppelen van de hechting tussen twee dieren of dier en mens. Hoe het dier met dit rouwproces omgaat, heeft met het karakter van het betreffende dier te maken. Hoe rouwen onze huisdieren en wat kan je als eigenaar voor het dier betekenen tijdens dit rouwproces?

Het rouwen van (huis)dieren

Rouwende dieren worden nogal eens bij natuurdocumentaires in beeld gebracht. De olifant is daar een goed voorbeeld van. Als daar een lid van de kudde wegvalt, staan alle dieren er een tijdje omheen. Ze nemen afscheid van het dode dier. Met enig inlevingsvermogen zie je de dieren rouwen om de dode olifant en ook hier gaat het leven door en gaat de kudde op een bepaald moment verder.

De honden en katten die in onze directe omgeving leven, ondergaan ook een rouwproces als er een soortgenoot of huisgenoot overleden is. Het wegvallen van een soortgenoot of huisgenoot geeft ook bij dieren iets dat men bij mensen 'een leegte' noemt. Ook dieren moeten het een plaats geven. Natuurlijk is dit niet zo’n bewust proces als bij de mens, maar bij honden en katten kan je tijdens dit rouwproces wel gedragsveranderingen zien. Wat zijn dan zoal die gedragsveranderingen en hoe herken je deze?

De rouwende hond

Als de baas is overleden of als na een scheiding een van de twee partners het huis uit is, dan is vaak het vaste patroon voor het dier (tijdelijk) weg. Dat vaste patroon is juist waar de hond zo’n behoefte aan heeft. De veiligheid die de hond normaliter bij de baas vindt, is er niet en daar wordt menig hond lusteloos en soms zelfs depressief van. Je merkt dit aan één of meerdere zaken, te weten:

• weinig energie voor activiteiten
• slecht eten
• onrustig gedrag
• veel (zonder reden) blaffen of een soort jankende geluiden produceren
• ontlasting laten lopen in huis
• bij de deur gaan zitten wachten
• een soort zoekgedrag vertonen
• verlatingsangst

Wat voor troost kan je de hond bieden?

De hond maakt bij veel mensen onderdeel uit van het gezin, dus het spreekt voor zich dat je bij het overlijden van een huisgenoot ook lief bent voor de hond. Verder is het belangrijk dat je de hond wat extra aandacht geeft, geduldig bent en dat de dagelijkse routines zoveel als moeilijk gehandhaafd blijven. Dit doe je bijvoorbeeld door de vaste uitlaatmomenten en eetmomenten te blijven hanteren. Ging je in het verleden zo nu en dan rennen of fietsen met de hond of ging je hond overal mee naartoe, blijf dat dan ook nu vooral doen.

Heb je zelf verdriet, belast de hond er dan zo min mogelijk mee. Zorg ook dat de hond in en om het huis voldoende om handen heeft. Denk hierbij aan verschillende hondenspeeltjes waar de hond zelf mee aan de slag kan of waar jij de hond mee bezig kunt houden. Betrek de hond er ook bij als er mensen langskomen. Het kan van alles zijn, voorkom in ieder geval dat de hond de hele dag doelloos in de mand ligt te wachten.

Als er een soortgenoot is overleden, zeker als de dieren lang samen hebben geleefd en maatjes waren, is het belangrijk dat de hond het dode dier ziet en ruikt. Op een geheel eigen wijze nemen honden afscheid van elkaar en de hond zal zo eerder snappen dat de soortgenoot er niet meer is. Als de honden speelkameraadjes waren, dan is het goed om dat spel zoveel mogelijk over te nemen. Op deze wijze houd je de hond fysiek en mentaal in beweging. Ook nu geldt dat die dagelijkse routine erin houden belangrijk is.

De rouwende kat

De rouwende kat is vaak moeilijker te herkennen dan de rouwende hond. De kat kan op het oog nogal nonchalant overkomen als de huisgenoot is overleden. Het lijkt soms alsof het rouwproces volledig aan de kat voorbijgaat, maar dat is zeker niet het geval.

Een kat is extreem gevoelig voor stress en veranderingen in gedrag en/of omgeving. De emoties van andere huisgenoten die aan het rouwen zijn, worden feilloos opgepikt door de kat en dat heeft ook weer zijn uitwerking op het dier. Dit kan stress opleveren en dit is te herkennen aan één of meerdere van de volgende zaken:

• nadrukkelijk (en ongenuanceerd) miauwen
• continu zoeken
• geringe eetlust en soms eet de kat helemaal niet
• erg veel slapen
• sproeien
• erg aanhankelijk gedrag vertonen (buiten proportie)
• beduidend meer in de buurt van de huisgenoten vertoeven dan in de normale situatie

Wat voor troost kan je de kat bieden?

Als er een huisgenoot is overleden kan de kat depressieve neigingen krijgen. Vaak gaat de kat op zoek naar de huisgenoot. Als het een buitenkat is, kan deze zomaar heel ver weg gaan zoeken (buiten het normale territorium). Zorg dat je in de beginfase de kat binnenshuis houdt. Zodra de kat weer in haar normale ritme komt, kan deze weer naar buiten gelaten worden. Tijd en liefde zijn cruciale woorden tijdens dit rouwproces. Soms lijkt het niet over te gaan, stem dan af met de dierenarts wat je kunt doen. Soms kan een speeltje of zakje met catnip of wat valeriaan al helpen.

Als er een soortgenoot is overleden, is het ook bij de kat belangrijk dat deze het dode dier ziet en ruikt. Als de kat even in de directe omgeving van het dode dier is geweest, begrijpt deze dat het dier dood is. Als de kat beseft dat de soortgenoot dood is, dan lijkt het alsof de kat weer overgaat tot de orde van de dag. Meestal is dit niet het geval en rouwt de kat op haar manier. Feitelijk kan je niet meer doen dan er voor het dier te zijn, veel liefde te geven en veel geduld op te brengen. Zeker als de katten lange tijd samen hebben geleefd en het maatjes waren, geldt dat het rouwproces meestal veel tijd kost.

Duur van het rouwproces

Iedere hond of kat is uiteraard weer anders, maar grosso modo moet je ervan uitgaan dat het dier twee tot zes maanden verder is, alvorens deze weer in de normale doen is. Duurt het rouwproces langer of zie je gedurende al die maanden geen enkele verbetering, dan is het goed eens met de dierenarts te overleggen.

Tot slot

Rouwen om een huisgenoot of soortgenoot die dood is, hoort ook bij de hond en de kat. Als eigenaar is het goed alert te zijn tijdens dit rouwproces en daar te ondersteunen waar je kunt. Iets dat niet altijd even gemakkelijk zal zijn, zeker als je als mens ook verdriet hebt om een overleden dier of huisgenoot.