Veteranenhond, hulphond voor veteraan/militair met PTSS

Een veteranenhond is een buddy voor een veteraan of (oud)militair die kampt met een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS), ontstaan na het meemaken van een levensbedreigende oorlogssituatie of het oplopen van ernstig lichamelijk letsel tijdens uitzending naar een oorlogsgebied. Een angststoornis, met vaak grote psychologische en sociale problemen, die zich pas uiten na afloop van een buitenlandse missie. Een PTSS-hulphond kan dan een onvoorwaardelijke steun zijn. Hij voelt de stemming van zijn baas aan, herkent stress of een paniekaanval en brengt vervolgens rust. De hond is letterlijk dag en nacht bij de veteraan in de buurt, maakt hem of haar wakker bij de eerste signalen van een nachtmerrie. De training, plaatsing en nazorg kost ongeveer 21.000 euro per dier. Project Veteranenhond coördineert en begeleidt het hele traject. De organisaties achter deze projectgroep zijn stichting Hulphond Nederland, die de beesten selecteert en Koninklijke PIT Pro Rege (fondsenwerving).

Wat is PTSS?

PTSS staat voor Post Traumatische Stress Stoornis. Een angststoornis die zich onder meer kan uiten in concentratieproblemen, overmatige alertheid, snelle stressopbouw, herbelevingen en nachtmerries. Die lichamelijke en psychologische veranderingen veroorzaken vaak problemen in sociale contacten. Leiden niet zelden tot relatieproblemen en verstoorde verhoudingen met anderen binnen het thuisfront. Soms durft men opeens niet meer naar buiten. Mensen die (dagelijks) te maken hebben met deze veteranen voelen zich machteloos, kunnen vaak niet zoveel voor hen betekenen.

Veteraan en PTSS

Nederland heeft meer dan 100.000 veteranen (2014). Een veteraan is, volgens regelgeving uit 1990 iemand die minimaal één keer op een buitenlandse missie is geweest. (Niet elke instantie is het overigens eens met die definitie) Tot die groep behoren dus zowel oud-militairen als zij die nog in functie zijn. Naar schatting kampen enkele duizenden dagelijks met de gevolgen van hun uitzending of missie naar brandhaarden als Libanon, Bosnië, Afghanistan of Irak. Vaak is dan sprake van PTSS.

Veteranenhond

Therapie en medicatie zijn in eerste instantie de middelen om PTSS te lijf te gaan. Daarna kan een veteranenhond, een speciaal voor dit doel opgeleide hulphond een enorme uitkomst zijn. De viervoeter is letterlijk dag en nacht in de nabijheid van zijn baas. Voelt feilloos de gemoedstoestand aan, zorgt voor ontspanning en afleiding. Een PTSS-hulphond herkent een paniekaanval in een stresssituatie en trekt de veteraan daaruit weg. Kan zijn of haar baas tijdens een nachtmerrie wakker maken, zodat een herbeleving van een traumatische oorlogshandeling stopt.

Het dier is in de eerste plaats een ‘maatje’: iemand die er altijd is, aandacht geeft en vertrouwd aanvoelt. Cliënten leren samen met de hond opnieuw deelnemen aan het maatschappelijke verkeer en durven zo bijvoorbeeld weer naar buiten. Een hond biedt meer kwaliteit van leven voor cliënt, omgeving en familie. Project Veteranenhond plaatste tot eind 2013 zeven beesten bij veteranen, in 2014 hoopte men dit op te kunnen voeren tot een tiental honden.

Project Veteranenhond

Project Veteranenhond is een samenwerkingsverband van stichtingen Hulphond Nederland en Koninklijke PIT Pro Rege.
Hulphond Nederland is het expertisecentrum dat PTSS-hulphonden selecteert en traint. Koninklijke PIT Pro Rege is een instelling die zich door het opzetten van welzijnsprojecten inzet voor het welbevinden en nazorg aan militairen, veteranen en hun thuisfront. Beide organisaties hebben ANBI-erkenning en zijn keurmerkhouders.

Eigenschappen PTSS-hulphond

Een goed getrainde veteranenhond heeft een heel scala aan vaardigheden:

• voelt 's nachts een nachtmerrie of herbeleving opkomen, maakt baas wakker, doet licht aan, dringt desnoods aan om uit bed te komen
• begeleidt buitenshuis en op plaatsen waar veel mensen zijn
• herkent de opbouw van stress, bij paniekaanval trekt de hond hem weg uit stressvolle situatie
• zorgt dat andere mensen niet te dicht in de buurt komen om hem of haar te 'blocken'
• kan woede en angst aangeven door veteraan aan te raken met neus of kop
• heeft het besef iemand weg te trekken als een woordenwisseling te heftig wordt
• creëert een 'veilige persoonlijk zone' door tussen veteraan en omstanders te gaan staan
• kan bij desoriëntatie de weg naar huis terugvinden

Hulphond Nederland

Assistentiehonden zijn er tegenwoordig in alle soorten en maten en voor diverse toepassingen. De blindengeleidehond is het schoolvoorbeeld en de bekendste buddyhond. Doven en slechthorenden kunnen voor hun begeleiding gebruik maken van een signaalhond, mensen met epilepsie van seizurehonden. Therapiehonden zijn weer zo getraind dat ze degenen met een handicap (verstandelijk of psychisch) of autisme kunnen ondersteunen.

Een ADL-hond (Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen) helpt iemand die bijvoorbeeld in een rolstoel zit met de diverse praktische dagelijkse handelingen, zoals het openen van een deur of het pakken van iets uit de koelkast. In Nederland loop momenteel in het VU medisch centrum een pilotproject waar honden worden getraind om darmkanker te herkennen. De PTSS-hulphond heeft pas enkele jaren geleden intrede gedaan. Stichting Hulphond Nederland is een overkoepelende, aansturende organisatie die honden zelf ook opleidt en zo'n zeventig vaardigheden kan aanleren.